تعداد معتادان متجاهر در کشور ما متاسفانه به دلایل مختلفی افزایش پیدا کرده است و این افزایش تعداد معتادان متجاهر باعث می‌شود که همه برنامه‌های حوزه اعتیاد دچار چالش شود. حالا این که چرا تعداد معتادان متجاهر افزایش پیدا کرده خود یک معضل دیگری است.
روزنامه آرمان امروز نوشت: «اعتیاد؛ موضوعی که همیشه محل مناقشه بوده و هست. وزارت بهداشت در سال‌های ۸۲-۸۳ تعداد معتادان در کشور را سه میلیون اعلام کرده بود. بعد از آن دوباره آماری در زمان احمدی‌نژاد در سال‌های ۸۶-۸۷ اعلام شد که تعداد معتادان به یک میلیون و۳۵۰ هزار نفر رسید. این آمار تا یک سال پیش هم همین عدد بود اما ستاد مبارزه با مواد مخدر در تازه‌ترین تحقیقی که انجام داد تعداد معتادان را دو میلیون و ۸۰۸هزار نفر اعلام کرد. این آمارهای متناقض راه را بر هرگونه تحلیل و بررسی دقیق از وضعیت معتادان در کشور می‌بندد. باید به این نکته مهم توجه داشت که زمانی که آمار دقیق برای هر موضوع یا مشکلی وجود نداشته باشد، نمی‌توان برنامه‌ریزی درستی برای حل و فصل و رفع آن انجام داد. اعتیاد هم جزو این موارد است که نیازمند آمار و اطلاعات دقیق است.
معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: با تلاش سازمان‌های مرتبط در ایران، شمار معتادان کشور در یک دهه گذشته افزایشی نداشته است. پرویز افشار به ایرنا توضیح داد: این در حالی است که شمار مصرف کنندگان مواد مخدر در دنیا در ۱۵سال گذشته از ۲۰۰به۳۰۰میلیون نفر افزایش یافته است.
او اضافه کرد: از سال۸۰ تا ۹۰ الگوی مصرف مواد مخدر از تریاک به سمت شیشه تغییر یافت اما با تلاش‌های انجام شده از سال۹۰ تا سال‌های۹۴ و ۹۵ نه تنها مصرف شیشه در کشور کنترل شد بلکه الگوی مصرف آن نیز تغییر کرد.
افشار ادامه داد: بر اساس بررسی‌ها امروز ماده مخدر صنعتی شیشه جای خود را به گل که از ترکیبات سرشاخه گیاه ماری‌جوانا یا شاه دانه، داده است.
او درباره مبارزه با مواد مخدر اظهار کرد: امروز فعالیت‌های همه جانبه‌ای برای مبارزه با مواد مخدر انجام می‌شود و با وجود این که ایران در مجاورت کشور افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده مواد مخدر در دنیا قراردارد اما در پنج سال گذشته شاهد افزایش۱۶ تا ۲۰درصدی کشفیات مواد مخدر بودیم.
افشار گفت: میزان کشفیات سال گذشته مواد مخدر در کشور ۸۰۰تن بود که این میزان در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته سه درصد افزایش نشان می‌دهد.
آمار دقیق معتادان در کشور چقدر است؟
یک کارشناس اعتیاد به «آرمان» می‌گوید: در ۱۰سال گذشته گزارش‌های سازمان ملل نشان از افزایش تعداد معتادان در دنیا دارد. برای مثال در سال‌های ۲۰۰۷ و۲۰۰۸ اگر آمارها را نگاه کنید تعداد مصرف کنندگان مواد در دنیا عدد ۲۰۰میلیون بود که از این تعداد ۳۰-۴۰میلیون مصرف کننده حشیش بودند. اما آن چیزی که در ایران وجود دارد طی ۱۰سال گذشته از آنجایی که آمارهای متفاوتی داریم و روند آمارگیری و اعداد و ارقامی که اعلام شده خیلی با هم فرق می‌کند ما نمی‌توانیم به یک جمع‌بندی کلی در این زمینه برسیم که تعداد جمعیت معتادان در کشور چقدر است.
