فرارو- در شرایطی که هرروز تنش‌ها بین ایران و آمریکا در حال افزایش است، ترامپ برای تماس با مقامات ایران ابراز تمایل کرده و حتی شماره‌ای به سفارت سوئیس در ایران تحویل داده است. معاون وزیر خارجه ایران هم اعلام کرد در صورت نیاز، آمریکایی‌ها شماره ما را دارند. اما با توجه به شرایط پرتنش موجود حتی اگر تماسی برقرار شود بعید به نظر می‌رسد توافقی شکل بگیرد.
به گزارش فرارو، اندکی پس از مطرح شدن درخواست ترامپ از سران ایران برای برقرای تماس، مقامات کاخ سفید اعلام کردند ابتکار عمل ترامپ «صادقانه» است و سی ان ان گزارش داد سوئیس احتمالا شماره تلفن را به ایران نخواهد داد مگر آنکه مقامات ایران به طور خاص آن را درخواست کنند. اما آیا مذاکره ایران با آمریکا ممکن است؟ آیا برقرای تماس بین مقامات دو کشور به توافقی جدید می‌انجامد؟
فواد ایزدی، استاد دانشگاه تهران و کارشناس مطالعات آمریکا و محسن جلیلوند، تحلیلگر مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو به تحلیل این موضوع می‌پردازند.
محسن جلیلوند، استاد دانشگاه درباره احتمال برقرای تماس به فرارو گفت: از آنجایی که رهبر انقلاب فرموده اند «نه مذاکره، نه جنگ» فکر نمی‌کنم ما وارد فاز مذاکره بشویم. این حرف یعنی دستور مقامات بالاتر باید اجرا شود و مقامات پایین‌تر نمی‌توانند راسا تصمیم بگیرند.
او افزود: در شرایط کنونی ایران از نظر آمریکایی‌ها در وضعیت "آچمز" قرار دارد؛ یعنی نه می‌تواند از برجام خارج شود، نه می‌تواند ادامه دهد. این تئوری آمریکایی‌هاست که فشار‌ها را از همه جهات افزایش دهند تا در نهایت اقتصاد ایران به زانو درآید. اینکه این تئوری تا چه حد جواب بدهد مشخص نیست. آمریکایی‌ها چندروز یک بار، یک ضربه به اقتصاد ایران می‌زنند؛ جدیدا صنایع فولاد را تحریم کردند و الان هم بحث پتروشیمی‌ها مطرح است و آن‌ها به صورت زوج و فرد به اقتصاد ایران لطمه می‌زنند. من فکر می‌کنم آن‌ها همین روند را ادامه خواهند داد. به طور حتم اگر به هدف خود نرسند عقب نشینی نخواهند کرد و فشار‌ها را افزون می‌کنند.
این تحلیلگر مسائل بین الملل در مورد راهکار ایران در شرایط کنونی گفت: ایران تا الان مقاومت کرده است و کار دیگری جز مقاومت نمی‌تواند انجام دهد. ما در سطوح مختلف می‌توانیم بازی کنیم، ولی اگر در سوریه، عراق، یمن یا لبنان امتیازاتی بدهیم به نظر من آن‌ها جری‌تر می‌شوند. حتی اگر بخشی از ۱۲ شرط پمپئو را اجرا کنیم بازهم به توافقی نمی‌رسیم، مثلا یکی از شروط آزادی زندانیان بود و ظریف گفت اختیار تام دارم، ولی کسی تحویل نگرفت. این یعنی آمریکایی‌ها می‌خواهند سیاست‌های دیگری پیاده کنند.
جلیلوند در پایان در مورد احتمال موفقیت ایران با صبر تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا گفت: با بهبود اقتصاد داخلی آمریکا در این چند سال، معلوم نیست ترامپ رای نیاورد. اینکه تا ۲۰۲۰ هم بتوانیم مقاومت کنیم جای بحث است، چون آن‌ها هم فکر ما را دارند و اگر فشار جواب ندهد آنقدر ادامه می‌دهند تا قبل از انتخابات ۲۰۲۰ جواب بگیرند.
