فرارو- در غیاب کانالهای سیاسی برای حلوفصل دیپلماتیک تنشها میان ایران و آمریکا، هدف قرار گرفتن نفتکشها، سطح تنشها را به شکل چشمگیری بالا میبرد. علاوه بر این، سناریوهایی که از سوی مقامات و ناظران غربی برای تامین امنیت نفتکشها پیشنهاد شده، همگی میتوانند تنشها را به یک بحران بین المللی تبدیل کنند.
به گزارش فرارو، ظرف یک ماه، حداقل شش نفتکش در اطراف تنگه هرمز منفجر شدند. صبح روز یکشنبه ۱۲ ماه مه، انفجارهای قوی، بندر فجیره امارات متحده عربی را لرزاند. در جریان این انفجارها، چهار نفتکش آسیب دیدند. در تحقیقاتی که امارات به کمک چند کشور دیگر انجام داد، یک بازیگر دولتی مسئول این حملات شناخته شد. امارات در تحقیقات خود، رسما کشوری را متهم نکرد، اما آمریکا و عربستان صریحا ایران را مسئول حملات فجیره دانستند. چند هفته بعد از واقعه فجیره، بار دیگر، دو نفتکش در دریای عمان منفجر شدند. اما این بار، آمریکا و برخی متحدانش فورا انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه گرفتند.
در ماجرای فجیره، امارات ابتدا ایران را متهم نکرد، اما اکنون همزمان با انفجار نفتکشهای ژاپنی و نروژی، ابوظبی میگوید تهران مسئول حملات فجیره است. عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات، روز شنبه مدعی شد در حملات فجیره «اثر انگشت» ایران قابل ملاحظه است.
تکرار هدف قرار گرفتن نفتکشها و متهم شدن ایران به دست داشتن در این انفجارها از سوی آمریکا، بار دیگر خاطره «جنگ نفتکشها»، را که در سالهای آخر جنگ ایران و عراق در خلیج فارس اتفاق افتاده بود، زنده کرد. امری که به افزایش بیثباتی در قیمتهای جهانی نفت و هزینه بیمه نفتکشها منجر شد. پس از واقعه روز پنجشنبه، قیمت نفت خام، به مقدار ۴.۵ درصد افزایش یافت. علاوه بر این، شرکتهای بیمهکننده هم اعلام کردند هزینه کشتیهایی که در خاورمیانه تردد میکنند، حداقل ۱۰ درصد افزایش یافته است.
منطقه خلیج فارس، از حیث تامین انرژی جهان، نه فقط برای آمریکا و اروپا، بلکه برای کشورهایی نظیر چین، هند و ژاپن هم اهمیت حیاتی دارد. حدود یک پنجم نفت جهان، از تنگه هرمز عبور میکند و هر گونه ناامنی در این منطقه بدون شک بر اقتصاد جهان تاثیر میگذارد. از این رو، طبیعی است که بسیاری از کشورهای بزرگ جهان درباره احتمال وقوع درگیری در این منطقه ابراز نگرانی کنند و برای جلوگیری از بیثباتی در خلیج فارس تدابیری بیندیشند. اما این تدابیر چیست؟ و آیا آمریکا میتواند بدون مشارکت همه کشورهای حوزه خلیج فارس، از جمله ایران، امنیت آبراههای حیاتی در خلیج فارس را تامین کند؟
واضح است که آمریکا نگران مختل شدن امنیت خلیج فارس و خصوصا تنگه هرمز است، با این حال، به نظر میرسد آمریکا به دنبال این است که بدون مشارکت ایران، وضعیت سابق خلیج فارس را حفظ کند. وضعیتی که طی ماه گذشته، به دلیل تنشآلود شدن روابط تهران و واشنگتن به شکل نگرانکنندهای متزلزل شده است.
برخی ارزیابیها در غرب حاکی از آن است که حوادث نفتکشها ادامه خواهد داشت. متناسب با همین ارزیابی، محافل آمریکایی و عربی به فکر چارهجویی افتادهاند. طبق اظهارات مقامات عربی و غربی، در صورت ادامه حملات به نفتکشها، چند سناریو قابل تصور است:
۱- بازگشت اسکورتها
در سالهای آخر جنگ ایران و عراق، خلیج فارس به شدت ناامن شد و صدها کشتی تجاری آسیب دیدند. طبق ارزیابی شرکت بیمه «لیود لندن»، در جنگ نفتکشها، ۵۴۶ کشتی تجاری آسیب دید و حدود ۴۳۰ ملوان غیرنظامی کشته شدند. آمریکا برای تامین عبور و مرور کشتیها در خلیج فارس، نفتکشها را اسکورت کرد. کما اینکه برخی از نفتکشها، با پرچم آمریکا و حتی شوروی در خلیج فارس تردد کردند.
پس از حمله روز پنجشنبه به دو نفتکش حامل پرچمهای ژاپن و نروژ، بار دیگر ضرورت اسکورت نفتکشها مطرح شده است. این بار، اما، وضعیت حتی از دوران جنگ هم متفاوتتر است. در دوره جنگ، دو کشور حوزه خلیج فارس، رسما در جنگ با یکدیگر بودند و طبق قواعد درگیری، میتوانستند منافع یکدیگر را هدف قرار بدهند. اما الآن، هیچ گونه جنگ نظامی رسمی وجود ندارد. بلکه نوعی درگیری نامتقارن و مبهم وجود دارد که طرفهای آن به طور واضح معلوم نیستند.
