محتوای پلاکارد تجمع هفته پیش حوزه علمیه قم آن‌قدر عجیب بود که تقریبا سخنان سخنران را به محاق برد؛ تا‌جایی‌که واکنش‌ها به این تجمع هم صرفا اعتراض به همان پلاکارد تعبیر شد، درحالیکه این‌گونه نبود. برای نمونه اعتراض اصلی آیت‌الله مکارم‌شیرازی بیشتر رو به سوی سخنران مراسم یعنی حسن رحیم‌پورازغدی داشت تا محتوای پلاکارد.
به گزارش شرق، دیروز دو روزنامه اصولگرا یعنی جوان و کیهان نیز به گفته‌های ازغدی واکنش نشان دادند؛ اگرچه این واکنش در نهایت در حمایت از او بود. عزت‌الله ضرغامی، رئیس سابق صداوسیما، نیز صبحانه خود را با ازغدی خورده و درباره همان سخنرانی با او گفتوگو کرده است. جان کلام نقدهای اصولگرایانه حمایت از ازغدی است؛ با این تکمله که مثلا بهتر بود گفته‌هایش با ادبیات یا دقت بهتری ارائه می‌شد، همین.
حسن رحیم‌پورازغدی، سخنران معروف صداوسیما، حوزه را متهم به سکولاریسم کرده و در آن مراسم گفته بود «فقه بی‌ربط با زندگی، زندگی بی‌ربط با فقه، درس خارج‌هایی که به‌جای تئوریزه حکومت و تمدن دینی، عملا فقه سکولار می‌سازند، فقه فردی، عبادی طهارت و نجاست، اما درباره اقتصاد، سیاست، بانک و روابط بین‌الملل حرفی ندارند، سکولاریسم یعنی همین است... شنیدم ۷۰۰-۸۰۰ رساله می‌خواهند در قم بدهند، ما اصلا ۷۰۰ تا مرجع می‌خواهیم؟ این‌جور که کارخانه انبوه تولید مرجع‌تقلید شروع شده کاری نیست... کسی چهار شرح و حاشیه بخواند و همان را بگوید مرجع می‌شود؟
حساسیت سر مسائل جزئی درجه شش، حساسیت‌نداشتن درباره مسائل درجه‌یک. چهار سؤال جدی در حوزه فقه اداری، فقه حکومتی، فقه روابط بین‌الملل، فقه اقتصادی، فقه بانکی مطرح می‌شود. اغلب اینهایی که می‌خواهند رساله بدهند، هیچی برای گفتن ندارند. یک علت اینکه بگویند جمهوری اسلامی ناکارآمد است، سیستمش درست نیست، برای این بی‌سوادی‌هاست. سوادهای به‌دردنخور. بی‌سوادی حوزه... .
الان صد مسئله مطرح می‌کنم در یک درس خارج فقه به اینها نمی‌پردازند، درحالیکه ۸۰ مسئله از صد مسئله جزء مسائل اصلی جامعه ماست. علت آن است که اکثر اینها اصلا جواب ندارند. اصلا نمی‌دانند مظان پاسخ‌گویی به این مسائل در کدام بخش قرآن و حدیث است».
سخنرانی دلسوز
ضرغامی که این‌روزها سعی دارد چهره‌ای میانه‌رو از خود به تصویر بکشد و سخنانی بگوید که همه را خوش آید، دیدار با ازغدی را هم در همین راستا روایت کرده و به نوعی معتقد است سخنانش آن‌گونه که در رسانه‌ها بزرگ‌نمایی شده، نبوده است.
او که با خبرگزاری اصولگرای تسنیم گفتوگو کرده، گفته است: «سخنان او درباره تولید انبوه مرجعیت با آنچه در رسانه‌ها به او نسبت داده شده، کاملا متفاوت است. او می‌گفت مرجعیت مقامی نیست که به‌راحتی در اختیار هر عالمی قرار گیرد».
