عفونت قارچی ناخن ممکن است به دلیل رعایت نکردن بهداشت پدید آید یا از شخص دیگری به فرد سرایت کند. در حقیقت، بیش از ۱۰ درصد افراد بزرگسال در کشور‌های غربی به قارچ ناخن مبتلا هستند. این میزان در بزرگسالان بالای ۶۰ سال به ۲۰ درصد می‌رسد. قارچ ناخن در انگشتان پا بسیار رایج‌تر از انگشتان دست است.
چه شرایط دیگری ممکن است با قارچ ناخن اشتباه گرفته شود؟
۱. ناخن‌های رگه رگه
احتمالا این موضوع عادی به نظر برسد و در میان بسیاری از افراد شایع باشد. رگه رگه شدن ناخن‌ها در زمان بارداری شدیدتر می‌شود. این خط‌های عمیق در مرکز ناخن بر اثر ناخن جویدن هم به وجود می‌آیند. در برخی موارد نیز شیمی درمانی می‌تواند موجب پیدایش این شیار‌ها بر روی ناخن‌ها شود.
۲. پیری ناخن
با افزایش سن، ناخن‌ها شکننده و دارای شیار می‌شوند و حتی ممکن است که نوک ناخن‌ها لایه لایه شود. برای پیشگیری از وقوع پیری ناخن، بهتر است که مراقبت‌های لازم را از ناخن‌های تان را در نظر بگیرید. همچنین علاوه بر رعایت نظافت از قرار دادن ناخن‌ها به مدت طولانی در آب اجتناب کنید.
۳. زردی یا سفیدی ناخن‌ها
این مسئله می‌تواند به علت اونیکولیسیز یعنی جدا شدن ناخن از بستر خود رخ دهد. ایجاد تغییر رنگ ناخن نیز به دلیل ورود هوا به زیر ناخن‌ها می‌باشد. برای رفع زردی یا سفیدی ناخن باید ناخن‌ها را مرتبا کوتاه کنید و به هیچ وجه زیر آن‌ها را تمیز نکنید. اگر می‌خواهید رنگ بد آن‌ها مشخص نباشد باید از لاک استفاده کنید، برای بهبودی ۲ تا ۳ ماه صبر نمایید. در صورتی که این زردی و سفیدی ادامه پیدا کند، احتمال ابتلا به قارچ ناخن افزایش پیدا می‌کند.
۴. قرمزی یا سیاهی ناخن‌ها
قرمزی یا سیاه شدن ناخن دست و پا، بر اثر هِماتوم یا جمع شدن خون در زیر ناخن‌ها ایجاد می‌شود که معمولا ناشی از آسیب دیدگی ناگهانی هستند. درست مثل زمانی که به طور ناگهانی با چکش روی انگشت خود بکوبید. با رشد ناخن ها، این قسمت آسیب دیده تغییر رنگ می‌دهد و سپس از بین می‌رود.
در صورتی که زیر ناخن‌های تان لکه‌ای به رنگ سیاه می‌بینید که در اثر تروما یا همان ضربه ناگهانی پدیدار شده است، باید به متخصص پوست مراجعه کنید. همچنین در صورتی که این لکه در قسمتی از ناخن‌های پا به وجود آمده باشد، حتما یک متخصص پا را ملاقات کنید تا شرایط را از نظر ابتلا به ملانوما بررسی و ارزیابی کند، (
ملانوما نوعی سرطان پوست است که با سلول‌های رنگدانه‌ای در ارتباط است). یک
آزمایش بیوپسی ساده می‌تواند بدخیم یا خوش خیم بودن این موضوع را تعیین کند.
۵. ناخن‌های سبزسبزی ناخن می‌تواند به دلیل وجود
باکتری سودوموناس باشد. این باکتری، در زیر ناخنی که تا حدودی از گوشت جدا شده است رشد می‌کند و موجب تولید بوی بدی می‌شود. جهت درمان این وضعیت باید هر ۴ هفته ناخن‌ها را کوتاه کنید و زیر آن‌ها را تمیز نکنید.
