احمد پورنجاتي قائم مقام رئيس سازمان صدا و سيما در دوران رياست علي لاريجاني مي گويد اين روزهاي سيدحسن خميني چندان هم غيرقابل پيش بيني نبود. پس از نامه سرگشاده عزت الله ضرغامي رئيس صدا و سيما به نواده امام(ره) به سراغ او رفتيم...
-اين روزها اظهارات و واکنش هايي به پخش سخنراني هاي بنيانگذار انقلاب مطرح شده است. چهره يي چون سيدحسن خميني از تقطيع اين سخنراني ها و پخش گزينشي آنها انتقاد کرد، اما عزت الله ضرغامي در راس صدا و سيما برنامه را قابل دفاع مي داند. نظر شما در اين باره چيست؟
براي کساني که دوران امام را درک کردند يکي از موضوعات بسيار قابل توجه هوشمندي و آينده نگري حکيمانه امام خميني(ره) است.
به عنوان نمونه به خاطر مي آورم که ايشان يک بار خطاب به حاج احمدآقا پيش بيني کرده بودند؛ «احمد بعد از من از تو انتقام خواهند گرفت.» من از تحقق اين پيش بيني حيرت مي کنم و احساس مي کنم خواسته يا ناخواسته برخي از روي غفلت با تبديل شدن به ابزار کساني که از آغاز سر سازگاري با امام نداشتند، در حال اجرايي کردن پيش بيني امام هستند و برخي هم آگاهانه فضا و شرايط را به سمتي مي برند که از خانواده امام خميني(ره) در دو دهه بعد انتقام گرفته شود.
من يک سوال ساده از رئيس صدا و سيما دارم و آن سوال اين است که براي پاره شدن عکس امام(ره) که البته هنوز هم درباره چگونگي حادثه پرسش هاي پاسخ نداده بسياري وجود دارد، آن همه هياهو به راه مي افتد پس چرا در مورد پاره شدن انديشه ها و نگاه هاي امام نشانه يي از واکنش در صدا و سيما وجود ندارد. پاره شدن عکس امام(ره) مهم تر است يا قطعه قطعه شدن، تجزيه شدن و گزينشي برخورد کردن با افکار امام؟ متاسفانه شاهد برخورد ابزاري با انديشه هاي امام هستيم و تذکر مسوولانه، مخلصانه و وفادارانه حجت الاسلام والمسلمين حسن خميني که هم از لحاظ شرعي و هم از لحاظ قانوني و هم عرفي، سببي و نسبي مسووليت نگاهباني از افکار امام(ره) را بر عهده دارند، تذکري کاملاً هوشمندانه و فارغ از همه دلمشغولي هاي سياسي بوده است.
-به نظر شما تلاش مي شود چه بخشي از چهره امام پوشيده و مخفي بماند و بالعکس چه تصويري از ايشان نشان داده شود؟
متاسفانه مدتي است با يک مصيبت بزرگ مواجه هستيم که با ارزش هاي انقلاب و ارکان نظام و مهم ترين ستون برپاکننده خيمه انقلاب يعني امام خميني(ره) برخورد گزينشي شده است؛ برخوردي که به بيانات حضرت امام و شخصيت ايشان اختصاص ندارد. مثلاً خود قانون اساسي هم ظاهراً اين سرنوشت را پيدا کرده است. يعني نه تنها برخي از اصول قانون اساسي از سوي عده يي به فراموشي سپرده مي شود بلکه گاهي اوقات يادآوري اصول قانون اساسي موجب برانگيختگي آنها مي شود که البته در اين راستا فرقي نمي کند که خواهان تشابه تاريخي به صورت شکلي، کاري صورت دهند يا براي عوام فريبي و از ميدان به در کردن يک جريان سياسي.
به هر حال تکه پاره کردن ارزش ها که به شکل تقطيع يا تحريف صورت مي گيرد همان اثر را خواهد داشت. بنابراين من ريشه اين برخوردهاي گزينشي با ارزش هاي انقلاب اسلامي و در صدر آنها ديدگاه هاي حضرت امام(ره) را قدرت طلبي مي دانم و نه هيچ چيز ديگر و اين توجيه هاي آقاي ضرغامي به جز تکرار سخنان کانون هايي که مدتي است معرکه گردان فضاي آشفته کشور هستند، چيز ديگري نيست.
