فرارو- سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران در سخنانی تاکید کرد که براساس مذاکرات با اروپایی‌ها، سازوکارهای تبادل بانکی و تجاری با ایران تا شروع دور دوم تحریم‌های آمریکا در ۱۳ آبان اجرایی خواهد شد.
عراقچی که همراه با محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه در نیویورک به‌سر می‌برد درباره مذاکرات با اتحادیه اروپا به‌منظور مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا گفت: «زمان‌بندی ما همان چهارم نوامبر (۱۳ آبان) است. اروپایی‌ها باید تا پیش از ۴ نوامبر که دور دوم تحریم‌های نفتی و بانکی آمریکا اعلام شده، سازوکارهای پیشنهادی را برقرار کنند.»
وی ادامه داد: «یا حداقل اینکه تا آن تاریخ ساختارش مشخص شده و بخشی از آن شروع به‌کار کرده باشد. اروپایی‌ها نظر ما را می‌دانند که تا ۴ نوامبر، حداقل بخشی از این سازوکارها اجرایی شود.»
همچنین ظریف نیز در گفت‌وگویی با المانیتور درباره مساله سیستم مالی جدید اتحادیه اروپا برای کمک به ایران گفت: «این سیستم کاملا رضایت‌بخش نیست اما می‌تواند برای ایران مزایای ارزشمندی داشته باشد.»
به گزارش ایرنا، از دیگر سو معاون وزیر امورخارجه ایران با تاکید بر اینکه تحریم‌هایی که آمریکا مدعی است در چهارم نوامبر اجرایی خواهد کرد، عملا به‌طور کامل اجرا شده است، اضافه کرد: «بخش دوم تحریم‌های آمریکا در ۴ نوامبر به‌صورت رسمی برقرار می‌شود؛ اما عملا تحریم‌های آمریکا به‌صورت غیررسمی زودتر از آن پیاده شده‌اند، چون همه طرف‌هایی که از ۴ نوامبر نمی‌توانند نفت بخرند، زودتر شروع به تجدیدنظر در خرید نفت ایران کرده بودند.»
عراقچی ادامه داد: «در واقع باید گفت ۴ نوامبر جنبه رسمی داشته و قرار نیست اتفاق عجیبی در آن روز بیفتد.»
پیام مهم اروپا به آمریکا
همچنین وزیر امورخارجه ایران شامگاه جمعه در گفت‌وگو با خبرنگاران ایرانی مقیم سازمان ملل متحد بر اجرایی شدن کامل بسته برجامی اتحادیه اروپا برای حفظ منافع تجاری و بانکی کشورمان تاکید کرد و گفت که مهم‌ترین گام اروپا تاکنون ایجاد مجموعه‌ای ویژه برای ارتباط بانکی با ایران بوده است. ظریف افزود: «این بسته‌ای است که چندی پیش‌بر سر آن توافق کردیم؛ ما اکنون شاهد گام‌هایی هستیم که آنها برای اجرای این بسته برمی‌دارند. مهم‌ترین گام تاکنون ایجاد سازوکار ویژه‌ای (Special-purpose vehicle ) است که خیلی از بانک‌های مرکزی اروپایی عضو آن هستند.» وی ادامه داد: «من فکر می‌کنم این گام‌ها به آمریکا نشان می‌دهد که اجازه نمی‌دهند وی برای آینده مالی آنها تصمیم‌گیری کند.»
دیداری با کری پیش‌بینی نشده است
در بخش دیگری از این گفت‌وگو، وزیر امورخارجه ایران با بیان اینکه برنامه‌ای برای دیدار با جان کری پیش‌بینی نشده است، گفت: «وی ظاهرا مشغول تبلیغ کتاب خود است و در نیویورک حضور ندارد.»
محمدجواد ظریف افزود: «اما دیدارهایی با اندیشکده‌ها داشته و خواهیم داشت و همین‌طور مصاحبه‌های متعددی بوده است.»