در صورتی که از رنگ سبز ناخن خود رنج می‌برید بهتر است از لاک برای پوشاندن آن‌ها استفاده کنید. ۲ تا ۳ ماه باید صبر کنید و منتظر رفع این مشکل بمانید. همچنین توصیه می‌شود برای رفع این مشکل دست تان را از آب دور نگه دارید و حتی با وجود استفاده از (دستکش هم اجازه ندهید) که دست‌ها به مدت طولانی در آب بمانند و بعد از استحمام نیز ناخن‌ها را خشک کنید. در صورتی که مشکل تان ادامه پیدا کرد و رفع نشد، باید به پزشک مراجعه کنید و دارو‌های تجویزشده را مصرف نمایید.
۶. ایجاد حفره در ناخنهاباکتری پسوریازیس می‌تواند علت ایجاد حفره در ناخن‌ها باشد. سایر مشکلات پوستی نیز ممکن است پوست زیرین ناخن قسمتی که ناخن از آنجا شروع به رویش می‌کند را تحت تأثیر قرار دهند. پسوریازیس می‌تواند موجب تغییر رنگ ناخن‌ها از رنگ طبیعی شان به قهوه‌ای مایل به زرد شود.
۷. تورم و قرمزی پوست اطراف ناخناین مسئله پارونیشیا یا
عقربک نامیده می‌شود. نوعی عفونت ناخن در پوشش شاخی ناخن (کوتیکول) است. در صورتی که عفونت حاد باشد شروع و پیشروی سریعی خواهد داشت، معمولا توسط باکتری و میکروب‌ها ایجاد می‌شود. به احتمال قوی با قرار دادن انگشت در آب گرم تسکین می‌یابد، اما برای بر طرف کردن چرک ناخن باید به پزشک مراجعه کنید. پارونیشیای مزمن هنگامی اتفاق می‌افتد که کوتیکول ناخن طی مدت طولانی متورم یا دارای سوزش باشد.
در برخی مواقع، عفونت قارچی سبب تخریب پوست و بافت اطراف ناخن می‌شود. درمان این عارضه با دور و خشک نگه داشتن پوست می‌تواند صورت بگیرد. در صورتی که مشکل بر طرف نشود باید فورا به پزشک مراجعه کنید. در اکثر موارد برای درمان این مشکل آنتی بیوتیک تجویز نمی‌شود، اما این احتمال وجود دارد که در موارد شدیدتر مصرف آن توصیه شود.
۸. ترومای مزمن ناخن
ناخن‌ها در اثر ضربات مداوم که ناشی از ورزش یا ابزار‌های کاری هستند ایجاد می‌شوند و شرایطی شبیه به قارچ ناخن را ایجاد می‌کنند. تعدادی از کفش‌های تنگ نیز می‌توانند سبب آزردگی ناخن‌ها شوند. در صورتی که این ضربات و فشار‌ها ادامه داشته باشند و به صورت مزمن به ناخن‌ها آسیب وارد کنند، احتمال تغییر دائمی شکل ناخن وجود خواهد داشت.
عوامل ایجاد کننده قارچ ناخن چه هستند؟
در افراد سالم و نرمال، عفونت قارچی ناخن اکثرا ناشی از تعریق و رطوبت می‌باشد. یکی از مکان‌های اصلی انتقال و ایجاد قارچ، دوش‌های همگانی در استخر‌ها یا باشگاه‌های ورزشی هستند. مراجعه به سالن‌های زیبایی برای رسیدگی به ناخن‌ها نیز عامل دیگری برای ابتلا به قارچ ناخن به شمار می‌رود.
در صورتی که در این مراکز، از لوازم بهداشتی استفاده نشود، امکان انتقال و ایجاد قارچ افزایش پیدا می‌کند. با توجه به تحقیقات، ورزشکاران بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به قارچ ناخن قرار دارند، زیرا کفش‌های تنگ به پا می‌کنند و جوراب شان به طور پیوسته به پا‌های شان می‌چسبد و ناخن‌های شان نیز در حین تمرین متحمل ضربات فراوانی می‌شوند. به همین دلیل ابتلا به قارچ ناخن در این افراد بسیار رایج‌تر است. علاوه بر اینکه ضربات مزمن خود به تنهایی می‌توانند عاملی برای ضعیف شدن ناخن‌ها باشند و احتمال ابتلا به قارچ ناخن را بالا ببرند.
