فرارو- بالاخره شورای نگهبان دقیقا در روز آغاز دور جدید تجریم‌های ایالات متحده آمریکا نظر خود را در خصوص CFT اعلام کرد و همانطور که برخی پیش بینی کرده بودند، این نهاد CFT را تائید نکرد و مجددا به مجلس ارجاع داد. نکته جالب توجه این است که بعد از این اتفاق علیرضا رحیمی نماینده مجلس در صفحه توییتری خود نوشت: «ایراد‌های شورای نگهبان درجلسات مقامات ارشد دولت با آن شورا توضیح داده و رفع ابهام شده بود و الحاق به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم CFT را (باوجود شرایط ۷ گانه الحاقی مجلس) همچنان برای امنیت ملی ایران مفید می‌دانیم.
با این نوشته کوتاه رحیمی تا حدودی این شائبه ایجاد شد که تصمیم شورای نگهبان به احتمال زیاد برگرفته از نظر دبیرخانه مجمع تشخیص است که طی چند هفته گذشته حواشی بسیاری به همراه داشته است. اما جدا از همه این‌ها حالا نگرانی‌های بسیاری به وجود آمده است که اگر در نهایت توافقی میان مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص رخ ندهد، با وجود تحریم‌های ثانویه، چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟
هوز جای نگرانی نیست
اما حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین الملل نگاه متفاوتی به این ماجرا دارد. او در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به نظرم هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است. ایران همچنان فرصت دارد که این لوایح را تصویب کند. به هرحال شورای نگهبان ایراداتی را مطرح کرده که مجلس باید به آن‌ها رسیدگی و در صورت لزوم رفع کند. اگر نهایتا هم مجلس اصرار بر عدم نیاز به اصلاح داشت، مسئله به مجمع تشخیص می‌رود و در آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. یعنی هنوز اتفاق نگران کننده‌ای رخ نداده است و لزومی ندارد جامعه نگران وضعیت شود.»
وی در پاسخ به این سوال که مجمع تشخیص با CFT مخالفت کرده است و آیا این می‌تواند نشانگر آن باشد که در نهایت این لوایح به تائید این نهاد‌ها نخواهد رسید، اظهار کرد: «خیر. ببینید مجمع تشخیص یک سری سیاست‌های ابلاغی داشتند که معتقدند این سیاست‌ها در CFT رعایت نشده است. ضمن اینکه این نظر کمیسیون تخصصی مجمع است نه تمام اعضای اصلی این نهاد. الان کمیسیون اعلام کرده که CFT با برخی قوانین مغیرت ندارد. حالا جدا از این باید اول صبر کنیم که CFT دوباره به مجلس برگردد و در صحن مجددا مورد بررسی قراگیرد و اگر با نتوانستند شورای نگهبان را قانع کنند بعد کار مجمع تشخیص می‌کشد. با اینحال همانطور که عرض کردم ما همچنان زمان داریم و جایی برای نگرانی نیست.»
او تاکید کرد: «البته باید این را در نظر داشت که اجرای طرح اروپایی‌ها منوط بر تصویب لوایح چهارگانه است. زیرا عدم تصویب ان‌ها موجب خواهد شد که ایران دیگر امکان اجرای طرح‌های اقتصادی با اروپا را نداشته باشد. این صرفا مختص اروپا نیست و حتی کشور‌هایی مانند چین و روسیه هم دیگر نمی‌توانند با ما مراوده اقتصادی داشته باشند. همه این کشور‌ها عضو FATF هستند و اگر ما نتوانیم به عضویت FATF در بیایم قطعا با محدودیت‌های بسیاری مواجه خواهیم شد. البته من معتقدم که شورای نگهبان کاملا به این مسئله واقف است و در نهایت ایرادات موجود رفع خواهد شد.»
بهشتی پور در پایان گفت: «فقط برای من خیلی عجیب است که ما در شرایطی قرار داریم که جنگ روانی شدیدی میان ایران و آمریکا به راه افتاده است و دشمن مداوم سعی دارد دل ایرانیان را خالی کند و در چنین شرایطی شورای نگهبان اعلام نظر خود را دقیقا در روز ۱۳ آبان که روز اعمال تحریم‌های جدید ایالات متحده است، انجام داده است. زیرا الان همه نگران تحریم‌ها هستند اصلا لزومی نداشت در این روز نظر خود را اعلام کنند. ضمن اینکه واقعا بهتر است رسانه‌ها هم در زمین دشمن بازی نکنند. الان شرایط به گونه‌ای نیست که مردم را ناامید و نگران کنیم.»