تشابه اين پاسخ با نوشته ها و گفته هاي کساني که افراطي ترين بخش جريانات التهاب آفرين جامعه هستند، نشان دهنده اين است که هيچ پشتوانه منطقي و علمي در نامه رئيس صدا و سيما وجود ندارد. چطور ممکن است کسي به سيدحسن خميني که طبق قانون مصوب مجلس و بالاتر از آن طبق وصيت امام، متولي انديشه و آثار امام است به اين شکل جسارت آميز پاسخ بدهد و وي را مورد استنطاق قرار دهد. اين بخشي از حادثه تاسف باري است که حضرت امام پيش بيني کرده بودند.
اگر اکثر مردمي که امروز خاطرات دوران حضرت امام را به عنوان يکي از شيرين ترين دوران زندگي شان مي شناسند نسبت به اين اتفاقات ناگوار و اين شيوه هاي برخورد اغواگرانه واکنش مناسبي نشان ندهند، فردا معلوم نيست بر سر ديگر انديشه ها، ديدگاه ها و رهنمودها و وصيتنامه حضرت امام چه بيايد.من فکر مي کنم متوليان نظام به عنوان کساني که قانوناً وظيفه نگهباني از ميراث حضرت امام(ره) را دارند، بايد به سرعت اين کجروي را اصلاح کنند و متوليان اين امر را در صدا و سيما توبيخ کنند.
-آقاي ضرغامي در بخشي از نامه خود تلويحاً سيدحسن خميني را به حضور نداشتن در بين مردم محروم جامعه متهم کرده است. به نظر شما اين بخش از نامه پاسخ به گلايه هاي سيدحسن خميني است يا اينکه گلايه کردند که چرا در موارد ديگر در هشت ماه گذشته بيانيه صادر نشده است؟
اصولاً نبايد در دام برخورد واکنشي نسبت به اين نوع اظهارنظرهاي کودکانه و خارج از نزاکت و مروت سياسي افتاد. شأن بيت حضرت امام و شخصيت فاضل، متين و هوشمند حاج سيدحسن خميني اجل و بالاتر از اين است که بخواهد به اين اظهارات نسنجيده عکس العملي نشان دهد.
-آيا زماني که حضرت امام خميني(ره) هنوز در قيد حيات بودند، گروه هايي بودند که سخنان حضرت امام را تحريف کنند و بخواهند نظر ايشان را به گونه يي ديگر نشان دهند؟
اگر صحبت هاي حضرت امام را هر نشريه يي چاپ کند، جريان افراطي آن روزنامه را تعطيل خواهد کرد. مگر امام نفرمودند اگر به من، خدمتگزار بگوييد بهتر از اين است که بگوييد رهبر. در صحيفه حضرت امام عنوان شده که در جمع عده يي از برادران سپاهي و پاسدار فرموده اند که نگوييد «جانم فداي رهبر»، اين گونه جملات که زمان شاه هم مطرح مي شد.
مگر حضرت امام خطاب به برخي از افرادي که هم اکنون هم مسلکان شان ادعاي مديريت جهان را دارند، عنوان نکردند که شما توانايي اداره کردن يک نانوايي را نداريد. از طرف ديگر امام استکبارستيز هم بودند و با ديکتاتورمآباني همچون بني صدر هم برخورد مي کردند. در واقع ما هم آن صحبت هاي امام و هم اين رفتار امام را قبول داريم. مهم تر از آن اين نکته است که هميشه بايد در نقل بيانات تاريخي شخصيت ها، به جغرافياي زمان و مکان توجه کرد.امام خطاب به بني صدر که در برابر مجلس ايستاده بود و مي گفت مجلس بايد با من هماهنگ باشد مي فرمودند بايد قانون را بپذيري.