وی برنامه هفته آینده خود را دیدار با اندیشکده‌ها برشمرد. جان کری، وزیر خارجه دولت باراک اوباما، نقش مهمی در به‌ثمر رسیدن توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام داشت. پس از روی کار آمدن ترامپ و دولت وی، کری در یک گفت‌وگو اظهار کرد با ظریف دیدار داشته است.
این بخش از گفت‌وگوی جان کری به مذاق ترامپ و پمپئو وزیرخارجه کنونی آمریکا خوش نیامد و کوشیدند در حملاتی کلامی و توییتری، اقدام او را مغایر منافع کشور قلمداد کنند اما کری از این اقدام دفاع کرد و خطاب به ترامپ نوشت: «اگر می‌خواهی چیزی از برجام بیاموزی، کتابم را خریداری کن.»
تضمینی برای توافق جدید وجود ندارد
همچنین ظریف روز جمعه در گفت‌وگویی اختصاصی با المانتیور با اشاره به اینکه سیستم مالی جدید اتحادیه اروپا برای کمک به ایران کاملا رضایت‌بخش نیست اما می‌تواند برای ایران مزایای ارزشمندی داشته باشد، گفت: «این حقیقت که آمریکا از برجام خارج شده است، کارآیی هرگونه توافق جدیدی را تضعیف می‌کند، چراکه تضمینی برای اجرای آن وجود ندارد.» او در پاسخ به این سوال که آیا پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در ماه مه، برای استمرار ارتباط‌تان با مقامات آمریکایی تلاش کرده‌اید، گفت: «چرا باید چنین کاری کنم؟» وزیر امورخارجه ایران در ادامه گفت که دل‌مشغولی آمریکا درباره ایران در سراسر منطقه نتیجه معکوس داشته است.
ظریف تاکید کرد: به گمانم مسیر سیاسی آمریکا در منطقه - که بیانگر دل‌مشغولی شدیدشان نسبت به ایران است- در لبنان، سوریه و عراق نتیجه عکس داشته است. (این‌گونه سیاست) در جاهای دیگر نیز نتیجه عکس خواهد داشت.
محتوای دیدارهای دوجانبه
ظریف که در نیویورک به‌سر می‌برد، همچنین با همتایان بین‌المللی خود دیدار و گفت‌وگو داشته است. این دیدارهای فشرده در روزهای آینده نیز ادامه خواهد داشت. وی درباره محتوای این دیدارها به «ایرنا» گفت: «بحث اصلی درباره روابط دوجانبه است و موضوع برجام و حرکتی که آمریکا برای نقض برجام کرده است.»
وزیر امورخارجه ایران تاکید کرد: «ضرورت پیدا کردن راه‌هایی برای ادامه همکاری با همه این وزیران خارجه به‌عنوان یک تعهد بین‌المللی احساس می‌شد، البته این تعهد نه‌تنها به‌خاطر روابط با ایران، بلکه به‌خاطر روابط بین‌الملل است که باید با جدیت دنبال شود. در زمینه منطقه و اوضاع مربوط به سوریه، یمن و جنایات رژیم صهیونیستی نیز در بسیاری از این دیدارها گفت‌وگو می‌شود.»
ظریف از یکشنبه گذشته به همراه رئیس‌جمهوری برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک آمد. ظریف و هیات همراه وی شامگاه دوشنبه گذشته در نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۴ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل که به ریاست فدریکا موگرینی هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد، حضور یافتند. در پایان این نشست ظریف و موگرینی به‌نمایندگی از گروه ۱+۴ بیانیه مشترکی را قرائت کردند که در بخشی از آن به ایجاد سازوکار ویژه اشاره شده بود.
در این بیانیه بر اعلام تعهد مجدد کشورهای عضو برجام بر اجرای کامل و موثر این توافق، از جمله در حوزه رفع تحریم‌ها تاکید و اذعان شده بود رفع تحریم‌ها و برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله، بخش کلیدی و حیاتی برجام است.
در این بیانیه تصریح شده بود: «نظر به فوریت و ضرورت حصول نتایج ملموس، وزرای‌خارجه از پیشنهادهای عملی برای حفظ و توسعه کانال‌های پرداخت و به‌طور مشخص ابتکار تاسیس یک «سازوکار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران که فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت کرده و به آنها اطمینان مجدد می‌دهد، استقبال کردند.»
