فرارو- مهدی صابری رئیس بخش معاینات روان پزشکی سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: بنا به دستور دادستانی پرونده شخصیت برای محمد علی نجفی شهردار پیشین تهران تشکیل شده است.
وی در خصوص آخرین اقدامات پزشکی قانونی در مورد پرونده محمد علی نجفی شهردار پیشین تهران گفت: مصاحبه روان پزشکی انجام شده و وضعیت روانی این فرد مورد بررسی قرار گرفته و نتایج به مرجع قضایی اعلام شده است. در این نوشتار می‌خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم که پرونده شخصیت چیست و در چه مواردی تشکیل می‌شود.
پرونده شخصیت چیست؟
تشکیل پروند ه شخصیت یکی از د ستاورد‌های جرم شناسی نوین در راستای کمک به دوباره اجتماعی شدن مجرم است که د ر قوانین کیفری جدید نمود پیدا کرده است. پرونده شخصیت به پرونده‌ای اطلاق می‌شود که در کنار پرونده کیفری تشکیل می‌شود و مشتمل بر اطلاعاتی از وضعیت عمومی و خاص مجرم مانند شرایط روانی، خانواد گی، تحصیلی و اجتماعی است و در آن، جنبه‌های انسانی و اجتماعی جرم با مطالعه گذشته خانوادگی، تحصیلی، حرفه‌ای، روانی و فیزیولوژیکی مباشر آن و نیز انگیزه ارتکاب جرم و به طور کلی حالت عمومی بزهکار بررسی می‌شود.
در بعضی از جرائم در جریان تحقیقات مقدماتی در دادسرا به دستور بازپرس توسط واحد مددکاری اجتماعی دادسرا برای متهم پرونده شخصیت تشکیل می‌شود. همان طور که گفتیم این پرونده، پرونده‌ای جدا از پرونده اتهامی مربوط به رفتار مجرمانه است و در واقع حاوی اطلاعاتی در خصوص شخصیت مرتکب است هدف از تشکیل این پرونده شناخت بهتر روحیات مرتکب است تشکیل این پرونده به مرجع قضایی کمک می‌کند تا مجازات و اقدامات تامینی مناسبی را برای مرتکب در نظر بگیرد.
همچنین یکی از اهداف مهم پرونده شخصیت و البته به نوعی مهمترین هدف از آن پیشگیری از وقوع مجدد جرمی است که قبلاً به وقوع پیوسته است. تا از این طریق بتوان تا حدودی جامعه را از تهدید خطر بزه و بزهکاری در امان نگه داشت.
پرونده شخصیت در چه جرائمی تشکیل می‌شود؟
به موجب ماده ۲۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری در جرائمی که مجازات قانونی آن‌ها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد و یا تعزیر درجه ۱ تا ۴ است و همچنین در جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آن‌ها ثلث دیه کامل مجنی علیه (بزه دیده) یا بیش از آن است، بازپرس مکلف است در حین انجام تحقیقات، دستور تشکیل پرونده شخصیت متهم را به واحد مدد کاری اجتماعی صادر کند.
جرائم تعزیری درجه ۱ تا ۴ جرائمی هستند که مجازات آن‌ها به شرح ذیل می‌باشد:
درجه ۱
حبس بیش از بیست و پنج سال
جزای نقدی بیش از یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
مصادره کل اموال
انحلال شخص حقوقی
درجه ۲
حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال
جزای نقدی بیش از پانصد و پنجاه میلیون (۵۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
درجه ۳
حبس بیش از ده تا پانزده سال
جزای نقدی بیش از سیصد و شصت میلیون (۳۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا پانصد و پنجاه میلیون (۵۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
درجه ۴
حبس بیش از پنج تا ده سال
جزای نقدی بیش از یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا سیصد و شصت میلیون (۳۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی
این پرونده که به صورت مجزا از پرونده عمل مجرمانه تشکیل می‌شود، حاوی مطالب زیر است:
الف- گزارش مددکار اجتماعی در خصوص وضع مادی، خانوادگی و اجتماعی متهم
ب- گزارش پزشکی و روان پزشکی
لازم به ذکر است که مواردی از قبیل: سوابق و وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتکب و نیز وضعیت ذهنی و روانی وی حین ارتکاب جرم، از جمله موضوعاتی است که در تشکیل پرونده شخصیت، مورد توجه قرار می‌گیرد.
همچنین علاوه بر موارد فوق در خصوص اطفال و نوجوانان در جرائمی که مجازات آن‌ها تعزیر درجه ۵ و ۶ است نیز پرونده شخصیت تشکیل می‌شود مجازات‌های تعزیری درجه ۵ و ۶ به شرح ذیل می‌باشند:
درجه ۵
حبس بیش از دو تا پنج سال
جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال
ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی
درجه ۶
حبس بیش از شش ماه تا دو سال
جزای نقدی بیش از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرائم منافی عفت
محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال
انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها
ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
بر اساس بند ج. ماد ه ۲۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، یکی از مواردی که د ر کیفر خواست قید می‌شود، خلاصه پروند ه شخصیت یا وضعیت روانی متهم است.
نهایتاً اینکه در صورتی که یک نفر مرتکب جرم شد، با توجه به پرونده شخصیت او می‌توان به علل ارتکاب جرم پی برد و از تکرار جرم توسط او در آینده جلوگیری کرد. در پرونده شخصیت که برای بزهکاران تشکیل می‌شود می‌توان تعداد دفعات جرم، علل ارتکاب جرم مجدد، مجازات‌های تعیین شده و تأثیر مجازات‌ها را بررسی کرد که مهمترین نتیجه تشکیل این پرونده، جامعه پذیر کردن بزهکاران بعد از تحمل کیفر است.