صفحه نخست

سیاست

ورزشی

علم و تکنولوژی

عکس

ویدیو

راهنمای بازار

زندگی و سرگرمی

اقتصاد

جامعه

فرهنگ و هنر

جهان

صفحات داخلی

تحلیل حسین راغفر درباره تشکیل بازار ثانویه ارز
حسین راغفر، اقتصاددان و استاد دانشگاه در واکنش به تشکیل بازار ثانویه ارز یادداشتی در اختیار سایت فرارو قرار داده است. راغفر برای این یادداشت عنوان «سناریوی کودتای آمریکایی بهار ۱۳۹۷» را برگزیده که آن را در ادامه می‌خوانید.
تاریخ انتشار: ۱۲:۰۰ - ۱۹ تير ۱۳۹۷
فرارو- حسین راغفر، اقتصاددان و استاد دانشگاه؛  ۱ "بهار می‌آید" یکی از اسم رمز‌های کودتای بهار ۱۳۹۷ بود که وعده آن در واپسین ماه‌های سال ۱۳۹۶ داده می‌شد. کودتایی که اولین جوانه‌های آن در پی افزایش قیمت ارز در اوائل زمستان ۱۳۹۶ شکوفا شد و با تحریک عناصری از جبهه محافظه کاران در ۷ دی ۱۳۹۶ تظاهر بیرونی پیدا کرد و با تزریق التهاب در روز‌های پایانی سال ۱۳۹۶ و افزایش قیمت ارز و سکه ادامه یافت و علیرغم تعطیلی بازار‌ها در ایام تعطیلات نوروزی ۱۳۹۷ جهش‌های بی سابقه در قیمت‌های ارز و سکه، نمود جدی تری پیدا کرد. دولت فرصت را مغتنم دید و از شوک وارد شده و افزایش‌های ساعتی قیمت ارز استفاده کرد و برای تامین بخشی از کسری بودجه خود، قیمت ارز ۳۵۰۰ تومانی ادعایی در سند لایحه بودجه را ۴۲۰۰ تومان اعلام کرد و این خود یکی دیگر از دلائل شعله ورتر شدن اضطراب‌های جامعه شد.

هجوم بیشتر نقدینگی سرگردان به بازار‌های ارز و سکه بی سابقه‌ترین کاهش ارزش پول ملی را طی دهه‌های گذشته رقم زد، هدفی که آمریکا در گزارش ریچارد نفیو مسئول سیاست‌های تحریم‌های این کشور علیه مردم ونظام سیاسی کشورمان در کتاب هنر تحریم به صراحت به آن اعتراف می‌کند: تزریق درد در میان مردم و گسترش نارضایتی و کشاندن مردم به کف خیابان‌ها و شورش علیه نظام- که برای توصیف این دسته از تلاش‌های سازمان یافته برای براندازی یک نظام سیاسی به مجموعه سیاست‌ها و اقدامات هماهنگ با این هدف، از واژه کودتا استفاده می‌شود.

همراستا شدن منافع ضدتوسعه‌ای غیرمولد‌ها با منافع قدرت‌های جهانی زمینه‌های نفوذ آن‌ها را در نظام تصمیم گیری‌های داخلی فراهم آورده است. ساده اندیشی است اگر فکر کنیم اتلاف منابع عظیم ارزی در مناطق خشک کشور بنام تاسیس واحد‌های پتروشیمی و کارخانه فولاد که شدیدا وابسته به آب هستند و با کمتر از ۲۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کنند و یا به تعطیلی کشیده شده اند صرفا خطای سیاستگذاری نیست.
 
مافیا‌های فعال به ویژه در حیطه‌های پتروشیمی، فولاد و سیمان با استفاده از قدرت اقتصادی خود و از طریق برخی سیاستمداران سست عنصر درون دولت و مجلس و فضا سازی‌های مستمر یک روزنامه اقتصادی که پایگاه رسانه‌ای اصلی طیف غیرمولد هاست با انجام طرحی- که مشخصه‌های آن را می‌توان در کتاب هنر تحریم یافت- نخست با ایجاد شوک‌های متوالی بهار ۱۳۹۷ در قیمت‌های ارز و سکه، اضطراب، هراس، بهت و سردرگمی را در عموم مردم و فعالین اقتصادی تزریق کردند و سپس کوشیدند با استفاده از این پریشانی، سردرگمی و بلاتکلیفی، شوک دوم را از طریق ادامه تغییرات رادیکال اقتصادی و سیاسی به جامعه تحمیل کنند.
 
