فرارو- خرید بیمه شخص ثالث قرار است در سال آینده بدجوری مالکان خودرو را نقره‌داغ کند. اولین زنگ هشدار دباره این مسئله حدود یک ماه پیش و در ابتدای بهمن به صدا درآمد؛ زمانی که اعلام شد صنعت بیمه تصمیم خود را گرفته و می‌خواهد از این پس بیمه شخص ثالث را عوض خودرو، برای راننده صادر کند، مردم بلافاصله نگران شدند. آن‌ها فکر می‌کردند این اتفاق باعث گران شدن بیمه‌نامه‌شان می‌شود. همزمان با ایجاد اولین موج اعتراض‌ها غلامرضا سلیمانی رئیس کل بیمه مرکزی تلاش کرد توضیح دهد که چرا و به چه دلیل باید تغییرات در نحوه محاسبه و قیمت بیمه‌نامه‌ها رخ دهد. بقیه فعالان بازار هم پشت سر رییس‌کل چنین اقدامی را انجام دادند، اما کلیدواژه اصلی سخنان آن‌ها به شکل خلاصه یکسان بود؛ نرخ‌های بیمه شخص ثالث حداقل ۲۶ درصد از نرخ واقعی عقب‌تر است و باید «واقعی» شود.
حذف تخفیف ۲.۵ درصدی بیمه شخص ثالث ضربه بعدی به حساب می‌آید اگر چه به نظر می‌رسد بار روانی این خبر بیشتر از اصل ماجرا باشد، چون نه همه شرکت‌ها چنین تخفیفی را برای مشتری‌هایشان در نظر می‌گرفتند و نه ۲.۵ درصد تخفیف اصلا به چشم می‌آید. این چند روز اخیر هم خبر‌هایی درباره پیش‌بینی نرخ دیه انجام شده است. محاسباتی که مبنای آن افزایش قیمت شتر است. اگر این موضوع حقیقت داشته باشد، دیه میلیاردی می‌شود و قیمت بیمه شخص ثالث را به شکل ترسناکی گران می‌کند. در این گزارش تلاش می‌کنیم آنچه در بهمن و اسفند بر صنعت بیمه و به طور خاص، شاخه مهم بیمه شخص ثالث گذشته را مرور کنیم.
ماجرای راننده محور شدن بیمه شخص ثالث
صنعت بیمه سال‌هاست آرزو دارد بیمه‌نامه خودرو را به جای ماشین بر مبنای عملکرد راننده‌ها بفروشد. سود زیادی در این تغییر وجود دارد. چرا؟ چون راننده‌ای که بد دست است، قوانین و مقررات را رعایت نمی‌کند و تند و تند تصادف و خسارت به بار می‌آورد، باید پول بیشتری بدهد. راننده محور شدن بیمه شخص ثالث برای مردم هم اتفاق بدی نیست. تصور کنید که شما ۱۰ سال سوار خودرویی شده و در تمام این مدت احتیاط را سر لوحه کارتان قرار می‌دهید. صنعت بیمه هر سال به پاس پرهیزکاری شما، درصدی تخفیف در فروش بیمه شخص ثالث برایتان لحاظ می‌کند. در قوانین فعلی اگر تصمیم بگیرید ماشین را بفروشید، همه تخفیف‌های بیمه مفت و مسلم به صاحب جدید خودرو می‌رسد و شما باید با ماشین جدیدتان همه چیز را از نو شروع کنید. در قانون جدید تخفیف‌ها مال خودتان می‌ماند، اما در کل این ماجرا چه چیزی برای نگرانی من و شما وجود دارد؟
صنعت بیمه در توضیح این مسئله تلاش کرده بگوید پس از راننده محور شدن، مسائلی مثل سن، جنسیت و سابقه افراد در تعیین نرخ بیمه‌نامه تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال از همین حالا می‌دانیم خانم‌ها به خاطر رانندگی بهتر تخفیف می‌گیرند. مهمترین موضوع، اما تاثیر نمره منفی رانندگان قانون گریز در تعیین نرخ بیمه شخص ثالث است. اگر شما راننده محتاطی باشید و مثل بعضی‌ها از رفتار‌های پرخطر پرهیز کنید، حق بیمه‌تان کمتر خواهد بود. شرکت‌های بیمه برای اطلاعات مورد نیاز برای سنجش رفتار رانندگان را از پلیس و نمرات منفی گواهینامه شما دریافت می‌کنند. یادتان باشد که همین حالا اگر نمرات منفی در سوابق شما به ۳۰ برسد، گواهینامه‌تان برای سه ماه ضبط می‌شود. با راننده محور شدن بیمه شخص ثالث ممکن است بعضی‌ها بیشتر قوانین و مقررات را رعایت کنند، چون رانندگی با سرعتی بیش از حد مجاز، می‌تواند قیمت بیمه شخص ثالث سال آینده‌تان را افزایش دهد.