آنها همچنین بر اراده قوی خود برای حمایت از فعالیت بیشتر برای عملیاتی کردن فوری این «سازوکار ویژه» کنار تداوم تعامل با شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی تصریح کردند.
بیانیه وزرای خارجه ایران و کشورهای ۱+۴ دیگر کشورها را نیز به اتخاد سیاست‌ها و ایجاد سازوکارهای مشابه در روابط اقتصادی خود با ایران تشویق کرده و خواهان حفظ و تقویت روابط دوجانبه اقتصادی با ایران و بسیج همه امکانات از جمله از طریق همکاری با کشورهای ثالث برای عادی‌سازی موثر روابط تجاری و بازرگانی با ایران شده است.
دور زدن تحریم‌های واشنگتن
از دیگرسو سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه نیز در پاسخ به سوالی درباره توافق ایران و گروه ۱+۴ برای ایجاد سازوکاری در جهت حفظ این توافق پس از خروج آمریکا گفت: «طرف‌های توافق هسته‌ای با ایران به غیر از آمریکا توافق کردند که یک مکانیزم برای دور زدن تحریم‌های واشنگتن ایجاد کنند. کارشناسان روس نیز درحال کار روی ایجاد چنین مکانیزمی هستند.»
وزیر امورخارجه روسیه افزود: «من پیشرفت‌های خوبی در این زمینه دیده‌ام. به شرط اینکه همکاران اروپایی ما نگویند که شرکت‌هایشان خواهان تجارت با ایران نیستند.» وزیر امورخارجه روسیه همچنین در پاسخ به سوالی درباره تجارت جهانی و استفاده از پول ملی برای انجام تجارت بین‌الملل، گفت که درحال‌‌حاضر یک رویه برای رها شدن از دلار آمریکا و استفاده از ارزهای ملی در جریان است. این روند در نهایت به تضعیف آمریکا خواهد انجامید.
اروپا یکپارچه پای برجام ایستاده است
هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان نیز روز جمعه در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تاکید بر لزوم حفظ مناسبات تجاری با تهران گفت: «اروپای یکپارچه پای برجام ایستاده است.»
ماس ادامه داد: «توافق با ایران شاید بی‌نقص نباشد، اما تاکنون از دستیابی این کشور به تسلیحات هسته‌ای و بروز وضعیت تنش‌زایی که سه سال پیش احتمال آن می‌رفت، جلوگیری کرده است. این موضوع کم‌اهمیتی نیست.»
این ادعا در شرایطی مطرح می‌شود که ناظران بین‌المللی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان تنها مرجع راستی‌آزمایی در این ارتباط، همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرده‌اند. ماس در بخش دیگری از صحبت‌های خود درخصوص برجام گفت: «مشغول اقداماتی برای حفظ تبادلات تجاری با ایران هستیم و از این کشور خواسته‌ایم که همچنان به اجرای کامل تعهدات خود ادامه دهد.»
وی پیش‌تر هم در گفت‌وگو با شبکه دویچه‌وله، اظهارات مشابهی مطرح کرده و گفته بود که برلین موضوع برجام را در رده مسائل مهم امنیتی اروپا می‌بیند. وزیر امورخارجه آلمان، بار دیگر خواستار ایجاد تغییرات در شورای امنیت شد. وی در ادامه همچنین با کنایه به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا از «بحران چندجانبه‌گرایی» سخن گفت و با اشاره به تاریخ اروپا پس از جنگ جهانی دوم، از آن به‌عنوان نمونه موفقی از تاثیر همکاری و همگرایی کشورها برای حرکت به سمت توسعه و آبادانی نام برد.
این سخنان برخلاف اظهارات روز سه‌شنبه «دونالد ترامپ» است که در مجمع عمومی سازمان ملل ایده «جهانی‌سازی» را رد کرده و از یکجانبه‌گرایی سخن گفته بود.