روایت لاریجانی از سخنان غیرعلنی شمخانی درباره پالرمو

علی لاریجانی یکی از آن نیرو‌های سیاسی است که نه می‌توان او را به طور کامل اصولگرا دانست و نه می‌توان با همه معیار‌های اصلاح‌طلبی تطبیقش داد؛ شاید به همین دلیل باشد که گمانه‌زنی‌ها درباره جایگاه سیاسی آینده او در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و معلوم نیست که اگر قرار باشد او در جایگاهی مانند نامزد ریاست‌جمهوری قرار بگیرد با چه رویکرد سیاسی‌ای وارد کارزار انتخابات می‌شود.

بسیاری بر این باورند که لاریجانی تمایل دارد دیگر در لباس ریاست مجلس حضور نداشته باشد و شاید سودای ریاست‌جمهوری را در سر می‌پروراند، به‌طوری‌که برخی تعدد سفر‌های استانی او یا دفاع از محدودشدن دوره نمایندگی متوالی به سه دوره را نشانه‌هایی از میلش به پاستور می‌دانند.

البته لاریجانی هیچ‌گاه پاسخ روشنی به این ابهامات نداده، به‌نحوی‌که اخیرا در گفت‌وگویی گفته است که به دلیل حجم بالای کاری هنوز به این مسائل فکر نکرده‌ام که شاید قدری چنین سخنی سیاست‌مدارانه باشد.

‌کناره‌گیری احتمالی از انتخابات مجلس آینده
لاریجانی در گفت‌وگوی اخیرش با «مثلث» درباره احتمال حضور یا عدم حضورش در مجلس بعدی گفته است: «من الان روی هیچ‌چیزی فکر نمی‌کنم جز حل همین مسائل. آن‌قدر هم وقتش برای من پر است که اصلا واقعا تعارف هم نمی‌کنم که بگویید دارد به حالت تصنعی حرف می‌زند. حجم کار و اینکه از صبح تا شب باید همین مسائل کشور را پیگیری کنم، فرصتی ایجاد نکرده که تأمل جدی‌ای داشته باشم؛ یعنی باید به‌قدری فضای کاری من کاهش پیدا کند که بتوانم روی آن فکر کنم. من اصلا به اصل آن فکر نکرده‌ام که بگویم از کجا بیایم، چون به‌هرحال آدم باید روی این مسائل با تأمل و آینده‌نگری فکر کند و ببیند که چقدر می‌تواند کار کند و مفید است؛ لذا باید در یک فرصتی به آن فکر کنم، الان زود است».

علی لاریجانی درباره احتمال ائتلاف با اعتدالی‌ها و بخشی از اصلاح‌طلبان نیز اظهار کرد: «اکنون زود است که درباره این موضوع سخن گفته شود، چون ما احزاب به آن معنا که نداریم؛ مثل حزب جمهوری اسلامی که با یک چارچوب‌ها و نظریه‌های عمیق وارد صحنه سیاسی شوند، بیشتر ائتلاف‌های نزدیک انتخابات هستند. شما خودتان هم نگاه کنید، نزدیک انتخابات جمع می‌شوند و لیست می‌دهند. خیلی هم متفاوت است؛ یعنی همیشه یک سنخ نیستند. نمی‌دانم که واقعا این مسیر در آینده چگونه با هم تغییر می‌کنند و می‌توانند با هم کار کنند، ولی حالا بستگی به رفتار‌ها دارد که جریان‌هایی که حالا اصولگرا یا اصلاح‌طلب هستند، چگونه به آینده خودشان و کشور فکر می‌کنند. من خیلی واقعا در این زمینه‌ها مشارکت ندارم که از کنه مسائلشان مطلع باشم. نه من وقتش را دارم، نه آقایان نیاز دارند».

فاصله از روحانی؟
وی مناسبت رابطه خود با حسن روحانی را چنین توصیف کرد: «نه من قبلا مناسبات خاصی داشته‌ام، نه الان فاصله گرفته‌ام، چراکه من آنچه را مصلحت می‌دانم، می‌گویم و عنوان می‌کنم، خیرخواهانه هم می‌گویم، انگیزه‌ای هم برای اینکه به قول کسبه، دشتی بکنم ندارم. واقعا فکر می‌کنم که الان وضع کشور و شرایط مردم اقتضا می‌کند که فکر‌ها معطوف به این بشود؛ ضمن اینکه من حرفم این است که نسبت‌ها‌یم با بخش‌های مختلف در چارچوب قانون باشد».

دفاع شمخانی از پالرمو
لاریجانی در پاسخ به این پرسش که چرا با پالرمو موافقید، اظهار کرد: «از نظر من در مورد پالرمو در خود مجلس هم اختلاف‌نظر‌ها با این لایحه بود و افرادی هم که منتقد آن بودند به من می‌گفتند که ما با این شروطی که مجلس گذاشته است، قبول داریم. به نظر من آن شروط هم نافذ است. بعضی‌ها می‌گفتند که علت نگرانی‌شان این بود که این شروط نافذ نیست. ما بررسی کردیم و دیدیم که نافذ است؛ حالا بعضی‌ها نظر دیگری دارند، بحث دیگری است. می‌خواهم بگویم که ما مطالعه کردیم و در مرکز پژوهش‌ها و دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی، آقای شمخانی، وزارت اطلاعات، وزارت خارجه، وزارت اقتصاد و اطلاعات سپاه و همه این‌ها را جمع‌وجور کردند و نامه‌ای را برای ما نوشتند که با این شروطی که مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد داده است، مشکلی ندارد و خود آقای شمخانی در جلسه مجلس آمد و غیرعلنی گفت که من این را برای امنیت کشور لازم می‌دانم. خیلی از افرادی که بحث می‌کنند باید دید که چقدر این را دقیق خوانده‌اند، چون این یک چیز فنی است و چیز ساده‌ای نیست، چون ما کارمان، کار حقوقی و قانون‌گذاری است و اظهارنظر راجع به آن ساده نیست. کار فنی است و بعضی از مواد آن به مواد دیگری مربوط است. به نظر من با آن شروطی که مجلس در قبول‌کردن آن گذاشت، دغدغه‌ها رفع شده‌اند».

