مشکلات کارگران تمامی ندارد اما این بار خبر رسیده است که بازنشستگان شرکت زمزم گرگان در ازای سنواتشان، به جای پول دوران خدمت نوشابه می‌گیرند؛ موضوعی که حمید خیرخواه دبیر کانون بازنشستگان شهرستان گرگان در گفتوگو با ایلنا اعلام کرد و گفت: «مدتی است وضع به‌صورتی درآمده که کارگرانی که بازنشسته می‌شوند به‌جای سنواتشان، معادل آن نوشابه دریافت می‌کنند تا در سطح شهر بفروشند. بسیاری از بازنشستگان این شرکت برای کسب درآمد -به‌جای سنواتی که به آنها داده نشده- مجبورند با ماشین در شهر دور بزنند تا نوشابه‌شان را بفروشند.»
حمید خیرخواه در گفتوگو با «ایران» همچنین تأکید کرد: مشکلات مالی کارفرما باعث مشکلات بسیاری برای کارگران شده است.
این روزنامه در ادامه نوشت: این درحالی است که قانون کار به صراحت اشاره دارد که باید کارفرما سنوات کارگر را ریالی (نقدی) پرداخت کند. سنوات یا مزایای پایان کار مبلغی است معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی کارگران که کارفرمایان مکلفند در صورت خاتمه قرارداد به هریک از طرق مندرج در ماده ۲۱ قانون کار به آنها پرداخت کنند. همچنین مطابق قانون و نیز مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، حق سنوات یا مزایای پایان کار به هنگام فسخ یا خاتمه قرارداد کار باید به نسبت کارکرد کارگر به وی پرداخت شود. این درحالی است که حالا از استان گلستان خبر می‌رسد برخی از کارفرمایان سنوات کارگران را به مدل‌های دیگری پرداخت می‌کنند. موضوعی که با واکنش فعالان صنفی کارگری نیز مواجه شده است.
سنوات کارگر باید نقدی پرداخت شود
احمد مشیریان معاون روابط کار وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه این موضوع از سوی وزارت کار بررسی می‌شود، اظهار کرد: سنوات سالی یک ماه است و کارفرمایان هم باید بعد از اتمام قرارداد این سنوات را پرداخت کنند. اینکه کارفرمایی نوشابه برای فروش به کارگران داده است باید از سوی اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی بررسی شود و اگر این موضوع اثبات شود طبق قانون با کارفرما برخورد خواهد شد.
وی تأکید کرد: در تبصره ۴ ماده ۷ قانون کار تأکید شده است که کارفرمایان موظفند به کارگران با قرارداد موقت به نسبت مدت کارکرد، مزایای قانونی پایان کار را به مأخذ هر سال یک ماه آخرین مزد پرداخت کنند. بنابراین پرداخت مزایای پایان کار و سنوات پایان خدمت ولو به نسبت ایام کارکرد از جمله وظایف کارفرما است. همچنین سنوات یا مزایای پایان کار مبلغی است معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی کارگران که کارفرمایان مکلفند در صورت خاتمه قرارداد به هریک از طرق مندرج در ماده ۲۱ قانون کار به آنها پرداخت کنند.
کارگر بازاریاب نیست
اکبر شوکت نماینده کارگران در هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی نیز در واکنش به این خبر که شرکت زمزم گرگان در ازای سنوات بازنشستگی، نوشابه به بازنشسته‌ها می‌دهد، عنوان کرد: اگر این خبر واقعیت داشته باشد موجب خجالت است. مدیران این شرکت باید اعلام کنند مگر سنوات بازنشستگی یک کارگر چقدر است که به او نوشابه برای فروش می‌دهند. فروش نوشابه برای دریافت حق و حقوق که کار کارگر نیست. کارگر نه بازاریاب است نه تخصص این کار را دارد.
وی تأکید کرد: در حال حاضر حداقل حقوق کارگر چیزی در حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است و طبق قانون، سنوات هم معادل یک ماه حقوق است. این یعنی کارخانه یا ورشکسته شده است یا می‌خواهد از این کار درآمدزایی کند. یکی دیگر از تعهدات کارفرمایان پرداخت حق سنوات به کارگران است که این تعهد مربوط به زمانی می‌شود که قرارداد کار به نحوی تمام شود. در صورت خاتمه قرارداد کار به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا کمتر یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سابقه اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به‌عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت کند.
شوکت با اشاره به اینکه قوانین در حوزه کارگری برای حمایت از آنها کافی نیست، اظهار کرد: در چند ماه اخیر وضعیت اقتصادی با مشکلاتی مواجه شده است. در این میان تعداد زیادی از کارگران کشور از کار بیکار شده‌اند. این در حالی است که بسیاری از کارگرانی که در واحدهای کوچک تولیدی و صنعتی کار می‌کنند کارشان را از دست داده‌اند و ما باید برای این گروه از کار گران فکری کنیم البته برخی از آنها از بیمه بیکاری استفاده می‌کنند که تا حدودی مشکلات زندگی آنان را کاهش خواهد داد اما به نظر می‌رسد وزارت کار، تعاون ورفاه اجتماعی که متولی امور کارگران است با حمایت از واحدهای تولیدی باید از تعطیلی کارخانجات و واحدهای صنعتی و همچنین بیکار شدن کارگران جلو‌گیری کند.
وی می‌افزاید: البته دولت در ماه‌های اخیر بسته‌هایی را برای حفظ اشتغال و ایجاد کسب و کار جدید برای متقاضیان کار ارائه کرده است که خود این مسأله تا حدودی از نرخ بیکاری کم خواهد کرد.
غلامرضا طالبا، دبیر اجرایی خانه کارگر استان گلستان هم با تأیید این خبر اظهار کرد: در استان گلستان دو شرکت بزرگ وجود دارد که شرکت زمزم یکی از آنهاست. متأسفانه مدتی است برای کارگران مشکلاتی پیش آمده است و مدیران کارگران را تحت فشار می‌گذارند و دو کارگر جانباز که بازنشسته شده‌اند به جای سنوات ریالی به آنها نوشابه برای فروش داده‌اند.
وی تأکید کرد: آنها فقط کارگران را تحت فشار قرار می‌دهند مثلاً مدیران ارشد این کارخانه وقتی بازنشسته می‌شوند ۱۵۰ میلیون تومان سنوات می‌گیرند و دوباره هم به پستشان بر می‌گردند اما در ارتباط با کارگران سختی‌های وجود دارد.
کارفرماها هم اکثرا دولتی هستن و طبق قانون مصون از برخورد. گرچه برخوردی هم بشه جریمه مالی هست که مثلا از شرکت میگیرن میریزن به حساب وزارت خونه یا دادگستری چیزی به کارگر نمیرسه