مقامات بلندپایه آمریکا روز پنجشنبه گفتند کشورشان طیفی از گزینهها را برای محافظت از کشتیرانی در دریای عمان بررسی میکند. آنها مشخص نکردند این گزینهها شامل چه مواردی میشود. اما منابع عربی در خلیج فارس به خبرگزاری رویترز گفتند گزینههای اندکی برای تامین عبور و مرور نفتکشها وجود دارد. یکی از این گزینهها، برقراری سیستم اسکورت است؛ مانند آنچه در جنگ نفتکشها در دوره جنگ ایران و عراق برقرار شده بود. معرفی قوانین جدید درگیری و انجام عملیات مینروبی دو گزینه دیگر برای تامین امنیت هستند. یک منبع مستقر در خلیج فارس به رویترز گفت: «ممکن است شاهد باشید که سایر قدرتها نهایتا کشتیهای نیروی دریایی خود را اعزام کنند. در حال حاضر، این یک فرآیند آهسته است، چون برای ایجاد یک ائتلاف، اقداماتی در سازمان ملل بررسی میشوند.» برخی کارشناسان حتی ادعا کردند که کشورهای دیگر نظیر چین و ژاپن ممکن است نفتکشهای خود را در خلیج فارس اسکورت کنند.
۲- ایجاد ائتلاف بین المللی
با این حال، برخی ناظران معتقدند که احتمال مداخله جداگانه کشورها برای اسکورت کردن نفتکشهایشان اندک است. شاید به همین دلیل است که آمریکاییها تلاش میکنند برای حفظ وضعیت موجود، ائتلافی از سایر کشورها، خصوصا متحدان اروپایی، ایجاد کنند.
روز جمعه، پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع آمریکا، اعلام کرد پس از حملات به نفتکشها در خاورمیانه، دولت دونالد ترامپ بر ایجاد یک اجماع بین المللی تمرکز کرده است. به گفته شاناهان، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، و مایک پومپئو، وزیر خارجه این کشور، نیز دنبال چنین اجماعی هستند.
سرپرست پنتاگون درباره اجماعسازی گفت: «هنگامی که به وضعیت نگاه میکنید، یک کشتی نروژی، یک کشتی ژاپنی، پادشاهی سعودی (و) امارات متحده عربی (را میبینید)، ۱۵ درصد نفت جهان از تنگه هرمز عبور میکند. بنابراین، واضح است که در صورت وخیم شدن وضعیت، نیاز داریم که طرحهای احتیاطی داشته باشیم. ما نیاز داریم که حمایت (بینالمللیمان) از این وضعیت بین المللی را هم گسترده کنیم.»
علاوه بر آمریکا، برخی محافل اروپایی هم وضعیت در خلیج فارس را بین المللی میدانند. جان هامرسمارک، مدیر بخش امنیت و بحران در انجمن مالکان کشتی نروژ، به رویترز گفت: «برعهده جامعه بین المللی است که اقداماتی (در خلیج فارس) انجام دهد نه نهادهای دولتی. اگر این (وضعیت)، بدتر شود، کشتیرانی، یا حداقل بخشی از آن، متوقف خواهد.»
مقامات آمریکا مکررا گفتهاند که قصد جنگ با ایران را ندارند. با این حال، برخی ناظران و مقامات خارجی، وقوع درگیری تصادفی یا برنامهریزینشده در خلیج فارس را بعید نمیدانند. شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن، در سفر اخیرش به تهران، نسبت به وقوع درگیری تصادفی هشدار داده بود. به نظر میرسد آمریکاییها دنبال این هستند که در صورت وقوع نزاعی از این نوع، حمایت بین المللی را داشته باشند. به همین دلیل، تلاش میکنند میان متحدان خود اجماعی علیه ایران شکل دهند.
۳- افزایش حضور نظامی در خلیج فارس
اجماعسازی بین المللی ممکن است با افزایش نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس همراه شود. پیش از این، روزنامه نیویورکتایمز به نقل از منابعی در دولت آمریکا مدعی شده بود که پنتاگون طرحی را برای اعزام ۱۲۰ هزار نیروی آمریکایی به خلیج فارس بررسی کرده است. این ادعا، تکذیب شد، اما گزارشهای دیگری درباره اعزام نیروهای آمریکایی به منطقه، ولو با تعداد کمتر، منتشر شد. خود مقامات آمریکایی هم احتمال اعزام نیروهای بیشتر را رد نمیکنند.
در همین رابطه، شاناهان روز جمعه در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا پنتاگون اعزام نیروهای بیشتر به خاورمیانه را بررسی میکند، گفت: «همانطور که اطلاع دارید، ما همیشه احتمالات متنوعی را در نظر میگیریم.»
مقامات آمریکایی میگویند در این اواخر، ژنرال کنت مکنزی، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) از پنتاگون درخواست کرده است که ۲۰ هزار سرباز آمریکایی به منطقه اعزام کند. اما ژنرال ژوزف دانفورد، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح آمریکا، خواستار احتیاط در این زمینه شده است. با این حال، آمریکا اخیرا ۱۵۰۰ سرباز جدید را به خاورمیانه اعزام کرد.
انگشت مکن رنجه به در کوفتن کس
تاکس نکند رنجه به در کوفتنت مشت
و هم اینکه تو خلیج فارس به خیال خام خودش قدرت نمایی میکنه
هم اینکه حضور خودش رو به نفع امنیت انرژی جهان نشون میده بعبارتی چهره ای مدافع امنیت جهان
و بهانه تراشیدن برای جنگ روانی علیه ایران
فعلأ که سود این کارها میره تو جیب بیمه کننده های اروپایی