احمدی‌نژاد با خودش مشکل دارد
علی لاریجانی درباره اختلافاتش با احمدی‌نژاد گفت: «مشکل از خود ایشان شروع شد. ایشان با خودش مشکل دارد. رهبری مگر کم ایشان را حمایت کرد. مشکل از خود ایشان است. افراد در جایگاه‌هایی که هستند واقعا به قصد خدمت به مردم باید خیلی گذشت داشته باشند و رفتارشان را متناسب کنند و جهات شرعی را رعایت کنند. اگر کسی از خدا نترسد، کسی نمی‌تواند جلودارش شود».

‌نحوه تصویب برجام
او درباره نحوه تصویب برجام نیز یادآور شد: «در کشور اگر چهار، پنج نفر مسائل هسته‌ای را خوب بدانند، یکی از آن‌ها من هستم؛ چون من عضو شورای عالی امنیت ملی و نماینده آقا بودم و در جریان این مسئله بوده‌ام و فراز و فرودهایش و مسائل فنی را می‌دانم. ضمن اینکه خودم مذاکره‌کننده بودم؛ یعنی کاملا به نقاط برجسته کار و مسائل حاشیه‌ای آن وقوف دارم. اینکه ما اگر بخواهیم بپذیریم، با چه شرطی می‌پذیریم؛ تمام این مسائل بحث شده بود و در مجموع شاید ۱۰ جلسه خدمت مقام معظم رهبری بودیم و در این دو، سه سال شاید بیش از ۳۰ جلسه هسته‌ای ایشان تدبیر فرموده بودند؛ یعنی بحث‌ها این‌طور نبود که عده‌ای بروند و همین‌جور مذاکره کنند؛ می‌آمدند و گزارش می‌دادند که مذاکره این بود و گاهی آن‌ها مذاکره را به سمتی می‌بردند که وقتی گزارش دادند، معلوم شد این مسیر درست نیست و ما متوقف کردیم و مسیر بعدی چهار، پنج ماه عقب افتاد؛ به‌خاطر اینکه آن‌ها نمی‌پذیرفتند و بعد مجبور شدند که بپذیرند و این ماجرا داستان بسیار طولانی‌ای دارد و اصلا سرهم‌بندی نبود و در دوره و شرایطی که به خاطر مسائل دیپلماتیک شورای امنیت بن‌بست‌هایی را ایجاد کرده بود و هم به دلیل مصالح اقتصادی‌مان، من فکر می‌کنم در برهه‌ای ایران برد کرد به‌خاطر این قضیه. من می‌دانم که نظرات مختلف است، من نظرات آقایان را نفی نمی‌کنم. ممکن است از نظر تاکتیکی برخی اشکالات نیز وجود داشته باشد؛ این را هم نفی نمی‌کنم، ولی در کل تصمیم نظام درست بود؛ یعنی در آن مقطع برای فضای راحت‌تر اقتصادی و همچنین حل بعضی مشکلاتی که در مسائل دیپلماتیک ایران ایجاد شده بود، ما درست عمل کردیم، اما این را که آمریکایی‌ها غلط عمل کردند، نباید تقصیر ایران انداخت. اشکال داخل این است که به‌جای توجه به فرد خطاکار، نزاع داخلی ایجاد می‌شود.

درباره مسئله برجام، کلیت کشور این را با هر مکانیسمی که بود، پذیرفت؛ پس دیگر باید اختلاف را کنار بگذارند. اینکه یک موجود سنگ‌اندازی آمد و این را برهم زد، باید دید عقل چه حکم می‌کند. عقل حکم می‌کند که همه علیه او بسیج شوند، نه اینکه دعوا را داخلی کنند. درست مثل خانواده‌ای که در درون اختلاف داشتند که دور خانه حصار بکشند یا نرده بزنند؛ آن‌ها مشورت کردند و تصمیم گرفتند که نرده بزنند. حالا اگر دزدی پرید و آمد داخل، دو راه وجود دارد؛ یکی اینکه همه با هم جمع شوند و دزد را از خانه بیرون کنند و یکی اینکه برخی بگویند دیدید گفتیم حصار بکشید و نکشیدید و دعوای داخلی کنند و دزد هم اموال را بردارد و ببرد.

ما در این وضعیت هستیم. اصلا فرض کنیم در درون اختلاف‌نظر‌هایی داشتیم، حال که نظام آن را پذیرفت، باید آن را بپذیرید. حالا که دشمنی آمده و آن را خراب کرده، شما چرا بر سروکول یکدیگر می‌زنید؟ باید در این مسئله و مسئله منطقه، سوریه، عراق و مسائل دیگر جمهوری اسلامی مطالعه‌شده و بافکر تصمیم گرفت و با یک سازوکار تصمیم گرفت. بدانید که یک رهبری داهیانه‌ای در آن وجود دارد و رهبری واقعا وقوف دارند و فکرشده کار می‌کنند و افرادی هم که مشغول این کار‌ها هستند، دارند درست تدبیر می‌کنند».