ماجرای حذف تخفیف ۲.۵ درصدی بیمه شخص ثالث
شرکت‌های بیمه ابتدای همین ماه اسفند در یک گردهمایی صنفی تصمیم گرفتند تخفیف ۲.۵ درصدی بیمه شخص ثالث را حذف کنند. این خبر یکی دیگر از دلایل التهاب خبری در حوزه بیمه بود. چرا؟ چون خوب توضیح داده نشد. کسی نپرسید تخفیف ۲.۵درصدی اصلا چه چیزی است؟ به چه کسانی داده می‌شود یا چقدر از قیمت بیمه‌نامه را کم می‌کند؟
اگر توضیح درستش را بخواهید باید بگوییم ماده ۱۸ قانون بیمه شخص ثالث به شرکت‌ها اجازه داده بود برای جذب مشتری بیشتر ۲.۵ درصد تخفیف به خریداران خود ارائه دهند. این ماده به شرکت‌های کوچک و کم‌مشتری کمک می‌کرد، اما چندان به چشم نمی‌آمد. توضیحش ساده است؛ امسال بیمه ایران به عنوان بزرگترین شرکت فروشنده بیمه در کشور برای بیمه شخص ثالث ماشین تیبا مدل ۱۳۹۵ با دو سال تخفیف خسارت، حدود یک میلیون و ۳۱۵ هزار تومان طلب می‌کرد، اما شرکت‌های کوچک می‌توانستند با استفاده از قانون تخفیف ۲.۵ درصد همان بیمه‌نامه را یک میلیون و ۲۸۲ هزار تومان بفروشند. خودتان قضاوت کنید؛ ۳۳ هزار تومان تخفیف ارزش وقت گذاشتن دارد؟ پس بگذارید حذفش کنند که لااقل منتش روی سرمان نباشد.
ماجرای پیش‌بینی افزایش ۲۶ درصدی بیمه شخص ثالث
بیمه شخص ثالث یک بیمه‌نامه اجباری است؛ یعنی تا وقتی آن را نداشته باشید، نمی‌توانید ماشین‌تان را تکان دهید. با اجباری شدن خرید این بیمه به نظر می‌رسد، نان شرکت‌های بیمه در روغن است، اما آمار‌ها چیز دیگری می‌گویند. تعداد خسارت‌ها و میزان پرداختی به آن‌ها آنقدر بالاست که ته ماجرا چیزی برای شرکت‌های بیمه نمی‌ماند. شرکت‌های بیمه حدود ۴۷ درصد از کل درآمدشان را بابت خسارت شخص ثالث پرداخت می‌کنند. سه سال پیش شرکت‌ها حدود ۹۵ درصد از کل درآمد فروش بیمه شخص ثالث در طول همان سال را به عنوان خسارت به حساب بیمه‌گذاران برگرداندند. اوضاع بیمه شخص ثالث تقریبا همیشه به این شکل بوده مثلا در سال‌های ۸۷ تا ۹۱ ضریب خسارت در این رشته به ترتیب ۹۴ درصد، ۹۱ درصد، ۹۲ درصد، ۸۹ درصد و ۹۰ درصد بوده و در سال‌های ۹۲ تا ۹۵ این ضریب از مرز ۱۰۰ درصد گذشت تا بیمه شخص ثالث برای شرکت‌ها ضرر خالص باشد. برای همین محاسباتی انجام شد و غلامرضا سلیمانی گفت: برای اینکه بیمه شخص ثالث سودآور باشد، شرکت‌های بیمه باید سال آینده نرخ‌های خود را حداقل ۲۶ درصد افزایش دهند. ۲۶ درصد بدون در نظر گرفتن موضوع سهم دیه عدد بزرگی است که باید نگران‌مان کند.
ماجرای قیمت شتر و تاثیر آن بر نرخ دیه
ماده ۸ قانون شخص ثالث می‌گوید حداقل مبلغ قابل پرداخت توسط بیمه هر ساله و بر اساس رقم تعیین شده به عنوان دیه اعلام می‌شود. طبق قانون ارزش دیه برابر است با ۱۰۰ نفر شتر. با این روش محاسبه امسال بهای دیه کامل در ماه‌های غیرحرام و عادی ۲۳۱ میلیون تومان و در ماه حرام ۳۰۸ میلیون تومان تعیین شده بود. با پایان سال ۹۷ باید تصمیم جدیدی در مورد نرخ دیه گرفته شود و اگر چه هنوز هیچ چیز قطعی نیست، اما خبر‌هایی درباره رسیدن قیمت شتر به پنج تا ۱۰ میلیون تومان به گوش رسیده است اتفاقی که در صورت حقیقت داشتن حداقل نرخ دیه را در ماه عادی حداقل تا ۵۰۰ میلیون تومان یعنی حدود دو برابر افزایش می‌دهد! این مسئله واقعا شوخی‌بردار نیست و همانقدر که می‌تواند مردم را بترساند باید باعث هراس شرکت‌های بیمه و حتی دولت شود. چرا که با چنین افزایش قیمتی قدرت خرید مردم پایین می‌آید، احتمالا بعضی‌ها رانندگی بدون بیمه شخص ثالث می‌روند و آمار زندانیان دیه بالا می‌رود. دیدید؟ بیمه شخص ثالث در سال آینده وضعیت ویژه‌ای دارد؛ پر از ترس و دلهره!