بیشتر بخوانید:
افراد سالخورده و اشخاصی که مبتلا به بیماری خاصی هستند، در آن‌ها نیز احتمال ابتلا به قارچ ناخن زیاد است. منظور از بیماری ها، مشکلاتی هستند که بیشتر سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند و در نتیجه احتمال عفونت قارچی را افزایش می‌دهند. این بیماری‌ها شامل مواردی نظیر ایدز، انواع دیابت (دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و …)، سرطان، پسوریازیس و مصرف دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند استروئید‌ها می‌شود.
علائم قارچ ناخن چیست؟در اکثر مواقع، قارچ ناخن پیش از آنکه درد و ناراحتی به همراه داشته باشد، بیشتر از نظر ظاهری ناراحت کننده است. اگرچه در تعدادی از افراد درد و ناراحتی نیز وجود دارد. این درد و ناراحتی با پوشیدن کفش، انجام فعالیت و گرفتن ناخن‌ها به شکل اشتباه ممکن است تشدید شود.
تعدادی از گونه‌های قارچ ها، ناخن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. یکی از رایج‌ترین قارچ‌ها تریکوفیتون روبروم نام دارد. این گونه از قارچ، گرایش زیادی به عفونی کردن پوست دارد و با عنوان "
درماتوفیت" شناخته می‌شود و به شیوه‌های متفاوتی انتشار پیدا می‌کنند:
• قارچ از نوک ناخن شروع می‌شود و تمام آن را فرا می‌گیرد. به این حالت "اونیکومیکوز انتهایی زیر ناخن" می‌گویند. این نوع از قارچ رایج‌ترین گونه عفونت است. اونیکومیکوز در اکثر موارد در انگشتان پا دیده می‌شود و انگشت بزرگ پا معمولا اولین انگشتی است که قارچ در آن دیده می‌شود.
عوامل خطر این نوع از قارچ ناخن عبارت است از سالخوردگی، شنا، ابتلا به سندرم پای ورزشکار، پسوریازیس، انواع دیابت، ابتلا اعضای خانواده به عفونت قارچی یا داشتن سیستم ایمنی ضعیف. این قارچ‌ها معمولا با تغییر رنگ در گوشه ناخن بزرگ پا شروع می‌شوند و به آرامی تا ریشه ناخن گسترش پیدا می‌کند.
در نهایت ناخن‌های پا، شکننده و لایه لایه می‌شوند. برخی مواقع نیز ممکن است که شاهد نشانه‌هایی از سندرم پای ورزشکار در قسمت بین انگشتان یا پوسته شدن کف پا نیز باشید. این حالت اغلب در کنار اونیکومیکوز ایجاد می‌شود که علت اصلی ایجاد آن تی روبروم (T. rubrum) است.
• قارچ از پایه ناخن آغاز می‌شود و سپس گسترش پیدا می‌کند، به این نوع از قارچ ناخن، اونیکومیکوز ابتدایی زیر ناخن اطلاق می‌شود. از میان انواع قارچ ها، این نوع کم‌ترین شیوع را دارد. این نوع از قارچ مشابه مورد قبلی است، ولی تفاوت آن در این است که از پایه ناخن آغاز می‌شود و به آرامی تا نوک ناخن گسترش پیدا می‌کند.
این قارچ ناخن همیشه در افرادی دیده می‌شود که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. بر خلاف مورد قبل، در این مورد قارچ به ندرت زیر نوک ناخن دیده می‌شود. علت عمده ایجاد این نوع از قارچ نیز تی. روبروم و قارچ‌های غیر درماتوفیتی هستند.
• عفونت قارچی اونیکومیکوز، عامل این عفونت قارچی کاندیداست و سایر قارچ‌هایی که در بالا ذکر شدند (تریکوفیتون) در ایجاد آن نقشی ندارند. این قارچ اکثرا در ناخن انگشتان دست مشاهده می‌شود.