سعید صفاتیان ادامه می‌دهد: وزارت بهداشت در سال‌های۸۲-۸۳ تعداد معادان در کشور را سه میلیون و اندی اعلام کرده بود. بعد از آن دوباره آماری در زمان احمدی‌نژاد در سال‌های۸۶-۸۷ اعلام شد که تعداد معتادان به یک میلیون و۳۵۰هزارنفر رسید. این آمار تا یک سال پیش هم همین عدد بود اما ستاد مبارزه با مواد مخدر در تحقیقی که انجام داد تعداد معتادان را سه میلیون و ۸۰۰هزارنفر اعلام کرد و در تازه‌ترین آمار دو میلیون و۸۰۸هزار نفر. شما به همین تناقض‌ها نگاه کنید. یک دوره‌ای آمار خیلی بالا و در دوره‌ای دیگر پایین است و دوباره بالا می‌رود. این آمارها بر چه اساسی است؟ با توجه به این آمارهای متناقض در این زمینه تحلیل دقیقی نمی‌توان ارائه داد. با این آمارها ما نمی‌توانیم بگوییم که تعداد جمعیت معتادان افزایش پیدا کرده یا کاهش داشته است، اما آن چیزی که واقعیت جامعه نشان می‌دهد تعداد معتادان در کشور کاهش پیدا نکرده است.
الگوی مصرف، مهم‌تر از تعداد معتادان
ما آن میانگینی که در آمارگیری در دنیا می‌بینیم در ایران نداریم. شاید مهم‌تر از تعداد معتادان الگوی مصرف کنندگان باشد، چون معتادان در ایران خیلی سریع‌تر به مرحله تجاهر رسیده‌اند. شما اگر اخبار چهار ماه گذشته را نگاه کنید، بیشتر صحبت‌های مسئولان در حوزه معتادان متجاهر است و از لحاظ عملی بیشتر فعالیت‌ها حول محور آنها است. یعنی تعداد معتادان متجاهر در کشور ما متاسفانه به دلایل مختلفی افزایش پیدا کرده است و این افزایش تعداد معتادان متجاهر باعث می‌شود که همه برنامه‌های حوزه اعتیاد دچار چالش شود. حالا این که چرا تعداد معتادان متجاهر افزایش پیدا کرده خود یک معضل دیگری است.
در برنامه‌های حوزه اعتیاد بازنگری شود
صفاتیان درباره میزان مصرف مواد مخدر در ایران و جهان می‌گوید: افزایشی که ما در جهان میبینم بیشتر حول ماده حشیش است. ماده‌ای که نسبت به مواد مخدر یا کوکائین و هروئین کمتر روی افراد تاثیر می‌گذارد اما طبق آخرین گزارشی که در کشور انجام شده در ایران بالاترین میزان مصرف هنوز تریاک است و ما میبینم که شیوع این مواد در دانش‌آموزان و خانم‌ها افزایش پیدا کرده است و سن اعتیاد در این سال‌ها خیلی پایین آمده است. این نشان می‌دهد که باید یک بازنگری اساسی در برنامه‌های حوزه اعتیاد کشور صورت بگیرد. با این روند برنامه‌ها ۱۰سال گذشته هیچ تغییری در این حوزه ایجاد نشده است و موفقیتی مردم انتظار آن را دارند و شایسته کشور است نتوانستیم کسب کنیم. با همه این صحبت‌ها باید بدانیم که چقدر معتاد در کشور وجود دارند تا برای مقابله با آسیب‌های اعتیاد و نیز پیشگیری از به دام افتادن افراد به ویژه جوانان کشور برنامه‌ریزی کنیم و اقدامات لازم را انجام دهیم.»