خراسان نوشت: ماجرا از جشنواره تلویزیونی جام‌جم شروع شد؛ وقتی در چند شب، آرای «برنده باش» به شکل غیرطبیعی زیاد شد و پیامک‌های رسیده برای بسیاری از مردم، نشان می‌داد با شماره موبایل آن‌ها بدون اطلاع‌شان در این جشنواره به «برنده باش» رأی داده شده است.
پس از این اتفاق بود که حساسیت‌ها روی خدمات ارزش افزوده (VAS) و سرویس‌های USSD زیاد شد.
ارزش افزوده، مسیر دستکاری در آرا
اولین اظهارنظر رسمی درباره متهمان دستکاری در آرای مردم، از سوی سازمان صداوسیما صورت گرفت. مسعود احمدی افزایی دبیر جشنواره جام‌جم در پاسخ به اطلاع‌رسانی وزیر ارتباطات، تقصیر را به گردن وزارت ارتباطات انداخت و با اشاره به بستر رأی‌گیری جشنواره گفت: «این سامانه توسط یکی از شرکت‌ها توسعه داده می‌شود و این شرکت در بخش کد دستوری از زیرساخت USSD مربوط به یکی دیگر از پرمخاطب‌ترین شرکت‌های پردازنده کدهای دستوری کشور استفاده می کند و طبیعتا تحت نظارت فنی سازمان تنظیم مقررات و فرکانس‌های رادیویی (ICT) که در واقع از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مجوز دارد، همه امور خود را به انجام می‌رساند.»
این اظهارنظر دو شرکت «توسکا» به عنوان طرف قرارداد صداوسیما در زمینه خدمات ارزش افزوده و «آیکان» صاحب امتیاز کد دستوری *3# را هدف می‌گرفت. بر اساس تحلیل اهالی صداوسیما، این دو شرکت مقصران اصلی دستکاری در آرای مردم بودند و فعالیت‌شان در فضای مجازی، خبر از مسئولیت وزارت ارتباطات در قبال آن‌ها می‌داد.
حساسیت روی توسکا
این ماجرا عطف به نارضایتی شدید مخاطبان تلویزیون از حضور پررنگ کدهای USSD و اپلیکیشن‌های ارزش افزوده در برنامه‌های صداوسیما شد. می‌دانید مدت‌هاست که ستاره‌مربع‌ها در تقریباً همه برنامه‌های تلویزیون یافت می‌شوند و همه مجری‌های تلویزیون، گاه‌وبی‌گاه نرم‌افزارهای مختلف تلفن همراه را تبلیغ می‌کنند. خود جشنواره جام‌جم هم در طول یک ماه گذشته، حسابی مخاطبان را زخمی کرده بود.
همه این اتفاقات، ذهن‌ها را به سمت شرکت توسکا می‌برد که متولی انحصاری خدمات ارزش افزوده در صداوسیما شده بود. نام این شرکت بیش از هرچیز با قرارداد بزرگی گره خورده که در سال 96 با صداوسیما منعقد شده است.
در مناقصه‌ای بحث‌برانگیز که گفته می‌شد با اطلاع‌رسانی ضعیفی انجام شده، همه خدمات ارزش افزوده سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، به شرکت توسکا (توسعه کسب‌وکار ایرانی) واگذار شده بود. از آن جا که این قرارداد، برای این شرکت انحصار ایجاد کرده است، مانند هر قرارداد انحصاری دیگری با یک سازمان دولتی، بیم فساد ایجاد می‌کند.
بنابراین با کمک اطلاع‌رسانی رسانه‌ای در روزهای اخیر، نمایندگان مجلس به ماجرا ورود کردند و دیروز خبر رسید طرح تحقیق و تفحص از قراردادهای ارزش افزوده صداوسیما به هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی وصول شد.
با ارجاع این طرح به کمیسیون فرهنگی، در ادامه شاهد جلسات مسئولان صداوسیما و شاید توسکا با مجلسی‌ها خواهیم بود. جلساتی که امید می‌رود ابعاد مختلف ماجرا را روشن کند؛ مسائلی از قبیل چگونگی برگزاری مناقصه، شفافیت متن قرارداد و سود طرفین از قرارداد.
بالاخره پاسخ گویی توسکا
اتفاق جالبی که دیروز افتاد، اطلاعیه شرکت توسکا درباره طرح تحقیق و تفحص بود. این شرکت که تا دیروز سکوت پیشه کرده بود، با وصول طرح تحقیق و تفحص به حرف آمد و در این باره اطلاعیه‌ای صادر کرد. در بخشی از متن این توضیحات آمده است: «در سرفصل‌های اهداف و حوزه فعالیت شرکت توسکا، ارائه خدمات به فعالان حوزه ارزش افزوده و OTT شامل کدهای دستوری USSD، اپلیکیشن‌ها و... در نظر گرفته شده که در تمامی این حوزه‌ها و بر اساس ضوابط شرعی و قانونی و مبتنی بر مدل‌های تجاری مدنظر شرکت‌های متقاضی و بدون دریافت سهام یا مالکیت، همکاری با ایشان شکل می‌گیرد که جزئیات تمام این مقررات و دستورالعمل‌ها در سایت سازمان صداوسیما و شرکت توسکا منتشر شده است.»
جزئیات مورد ادعای شرکت توسکا، همین دیروز و همزمان با انتشار اطلاعیه روی سایت این شرکت گذاشته شد و در روزهای قبل از آن خبری نبود! تاریخ اجرای این آیین‌نامه هم از اسفند 97 ذکر شده و مشخص نیست قراردادهای این شرکت در 11 ماه نخست امسال، بر چه اساسی تنظیم شده‌اند! در انتهای اطلاعیه هم ذکر شده که این شرکت به دلیل «برخی ملاحظات و حساسیت‌ها»، از حجم فعالیت‌های خود در حوزه ارزش افزوده خواهد کاست! در روزهای آینده، بیشتر از این آیین‌نامه خواهیم نوشت.