فواد ایزدی، استاد گروه مطالعات آمریکا دانشکده مطالعات جهان در مورد جدی بودن ترامپ برای برقرای تماس به
فرارو گفت: اینکه ترامپ علاقه دارد یکی از مقامات ایران به او زنگ بزند واقعیت دارد، حتی مایل به دیدار حضوری هم هست. نوع شخصیت ترامپ به گونه‌ای است که توجه رسانه‌ای این تیپی را دوست دارد. دوست دارد کار‌هایی بکند که روسای جمهور قبلی آمریکا نکرده اند.
او افزود: اما دیدار یک مساله است و مذاکره و توافق مساله دیگری است. هرهفته هم می‌توان دیدار کرد، ولی شرایطی که این دیدار منجر به توافقی مفید شود وجود ندارد. چرا؟ چون آن محدودیت‌ها و نظارت‌هایی که ذیل برجام پذیرفتیم بسیار گسترده بود، برجام، برای آمریکا توافق خوبی بود. مقامات آمریکایی هم آن زمانی که توافق کردند راضی بودند و گفتند ایران ۴ مسیر رسیدن به بمب داشته است که ما هر ۴ مسیر را بستیم.
این استاد دانشگاه افزود: چیزی بهتر از آن چیزی که ما در دولت قبلی به آمریکایی‌ها دادیم وجود ندارد که بخواهیم به آن‌ها بدهیم. بیش از ۱۰ تن اورانیم غنی شده داشتیم که از کشور خارج کردیم. اراک را بتن ریختیم، سانتریفیوژ‌ها را کندیم. از این جهت با دولت ترامپ به هیچ توافقی نمی‌رسیم چرا که چیزی که او می‌خواهد بیش از بحث هسته‌ای است. امکان فیزیکی اش نیست که به توافق بهتری با ترامپ برسیم. هرچه بوده دولت قبلی جاروب کرده است.
فواد ایزدی در مورد احتمال تغییر مواضع ایران گفت: در ۱۲ شرط پمپئو اعلام شده که شما موشک نداشته باشید و در منطقه حضور نداشته باشید. این‌ها اهرم‌های قدرت ما هستند. اینکه تاکنون آمریکا به ما حمله نکرده است به خاطر موشک‌ها و حضور منطقه‌ای ایران است. این‌ها را نمی‌توانیم تسلیم کنیم. نمی‌توانیم در سیاست خارجی "قذافی" را الگو قرار دهیم که موشک‌های ۱۰۰۰ کیلومتری خود را تحویل داد و موشک‌های ۳۰۰ کیلومتری را نگه داشت. در نهایت آمریکا خودِ ایران را می‌خواهد یعنی مشکل با خود حکومت ایران است که نمی‌توانیم بپذیریم.
این استاد دانشگاه در مورد چشم انداز توافق بین دو طرف گفت: در شرایط فعلی امکان رسیدن به توافق وجود ندارد. آمریکایی‌ها باید متوجه شوند سیاست هایشان شکست خورده است. این‌ها منطق "برد- برد- برد" داشتند. یعنی در سه حوزه سه برد داشته باشند. برد اول این است که ایران ذیل برجام باقی می‌ماند، اتفاق هفته پیش نشان داد ایران ممکن است دیگر برجام را رعایت نکند. برد دوم این بود که امتیاز بیشتری در حوزه موشکی بگیرند که این هم قرار نیست ایران بپذیرد و برد دوم خراب شد. برد سوم هم مربوط به کسانی می‌شود که در واشنگتن دنبال درگیری نظامی هستند. آن‌ها درگیری نظامی محدود را هم برد محسوب می‌کنند. این هم تاکنون اتفاق نیفتاده است؛ چرا که اولا برخی افراد در واشنگتن حتی درگیری نظامی محدود هم علاقه ندارند و دوما پاسخی که ایران خواهد داد خیلی جدی خواهد بود.
این کارشناس مسائل آمریکا ادامه داد: زمانی که ترامپ متوجه شد روند فعلی جواب نداده است باید سیاستش را تغییر دهد. همان چیزی که زمان جرج بوش پسر اتفاق افتاد. جرج بوش پسر می‌گفت ما با ایرانی‌ها مذاکره نمی‌کنیم مگر اینکه این‌ها غنی سازی را به صفر برسانند. دیدند نتیجه صحبت نکردن با ایران این شد که تعدا سانتریفیوژ‌های ایران از حدود ۱۰۰ تا به ۱۹ هزار تا رسید. بعد از آن سیاست‌هایشان راعوض کردند و گفتند مذاکره می‌کنیم. همین مساله برای دولت ترامپ هم اتفاق می‌افتد.