خب حالا امروز اگر بخواهيم اين صحبت امام را تطبيق دهيم و طبق آن عمل کنيم بايد خطاب به چه کسي آن را نقل کنيم؟ به کسي که امروز جلوي تصميمات مستقل مجلس را گرفته و دست و بال مجلس را بسته است نه به کساني که مي گويند چرا قانون اجرا نمي شود؟ در واقع صحبت سر مساله سوء استفاده و استفاده نابجا در «غير ما وïضًعî لîه» يعني «در غير جايي که براي آن پيش بيني شده» است. ما به همه ديدگاه هاي امام متناسب با شرايطي که بوده است، ايمان و اعتقاد داريم و همه آن صحبت ها را قبول داريم. چه آنجايي که گفته اند؛ «امريکا هيچ غلطي نمي تواند بکند.» چه آنجايي که عنوان کرده اند برخي ها توانايي اداره کردن يک نانوايي را هم ندارند، آنجايي که خطاب به حاج احمد آقا گفته اند کساني که با من مخالف بودند، پس از من از تو انتقام مي گيرند. اکنون هم همان گونه است و از بيت حضرت امام(ره) انتقام مي گيرند.
-فکر مي کنيد افکار عمومي آنقدر هوشيار هستند که متوجه اين شيطنت ها شوند يا اين تلاش مذبوحانه براي تقطيع سخنراني هاي حضرت امام و پخش گزينشي آنها، به نتيجه مي رسد يا خير؟ در واقع تحليل شما از مردم و شناختي که پس از 30 سال از حضرت امام دارند، چيست؟
من در عين اينکه به هوشمندي مخاطبان و ملت ايمان دارم و مي دانم که مردم متوجه استفاده ابزاري از پخش اين سخنراني ها مي شوند و اين اقدامات تاثير معکوس دارد، اما نمي توانم نسبت به اين قضيه که نامه سيدحسن خميني هم که در همين راستا است بي تفاوت باشم که براي يک عده يي، به خصوص نسل جواني که آن زمان را درک نکرده، چهره يي گزينشي ارائه مي شود که عمدتاً خشن است و گويي يک فرمانده بگير و ببند بوده است که ترسيم اين چهره تاثير منفي مي گذارد.
درست است، مردم درک مي کنند اما نسل جوان که حضرت امام(ره) را نديده اند برداشت مثبتي نخواهند داشت. در واقع برنامه هايي که اکنون از صدا و سيما پخش مي شود، بخشي از ديدگاه هاي حضرت امام(ره) است و ايشان ديدگاه هاي بسيار روشنگرانه و همراه با سعه صدر داشته اند و گره هاي بزرگي را حتي در حوزه فقه گشوده اند. به نظر من گناه کبيره يي که اين شيوه هاي تعريف گونه در انتقال ديدگاه هاي حضرت امام(ره) دارد، به گردن متوليان رسانه هايي است که اين اقدامات را انجام مي دهند و تصميم گيرندگان اصلي اند.
-در هشت ماه گذشته به دليل عملکرد صدا و سيما که موجب انتقاد و اعتراض تعدادي از شخصيت ها و چهره هاي بزرگ کشور شده، نامه هاي انتقادي ديگري از جمله نامه آقاي ناطق نوري، نامه آقاي هاشمي رفسنجاني و نامه هاي ديگري خطاب به آقاي ضرغامي نوشته شد. فکر مي کنيد چرا تاکنون آقاي ضرغامي به هيچ يک از آن نامه ها پاسخ ندادند اما اين بار درصدد پاسخگويي برآمدند؟
واکنش رئيس صدا و سيما به اين نامه شتابزده و خالي از منطق است. در حالي که نامه حاج سيدحسن خميني از نظر افکار عمومي بسيار موجه و قابل دفاع است و اکثريت مردمي که حضرت امام(ره) را درک کردند با آن همدردي مي کنند و موافق اين نامه هستند. در واقع مسوولان صدا و سيما از اين امر، دستپاچه شده اند و افکار عمومي نيز از اين روش به شدت آزرده است.
