همه چیز بر وفق مراد است و خوب، فضای مجازی با فیلتر تلگرام آرام است و تحت کنترل، مردم خوب و خوشحال روزگار می‌گذرانند و نگرانی‌ای ندارند جز مسأله امنیت‌شان در شبکه اجتماعی اینستاگرام.
به گزارش شهروند، لابد برای همین دل‌نگرانی‌های ظریف و کوچک است که دبیر محترم شورای عالی فضای مجازی از درخواست مذاکره با شبکه اجتماعی اینستاگرام برای حفاظت از اطلاعات کاربران ایرانی خبر داده است: «ما از اینستاگرام خواسته‌ایم که با آن‌ها صحبتی داشته باشیم، اما هنوز صحبتی صورت نگرفته است. مکاتبات اولیه صورت گرفته، ولی هنوز قراری نگذاشته‌ایم. ما دنبال این هستیم که جایگزینی برای این شبکه داشته باشیم و باید گفت که جایگزین مشابه داخلی شکل گرفته است.»
ابوالحسن فیروزآبادی برای این‌که به عمق این نگرانی از فعالیت آخرین شبکه اجتماعی در ایران اشاره کند، بحث فنی را پیش کشیده: «من معتقدم باید پلتفرم بهتر و کامل‌تری بدهیم؛ چون پلتفرمی مثل اینستاگرام متعلق به ۱۰سال قبل است که تازه به نتیجه رسیده است. در عین حال چیزی که ما الان ارایه کنیم، ۳ سال دیگر به نتیجه می‌رسد و بالغ می‌شود؛ لاجرم تا آن زمان چیزی که ما ارایه کنیم، نسبت به اینستاگرام خیلی بهتر خواهد بود.» این اینستاگرام قدیمی و پر ایراد اکنون نزدیک به نیم‌میلیارد عضو دارد و به طور متوسط روزانه هفتاد میلیون پُست و هر ثانیه هزار کامنت در آن به اشتراک گذاشته می‌شود و به نوعی آخرین شبکه فیلترنشده جهانی در ایران است و بار‌ها حضور پررنگ ایرانی‌ها را در حافظه تاریخی خود ثبت کرده است.
پس از تعیین تکلیف پیام‌رسان‌های خارجی و با این اظهار نظر رسمی، حالا هدف تازه متولیان فضای مجازی مشخص شد و باید در سالگرد نخستین فیلتر تلگرام، شاهد بحث‌هایی درباره توقف فعالیت اینستاگرام در ایران باشیم؛ اتفاقی که ۲ روز گذشته با پیشنهاد ارایه اینترنت بدون اینستاگرام آغاز شد، دیروز با حرف‌های فیروزآبادی شکل جدی‌تری به خود گرفت و تنها یک تلنگر مانده تا این شبکه ارتباطی محبوب و کارآفرین هم به جمع فیلترشده‌ها بپیوندد. در روز‌هایی که زمستان در پیش است، جنگ بزرگ اصلی در فضای مجازی رخ نشان می‌دهد؛ امیدی هست؟
با کاندیدا‌های جایگزینی اینستاگرام آشنا شوید
در حرف‌های فیروزآبادی نامی از پروژه ایرانی «جایگزین اینستاگرام» برده نشد. جست‌وجوی ما برای یافتن سرنخی درباره این پروژه بومی جدید و پیشرفته (اگر صحت داشته باشد) به نتیجه‌ای نرسید. نمونه‌های بسیاری در ابعاد جهانی و با امکانات متفاوت برای جایگزینی اینستاگرام هست، ولی اگر بنا را بر روش جایگزینی پیام‌رسان‌های داخلی بگذاریم، اکنون دو شبکه اجتماعی عکس‌محور داخلی داریم که کم‌وبیش فعالند و با تعداد معدودی کاربر به حیات ادامه می‌دهند؛ شبکه‌های خلوت و کم‌اثری که از پلتفرم‌های قدیمی اینستاگرام استفاده می‌کنند و حتی شاید اسم‌شان را نشنیده باشید.
لنزور
متعلق به شرکت «صباایده» (مالک آپارات، فیلیمو و کلوبِ مرحوم) است و ۵ سالی است که فعالیت دارد. از نظر کلی بسیار شبیه اینستاگرام است، برش‌های سه‌گانه ثابت (مربعی، افقی و عمودی) برای عکس‌ها دارد و البته دکمه دانلود را هم تعبیه کرده‌اند تا مخاطب ایرانی به زحمت نیفتد! برخلاف اینستاگرام، عکس‌ها در صفحه واحدی نمایش داده نمی‌شوند و امکان آلبوم‌سازی وجود دارد؛ نسخه وب آن بسیار ابتدایی و به‌هم‌ریخته است. بسیاری از شرکت‌های ایرانی در این شبکه صفحه رسمی دارند، ولی میزان پست‌ها و لایک‌ها بسیار ناچیز است. صباایده نسخه اندروید و آی‌او‌اس را ارایه داده، ولی مدتی است که گوگل‌پلی آن را از سایت خود حذف کرده است. کامنت‌های مخاطبان درباره کارکرد این اپ مثبت نیست.
درباره محدودیت‌ها هم به تذکر کلی بسنده شده است: «رعایت شئونات اسلامی، اخلاقی و ملی در تصاویر به اشتراک گذاشته‌شده از اهمیت خاصی برخوردار است، به اشتراک‌گذاری تصاویر که مغایر با قوانین و مقررات جاری کشور و مصداق توهین به نظام، شخصیت‌های مذهبی، کشوری و لشگری باشد، ممنوع است. با توجه به کنترل کلیه تصاویر به اشتراک گذاشته‌شده، چنانچه تصویری شامل موارد فوق باشد، از سایت حذف خواهد شد.»
جیک و پیک
خودشان می‌گویند جیک یعنی سخنی کوتاه و پیک یعنی تصویری زیبا. این شبکه اجتماعی گمنام برای شرکت مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات ویرا صدر لیان با نام اختصاری «وصل» است که پیش از این، اپلیکیشن قابل اعتنایی ارایه نداده بود. خود شرکت‌تولیدکننده تنها سه سال سابقه فعالیت دارد و محصول خود را برای اندروید و آی‌اوآس تولید کرده، ولی در تمام بازار‌ها کمتر از دویست نفر آن را دانلود کرده‌اند و اغلب از خدماتش ناراضی‌اند. شکل کلی این اپ هم همانند اینستاگرام است و همان بخش‌بندی‌ها را دارد و امکان خرید و فروش را فراهم کرده است.
این محصول، متن مفصلی درباره محدودیت‌ها و حریم شخصی دارد: «جیک و پیک حق افشای اطلاعات شخصی شما را تنها به منظور پاسخگویی به درخواست‌ها و در صورت نیاز، ارایه گزارش به مراجع قانونی برای خود محفوظ می‌دارد./ هرگونه فعالیت برای ایجاد برانگیختگی در کاربران و هرگونه تبلیغ، ترویج و دعوت به فرقه‌های ضاله، فحشا، اعتیاد، خودکشی، سوء‌استفاده جنسی، کودک‌آزاری، برگزاری و شرکت در تظاهرات و تجمع‌های غیر‌قانونی ممنوع می‌باشد و در صورت اعلام شکایت یا درخواست قضائی IP کاربران متخلف به مراجع ذی‌صلاح تسلیم خواهد شد.»