ایزدی در مورد واکنش عراقچی به ابراز تمایل ترامپ گفت: از همین جهت صحبت‌های آقای عراقچی سخن بدی نبوده است. حرفی که اقای عراقچی می‌زند این است که ما قرار نیست به شما زنگ بزنیم، چون در شرایط فعلی هیچ فرد هوشمندی با شما وارد مذاکره نمی‌شود. وارد مذاکره شدن یعنی سیاست‌های ترامپ جواب داده پس برای ایران وضعیت بدتر می‌شود. هروقت خواستید سیاست‌های فعلی را اصلاح کنید، شما زنگ بزنید شاید کسی اینجا جواب دهد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسشی در مورد راهکار‌های ایران در شرایط اقتصادی کنونی گفت: عده‌ای در آمریکا علاقه‌مند به درگیری هستند. اولویت اول باید این باشد که این افراد به هدف خود نرسند.
ایزدی راهکار‌های ایران را در سه حوزه دسته بندی کرد: اولا در حوزه نظامی باید کشور قوی‌تر شود و نفوذ منطقه‌ای خودش را حفظ کند، چون نفوذ منطقه‌ای از جنگ جلوگیری می‌کند. وقتی مواضع آمریکا در منطقه را در تیررس داشته باشیم هزینه‌ای که آمریکایی‌ها برآورد می‌کنند بالا می‌رود. هرچقدر هزینه بالا رود احتمال جنگ پایین می‌آید. آمریکا باید بداند اگر حمله محدود هم صورت گیرد ایران حتما پاسخ جدی می‌دهد. برخی در واشنگتن هستند که می‌گویند اگر به ایران حمله کنیم ایران جواب نمی‌دهد، هزینه بالا نیست پس حمله کنیم، این ذهنیت باید اصلاح شود.
او در مورد راهکار‌های اقتصادی گفت: در بحث‌های اقتصادی هم الان که متوجه شدیم اروپایی‌ها هم نمی‌خواهند یا نمی‌توانند کمکی بکنند، بحث نگاه به شرق اهمیت پیدا می‌کند. باید به سمت کشور‌هایی مثل چین و روسیه، کشور‌های آمریکای لاتین، که علاقه‌مند هستند با ما کار کنند، برویم. همچنین ایران فرصت‌های مختلفی در آفریقا دارد. ذهنیت "اروپامحور" را باید اصلاح کنیم. هرچند کشور‌های آفریقایی ضعیف‌تر هستند، اما وقتی اروپا پای کار نیست، چه کار باید کرد؟ نمی‌توان منتظر اروپایی‌ها بنشینیم تا زیر پایمان علف سبز شود، فرصت‌های دیگری وجود دارد که نباید به آن‌ها بی توجهی کنیم. تحریم‌ها می‌توانند برای فعالین اقتصادی داخل کشور فرصت باشند. اختلاس‌ها و ندانم کاری‌ها باید اصلاح شود. اینکه فلان مسئول اختلاس می‌کند تقصیر آمریکا نیست.
فواد ایزدی در پایان در مورد راهکار در حوزه فرهنگی گفت: در حوزه فرهنگی و فکری هم بخشی از رفتار طرف مقابل تاثیر گذاری روی افکار عمومی مردم است تا مردم احساس کنند باید بریزنند در خیابان. هدف این است. آمریکا می‌خواهد جمهوری اسلامی را سرنگون کند، راحتترین کار هم این است که مردم خودشان حکومت را سرنگون کنند؛ به جای اینکه آمریکایی‌ها زحمت بکشند مردم ایران زحمت بکشند!
او در پایان گفت: افکار عمومی باید اصلاح شود. حتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم دوگانه جنگ و مذاکره ایجاد می‌کند. اما امریکایی‌ها دنبال مذاکره نیستند دنبال این هستند که ایران ۱۲ شرط پمپئو را بپذیرد.