افراد مبتلا ممکن است دچار پارونیشیا (عفونت ریشه ناخن یا کوتیکول) بشوند. کاندیدا سبب زردی، قهوه‌ای شدن، سفیدی یا سفت و شکننده شدن ناخن‌ها شود. تعدادی از افراد مبتلا به این قارچ ناخن، در دهان شان نیز عفونت قارچی مشابهی را تجربه می‌کنند یا مبتلا به پارونیشیای مزمن هستند که آلوده به آن شده اند.
• اونیکومیکوز سطحی سفید، در این حالت، پزشک می‌تواند ماده پودری سفید رنگی را از روی سطح ناخن بر دارد. این شرایط بیشتر در نواحی گرمسیری اتفاق می‌افتد. نام قارچ این مورد تریکوفیتون منتاگروفیتس است.
درمان قارچ ناخن به چه صورت انجام می‌گیرد؟
کوتاه کردن و مراقبت از ناخن‌ها می‌تواند به کاهش میزان گسترش قارچ ناخن کمک کند و به همین دلیل توصیه می‌شوند. علاوه بر این مراقبت ها، درد ناشی از فشار بر ناخن‌های ضخیم شده نیز به شدت کاسته می‌شود.
پماد‌ها و دارو‌های موضعی معمولا تاثیر اندکی در مقایسه با دارو‌های خوراکی دارند. دلیل اصلی این است که ناخن محکم‌تر از آن است که بتواند دارو‌های موضعی را جذب کند. علاوه بر این پیگیری این شیوه درمانی تا حدودی دشوار است. زیرا معمولا برای دریافت نتایج مثبت باید چنین درمان را به مدت بیش از ۱ سال و به شکل مداوم انجام دهید. یکی از مزیت‌های استفاده از درمان‌های موضعی، عدم وجود عوارض جانبی و تداخل با دارو‌های خوراکی دیگر است.
دارو‌های موضعی جهت درمان قارچ ناخن عبارتند از:• محلول موضعی سیکلوپیروکس
ciclopirox (پنلاک) ۸ درصد، نوعی محلول پزشکی که برای درمان قارچ ناخن مود استفاده قرار می‌گیرد. این محلول برای اشخاص با سیستم ایمنی طبیعی و نوعی از قارچ مناسب است که با ماهک ناخن ارتباطی ندارد. برای کسب نتیجه مطلوب از این دارو باید روزی ۱ مرتبه و به مدت ۱ سال از این محلول استفاده شود. جهت پاک کردن محلول باید از الکل استفاده شود.
نتایج مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از محلول ضد قارچ حاوی ۵ درصد آمورولفین است که از بازگشت عفونت پس از درمان پیشگیری می‌کند و احتمال دریافت نتیجه مطلوب از این محلول در کنترل عود عفونت به طور تقریبی حدود ۷۰ درصد است.
• افینوکونازول
Efinaconazole (جوبلیا)، دارویی است که در سال ۲۰۱۴ به تایید رسید. دارویی که به صورت موضعی بر روی پوست و درمان قارچ ناخن استفاده می‌شود. این دارو برای درمان ۲ گونه از شایع‌ترین قارچ‌های ناخن پا یعنی تریکوفیتون روبروم (Trichophyton rubrum) و تریکوفیتون منتاگروفیتس (Trichophyton mentagrophytes) استفاده می‌شود. داروی موضعی که باید روزی ۱ بار و به مدت ۴۸ هفته استفاده شود. رایج‌ترین عارضه جانبی این دارو، ظاهر ناراحت کننده ناخن ها، درماتیت و درد موضعی است.
• تاوابورول
Tavaborole (کریدین)، داروی جدید دیگری برای درمان قارچ ناخن پا می‌باشد. این دارو نیز درست شبیه به افینوکونازول عمل می‌کند و باید به طور روزانه در طول ۴۸ هفته استفاده شود. عوارض جانبی آن نیز مشابه جوبلیا است.