ضرغامی دقیقا نگفته است که ازغدی به او چه گفته؛ اما این‌طور نتیجه‌گیری کرده که: «بین سخنان آقای رحیم‌پور و فرمایشات مراجع بزرگوار اختلافی ندیدم. البته درباره برخی توجهات رسانه‌ای هم گفتوگو کردیم؛ امر مهمی که باعث می‌شود یک سخنرانی جامع، عالمانه و دلسوزانه تحت‌الشعاع ادبیات خاص یک بخش کوتاه آن قرار گیرد». او در نهایت بدون اشاره به اینکه واکنش ازغدی به اعتراض آیت‌الله مکارم‌شیرازی چه بوده، صرفا گفته است: «به دلیل ارتباط مستمر و طولانی در زمان مسئولیتم، معتقدم آیت‌الله مکارم‌شیرازی از پرچم‌داران نواندیشی در حوزه هستند و استاد رحیم‌پورازغدی هم در زمره دین‌باورترین روشنفکران و نخبگان محسوب می‌شوند».
خادم تمام‌قد اسلام
حسین شریعتمداری منتقدان به سخنان ازغدی را به سه دسته تقسیم کرده است؛ کسانی که گفته‌های او را عین حقیقت می‌دانند و دسته‌ای که با وجود اذعان به‌درستی آن سخنان، صرفا نحوه و ادبیات آن را نامناسب دانسته‌اند و دسته سوم کسانی که سخنان ازغدی را تضعیف حوزه‌های علمیه دانسته‌اند.
به نوشته شریعتمداری دسته سوم کسانی‌اند که قبلا بارها خودشان سخیف‌ترین اهانت‌ها را به حوزه علمیه روا داشته‌اند!
شریعتمداری در انتها نوشته است: «آقای رحیم‌پورازغدی سابقه‌ای طولانی و تقریبا به درازای عمر خویش، در حمایت جانانه و علمی از حوزه‌های علمیه، مراجع عظام تقلید و دفاع بی‌وقفه از اسلام و انقلاب داشته و دارد. ایشان در تمامی روزهای حادثه، به‌گونه‌ای تمام‌قد در خدمت اسلام و انقلاب بوده است... این نکته نیز گفتنی است که از برادر عزیزمان آقای رحیم‌پور انتظار می‌رفت و می‌رود در سخنان و تحلیل‌های خویش که همیشه علمی و راهگشا بوده است دقت بیشتری داشته باشند تا به‌کارگیری برخی از تعابیر نه‌چندان مناسب، رنجش خاطر شماری از عزیزان حوزه‌های مقدس علمیه را درپی نداشته باشد».
حوزه بدهکار انقلاب است
عبدالله گنجی هم در روزنامه جوان نوشت: «رحیم‌پور و امثال وی فرزند دانشگاه نیستند و به التقاط آلوده نشده‌اند که خود خروجی حوزه‌اند. او و صد‌ها هزار از مؤمنین به اسلام سیاسی امروز آرمان تمدن اسلامی را در حجره‌های حوزه جست‌وجو می‌کنند. حوزه امروز طلبکار نیست که بدهکار انقلاب اسلامی است…». گنجی در ادامه نوشته است: «اما آنچه امثال رحیم‌پور را مضطرب می‌کند، افق کارآمدی جمهوری اسلامی مبتنی بر اندیشه بومی و درون‌زای اسلام سیاسی است که عدم حصول به آن افق تمدن‌ساز، به معنای عبارت معروف امام در صدر انقلاب اسلامی است که سکولار‌های حوزه شاید با جمهوری اسلامی مرزبندی سیاسی داشته باشند، اما روحانیت تشیع ذاتا نمی‌توانند سکولار باشند».