تبعات نپیوستن به اف ای تی اف
در همین خصوص علی بیگدلی استاد روابط بین الملل طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به نظر من از همان ابتدا مشخص بود که شورای نگهبان حاضر به تائید CFT نخواهد بود. زیرا صحبت از لوایح چهارگانه از مدت‌ها قبل مطرح بود و همه مقامات در جریان جزئیات آن بودند و اگر تصمیم داشت CFT را تائید کند، دیگر لزومی نداشت تا این اندازه وقت تلف کند. البته من نقش مجمع تشخیص مصلحت نظام را هم در این ماجرا کم نمی‌دانم. به هرحال مخالفت آن‌ها هم روی نظر شورای نگهبان تاثیر داشت. به هرحال ان‌ها از همان ابتدا که مجلس تصویب کرد اعلام کردند که با این لوایح مخالف هستند و با توجه به زمانی که صرف پاسخ شورای نگهبان در خصوص CFT صرف شد، به نظر من با نهاد‌ها و افراد مختلف مشورت‌های لازم صورت گرفته است و نتیجه آن رد این لایحه بود.»
وی افزود: «البته ممکن است دلیل دیگری هم داشته باشد. مثلا شاید به این دلیل CFT رد شد که مدتی قبل هم رئیس گروه اقدام علیه ایران و هم وزیر خزانه داری ایالات متحده آمریکا اعلام کردند که اگر قرار باشد ایران دسترسی به سوئیفت داشته باشد، آن را هم تحریم خواهند کرد؛ لذا شاید مقامات شورای نگهبان به این جمع بندی رسیده اند که حتی اگر CFT را تائید کنند هم دسترسی ایران به سوئیفت قطع خواهد شد و بر همین مبنا ترجیح دادند آن را تائید نکنند. البته این صرفا یک حدس و گمان است و اگر اینگونه باشد من اصلا با ان موافق نیستم. زیرا به هرحال با تصویب CFT همچنان امید‌هایی وجود داشت، ولی الان تمام آن‌ها از بین رفته است.»
او ادامه داد: «ما با اعمال تحریم‌ها امکان این را نخواهیم داشت که با کشور‌هایی که زیر نفوذ ایالات متحده هستند مثل ژاپن و کره جنوبی و... وارد مبادلات تجاری شویم، اما الان با رد CFT حتی دیگر نمی‌توانیم با کشور‌های دوست مثل هند و روسیه و چین و... مبادله داشته باشیم. البته شاید هم این آقایان طرح‌های جایگزینی داشته باشند، اما حداقل به ذهن من نمی‌رسد. الان با اینکاری که شورای نگهبان کرد رسما تمام طرح اروپا را هم بی فایده کرده است. البته هنوز مشخص نیست جزئیات طرح اروپایی‌ها چیست و قرار است چه کار‌هایی انجام دهند و حتی کشور‌های اروپایی حاضر نشدند که کشور میزبان این طرح باشند، اما موضوع این است که حتی اگر آن‌ها هم طرح خود را به نحو احسن اجرایی کنند با توجه به اینکه ما لوایح چهارگانه را تصویب نکردیم، عملا کارایی نخواهد داشت.»
بیگدلی در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به رد CFT ایران می‌تواند برای مقاومت در برابر تحریم‌ها مانند دوره قبل عمل کند و مبادلات لازم را انجام دهد، گفت: «موضوع این است که در دوره قبل اصلا موضوع لوایح چهارگانه مطرح نبود و با این حال ما نمی‌توانستیم پول فروش نفتمان را دریافت کنیم. مثلا اگر خاطرتان باشد مشکلاتی با هند داشتیم که آن‌ها می‌گفتند در ازای نفت روپیه می‌دهیم و ما قبول نمی‌کردیم و حتی هنوز هم یک بخشی از آن پول آن دوره را نتوانستیم دریافت کنیم. این ماجرا درباره ترکیه هم صدق می‌کند و ما همچنان از این کشور طلب داریم. حالا شما این را در کنار تحریم‌های ثانویه قرار دهید متوجه خواهید شد که چقدر رد این لوایح به ضرر کشور خواهد بود. زیرا تحریم‌های ثانویه به مراتب از تحریم‌های اولیه خطرناک‌تر است.»