-سيدحسن خميني در نامه اش عنوان کرده از منابع موثق شنيده و برنامه هاي پخش شده در مورد پخش گزينشي سخنراني هاي حضرت امام(ره) را نديده، آقاي ضرغامي نيز نسبت به آن واکنش نشان داده. فکر مي کنيد چرا سيدحسن خميني برنامه هاي تلويزيون را نمي بيند و آيا اين جمله سيدحسن، پيغام خاصي براي آقاي ضرغامي به دنبال دارد و آقاي ضرغامي متوجه اين پيغام شده است؟ در واقع نوع ادبيات به کار رفته در جوابيه آقاي ضرغامي را چگونه ارزيابي مي کنيد؟
مگر خود آقاي ضرغامي همه برنامه هايي که از تلويزيون پخش مي شود را نگاه مي کند؟ مگر من خودم زماني که به عنوان معاون سيما در سازمان صدا و سيما مشغول بودم، روزي 200 ساعت برنامه ساخته شده را نگاه مي کردم؟ به همين دليل است که مي گويم پاسخ آقاي ضرغامي به نامه سيدحسن خميني سطح پايين و عوامانه بوده است.
ايشان يکي از مدرسين فاضل قم است و مشخص است شخصيتي که عمده وقت خود را در قم مشغول تحصيل و تدريس است در واقع تمام زمان خود را معطوف به فعاليت هاي علمي کرده است و مسووليتي که براي فعاليت هاي گسترده فرهنگي و اجتماعي دفتر نشر آثار امام و مرقد حضرت امام(ره) و فعاليت هاي عمراني دارد، مجالي نمي ماند که تمامي اين برنامه ها را ببيند. اين چه صحبتي است که مطرح مي شود؟ آقاي ضرغامي با زبان بي زباني پذيرفته است که حتي بيت امام هم رغبت ديدن برنامه هاي فعلي تلويزيون را ندارد و شايد سيماي فعلي را سيماي جمهوري اسلامي تلقي نمي کند، بلکه آن را سيماي متعلق به يک جريان مي پندارد.
-آقاي سيدحسن خميني در نامه خود تلويحاً عنوان کردند تصوير ياران قديمي حضرت امام(ره) در آستانه جشن 31سالگي انقلاب اسلامي، از تلويزيون حذف شده و خبري از ياراني که در انقلاب بار اين انقلاب را به دوش کشيدند ديده نمي شود. فکر مي کنيد چه کساني از ياران حضرت امام(ره) از برنامه هاي تلويزيون حذف شده اند که سيدحسن خميني براي ترويج انديشه هاي حضرت امام(ره) خواهان حضور آنها در برنامه هاي صدا و سيماست؟
واقعيت اين است که حضرت امام با تمامي خدمتگزاران و شخصيت هايي که در خدمت انقلاب بودند، فارغ از اينکه به کدام جناح وابسته بودند، برخوردي کاملاً بزرگوارانه و پدرانه داشتند. اما همه مي دانند مجموعه يي که از آغاز نهضت نه فقط در دوران انقلاب اسلامي، به عنوان ياران حضرت امام، همراه ايشان بودند، کساني بودند که در دوران غربت، در سال هاي قبل از قيام 15 خرداد و سپس هنگام تبعيد ايشان در دوران مبارزات پنهان، همراه حضرت امام(ره) بودند. همين افراد در انقلاب هم در کنار حضرت امام(ره) بودند.
متاسفانه سال به سال به بهانه هاي مختلف يکي يکي اين افراد را کنار گذاشتند و متاسفانه در برنامه هاي فعلي صدا و سيما، تقريباً هيچ شخصيت برجسته سابقه دار همراه امام را نمي بينيم. گويا يک جابه جايي اتفاق افتاده است. اکثر کساني که ارتباطي با حضرت امام(ره) نداشتند و حتي بعضي از آنها در دوران مبارزات حضرت امام(ره) منتقد بودند، امروز متوليان ميراث داري حضرت امام(ره) شده اند. البته نه حضرت امام خميني(ره) واقعي بلکه حضرت امامي که خودشان معرفي مي کنند.