مراجع را انسان‌های هوا‌پرست جلوه ندهیم
رسانه‌های اصولگرا اعتراض آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار را با تیتر «واکنش آیت‌الله شب‌زنده‌دار به سخنان پورازغدی» تیتر کردند و صرفا آن بخش از سخنان او را که گفته بود انتقادات مشفقانه را باید پذیرفت برجسته کردند. درحالیکه او گفته بود: «باید مطالب و سخنان را به‌گونه‌ای بیان کنیم که از صدر تا ذیل حوزه‌ها و مراجع را در چشم دیگران و دشمنان دین به‌عنوان انسان‌های هوا‌پرست، ریاست‌طلب و غیرمتوجه به وظایف جلوه ندهیم، اینکه گفته شود همه حوزه و علما توجه و سواد ندارند درست نیست... امروز معاندان و کسانی که دلشان برای اسلام نسوخته با استفاده از برخی سخنان در گوشه و کنار می‌خواهند به اسلام، روحانیت، نظام و رهبری ضربه بزنند، گاهی یک حرف کوچک را که کسی شاید سهوا گفته یا توجه نداشته چه آثاری دارد، مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند... این که گفته می‌شود «۷۰۰ رساله وجود دارد» کجاست؟ اگر واقعا این تعداد فاضل بزرگ در حوزه داشته باشیم که باید شکر خدا کرد چراکه اصل اجتهاد خوب است، رساله‌دادن و در معرض قراردادن باید با توجه به شرایط و وظایف باشد... از کسانی که مواضع خوبی در تبیین و روشنگری مسائل دارند تقاضا داریم دقت بیشتری در سخنان داشته باشند تا مطالبی گفته نشود که به‌ضرر جامعه روحانیت و خدام اهل‌بیت(ع) باشد و تلقی و قضاوت دیگران به‌ویژه جوانان قضاوت نادرستی باشد».
گوینده بی‌اطلاع بدترین اهانت‌ها را کرد
آیت‌الله مکارم‌شیرازی هم در بیانیه خود نوشته بود: «حادثه‌ای که در مدرسه فیضیه کانون حوزه علمیه در چند روز پیش رخ داد به تمام معنا یک فاجعه بود. متأسفانه جمعی از طلاب و اساتید محترم را به آنجا دعوت کرده بودند، تا درباره مسائل اقتصادی مردم صحبت کنند، سپس ورق برگشت، گوینده‌ای را که هیچ اطلاعی از وضع حوزه‌های علمیه شیعه نداشت، دعوت کرده و بدترین اهانت‌ها را به حوزه علمیه و مراجع شیعه کرد. آیا صحیح است در کانون حوزه علمیه این‌گونه سخنان گفته شود؟... مسئولان محترم حوزه علمیه باید روشن سازند که این برنامه زیان‌بار با اجازه چه کسی صورت گرفته و مسئولان محترم سپاه نیز روشن سازند آیا با اجازه آنها گروهی از سپاهیان در این برنامه شرکت داشته‌اند؟!...»
احمد خاتمی عضو مجلس خبرگان هم در واکنش گفته است: «صدای حوزه را باید از مراجع شنید. مراجع زعمای حوزه علمیه هستند بر این اساس موضع من موضع مراجع عظام تقلید است و این چیز پوشیده‌ای نیست. آیت‌الله مکارم و نوری‌همدانی موضع گرفتند. برخی بزرگان دیگر که موضع نگرفتند با خود بنده صحبت کردند بنابراین مراجع شناخته‌شده همین‌ها هستند».
من حرف مطهری و امام را زدم
ازغدی اما در واکنش به واکنش‌ها صرفا گفته است: «ما این حرف‌هایی که در حوزه گفتیم، تمامش حرف امام و شهید مطهری درباره حوزه بود. این سکولاریسم در حوزه عین جمله رهبری است. بحث آن روز یک چیزی دیگری بود، بعد یک چیز دیگر شد. من اظهارنظری الان نمی‌کنم، قرار بود فیلم کامل سخنرانی در مدرسه فیضیه را به‌طور کامل در فضای مجازی بگذارند. من خواهش می‌کنم کامل آن فیلم را ببینید، حرف‌های اساسی در همان فیلم است. دشمنان در این موقعیت قصد سوءاستفاده دارند».
البته اين دو موضوع متفاوت و مجزا از هم بود و بايد بطور مجزا هم ديده شود.