بانك مركزي در گزارشي به تشريح دلايل رشد بيش از 820 دلاري قيمت طلا در بازارهاي جهاني طي 9 سال گذشته(از سال 2000 به بعد) پرداخته است.
قيمت هر اونس طلا از 55/272 دلار در پايان سال 2000 ميلادي به تدريج افزايش يافت تا به سطح 20/833 دلار در پايان سال 2007 و 12/880 دلار در پايان سال 2008 و 20/1096 دلار در پايان سال 2009 ميلادي افزايش يافت. به عبارت ديگر ظرف 9 سال گذشته قيمت طلا حدود 2/4 برابر شد.
دلايل رشد 820 دلاري قيمت طلا طي 9 سال گذشته
بانك مركزي در گزارشي به تشريح دلايل رشد بيش از 820 دلاري قيمت طلا در بازارهاي جهاني طي 9 سال گذشته پرداخته است
به گزارش بانك مركزي در مورد نوسانات ارزش طلا در بازارهاي جهاني، قيمت طلا در سال 2009 ميلادي، براي نهمين سال متوالي، نسبت به سال ماقبل افزايش يافت.
براساس اين گزارش، قيمت هر اونس طلا از 55/272 دلار در پايان سال 2000 ميلادي به تدريج افزايش يافت تا به سطح 20/833 دلار در پايان سال 2007 و 12/880 دلار در پايان سال 2008 و 20/1096 دلار در پايان سال 2009 ميلادي افزايش يافت. به عبارت ديگر در ظرف 9 سال گذشته قيمت طلا حدود 2/4 برابر شد.
اين گزارش حاكي است طلا در سال گذشته حدود 218 دلار افزايش يافت كه بالاترين افزايش سالانه، پس از افزايش 286 دلاري آن در سال 1979 ميلادي، است.
البته افزايش شديد قيمت طلا در سال 1979 و 1980 ميلادي چندان دوام نياورد و در سال بعد قيمت طلا رو به كاهش نهاد. افزايش شديد قيمت طلا در سال 1979 و 1980 ميلادي به دليل پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، افزايش شديد قيمت نفت، تصرف سفارت آمريكا در تهران توسط دانشجويان، وقوع شورشي عظيم در مكه، مسدود شدن دارايي‌هاي ايران در آمريكا و حمله شوروي سابق به افغانستان، بوده است.
طبق اين گزارش، از سال 1982 ميلادي تا پايان دهه 1980 ميلادي قيمت طلا در محدوده 500 - 350 دلار در نوسان بود. در دهه 1990 ميلادي فروش طلا توسط بانك‌هاي مركزي اروپايي نظير بانك مركزي بلژيك و بانك مركزي هلند و بانك‌هاي مركزي غيراروپايي نظير بانك مركزي كانادا، شروع شد. در اواخر اين دهه بانك‌هاي مركزي سوئيس و انگليس نيز به جمع فروشندگان طلا پيوستند.
به همين دليل در اواخر دهه 1990 ميلادي قيمت طلا تحت تاثير فروش‌هاي طلا توسط بانك‌هاي مركزي سير نزولي شديدي را در پيش گرفت. حتي قيمت طلا در اواخر سال 1999 ميلادي به سطح حدود 250 دلار نيز رسيد. اما در سپتامبر 1999 ميلادي بانك‌هاي مركزي اروپا توافق كردند كه به مدت پنج سال سقف فروش طلاي خود را به سالانه 400 تن محدود نمايند.
از آن زمان به بعد اين معاهده با اندكي تغييرات در دو نوبت ديگر يعني در سال 2004 و 2009 تمديد شد. معاهده مذكور منشا شروع افزايش 9 ساله اخير قيمت طلا در بازارهاي جهاني بوده است.
در اين افزايش قيمت طلا در سال‌هاي مذكور، افزايش مداوم قيمت نفت خام، خريد طلا توسط توليد‌كنندگان، رسوايي‌هاي مالي در شركت انرون و ساير شركت‌هاي آمريكايي در سال 2002، احتمال اعمال سقفي براي سپرده‌هاي بانكي تحت پوشش بيمه در ژاپن (در سال 2002)، كشمكش‌هاي سياسي در خاورميانه، بحران مالي در آمريكا و ساير نقاط جهان از اوت سال 2007 ميلادي به بعد، تزريق چند تريليون نقدينگي به بازار توسط بانك‌هاي مركزي (آمريكا، اروپا و ساير بانك‌هاي مركزي) و سرانجام خريد طلا توسط بانك‌هاي مركزي بوده است.
بانك‌هاي مركزي جهان كه سال‌هاي متمادي به طور خالص از عرضه‌كنندگان طلا به بازارهاي جهاني بودند، در سه ماه اول سال 2009 ميلادي به طور خالص به خريداران طلا از بازارهاي جهاني تبديل شدند.
اين گزارش حاكي‌است خالص عرضه طلا توسط بانك‌هاي مركزي از 6/660 تن، يعني تقريبا معادل 0/16 درصد كل عرضه طلا به بازار در سال 2005 ميلادي، به تدريج كاهش يافت تا به سطح 246 تن يا معادل 0/7 درصد كل عرضه طلا به بازارهاي جهان در سال 2008، كاهش يافت.
بر پايه اين گزارش، حتي در سه ماهه سال 2009 ميلادي، بانك‌هاي مركزي به طور خالص حدود 14 تن طلا از بازار خريداري كردند. بعدا در سوم نوامبر بانك مركزي هند اعلام كرد كه حدود 200 تن طلا در فاصله زماني 30- 19 اكتبر از صندوق بين‌المللي پول خريداري كرد.
خريد‌هايي از طلا توسط بانك مركزي روسيه نيز در سال 2009 صورت گرفت. بانك مركزي چين نيز از سال 2003 ميلادي به بعد، بر موجودي طلاي خود افزوده است. خبرهاي خريد طلا توسط بانك مركزي هند سبب شد تا قيمت طلا به شدت سير صعودي در پيش گيرد و در سوم دسامبر 2009 به سطح هر اونس 1220 دلار، يعني به بالاترين سطح تاريخي برسد.
وجود حجم عظيم نقدينگي، ضعف شديد دلار و امكان جايگزيني ارزهاي ديگر به جاي دلار به عنوان ذخيره ارزي و واسطه مبادله نيز از دلايل ديگر افزايش شديد قيمت طلا در سال 2009 ميلادي بود. البته از اوايل دسامبر به بعد ترقي دلار به كاهش قيمت طلا منجر شد همچنين در سال 2009 ميلادي، ETF ها بر خريد‌هاي فيزيكي طلا افزودند.