پیامدهای بازار ثانویه ارز
۲ راه اندازی بازار ثانوی ارز – و سرعت بی سابقه راه اندازی آن شائبه همکاری با اهداف کودتا را بیشتر می‌کند- تیر خلاصی است به امید مردم برای بازگشت آرامش به بازار و آغازی است برای تزریق شوک سوم یعنی شعله ور کردن نارضایتی ها، دعوت مردم به کف خیابان‌ها و بدنبال آن اجتناب ناپذیری ایده سرکوب نظامی- امنیتی اعتراض‌های برانگیخته شده به مثابه راه حل فوری، گسترش نارضایتی‌ها به مناطق مختلف کشور را درپی خواهد داشت؛ هدفی که مقامات آمریکایی- اسرائیلی به دنبال آن هستند؛ که به نظر می‌رسد پیامد فوری راه اندازی بازار ثانوی ارز تثبیت قیمت دلار ۹۰۰۰ تومانی و بدنبال خود، انگیزه افزایش قیمت رسمی و سپس تحریک مجدد بازار ثانوی و استمرار این دور باطل است.

در چنین شرایطی قاعده قیمت‌های نسبی می‌گوید به دنبال دلار ۹۰۰۰ تومانی عرضه نان ۱۵۰۰ تومانی امکانپذیر نیست بنابراین شورش نان نتیجه طبیعی افزایش قیمت‌ها بدنبال شکل گیری بازار ثانوی ارز است؛ برنامه‌ای که دولت آمریکا برای فلج کردن اقتصاد کشور همواره از آن استقبال کرده است.
 
اضطراب روحی ناشی از سقوط شبانه روزی قدرت خرید حقوق و دستمزد‌های ثابت نیروی کار و نیز کاهش شدید و مستمر ارزش سپرده‌های مردم در بانک‌ها از یک سو و افزایش شدید ارزش دارایی‌های گروه قلیلی از اصحاب قدرت- ثروت در اثر زدوبند و اختلاس موجب بروز خشم عموم مردم به عنوان گروه بازنده و خصومت و بددلی آن‌ها نسبت به گروه دوم و سیاستگذاران و مقامات بخش عمومی به عنوان مسببین این نابرابری‌های فزاینده خواهد شد، هدفی که آمریکا و اسرائیل بدنبال آن هستند.

قاعده دیگر حاکم بر اقتصاد سیاسی کشور می‌گوید در زمان بروز فساد‌های فضاحت بار هیچ کس مسئول و پاسخگو نیست و غارتگران منابع عمومی کشور از خلاء‌های قانونی و اجرایی موجود بهره برده و گویی از مصونیت‌های سیاسی و قضایی برخوردارند و در نهایت همچون همیشه با وقت کُشی و افشای فضاحت‌های بعدی فضاحت‌های قبلی به حیطه فراموشی سپرده می‌شوند. نمونه آن همین فضاحت‌های واردات ۶۵۰۰ (و به روایتی ۱۰۰۰۰۰) دستگاه خودروی لوکس قاچاق است که رئیس محترم جمهور بعد از گذشت چند ماه از انجام این قاچاق بزرگ در نامه‌ای دو هفته دیگر به وزیر مسئول وقت داده است تا گزارشی از فضاحت رفته در این قسمت از دستگاه اجرایی کشور ارائه کند.
 
پرسشی که در مقابل مردم قرار دارد این است که در صورت ورود ارز دولتی به بازار ثانوی ارز چه کسی پاسخگو خواهد بود؟ همان‌هایی که روایت فضاحت‌های مالی سال‌های اخیر را رقم زده اند؟ وقت کشی در پاسخگویی و سپردن علت حوادث به دست فراموشی، سنت مالوف سیاست در ایران است؛ اما بر خلاف انتظار سیاستمداران این مسائل از اذهان عمومی پاک نمی‌شود بلکه سرعت استهلاک سرمایه اجتماعی- یعنی اعتماد عمومی- را شتاب می‌بخشد.

نکته قابل توجه دیگری که ریچارد نفیو به آن اشاره دارد این است که راهبرد دولت آمریکا اغوای ایرانیان برای اتلاف منابع ارزی آنهاست بطوری که منابع ارزی ایرانیان باید در واردات کالا‌های مصرفی لوکس مصروف شود و به همین دلیل این دسته از کالا‌ها از اقلام تحریمی حذف شدند. این امر نخست سبب می‌شود منابع بزرگی از امکانات ارزی ایران برای فعالیت‌های مولد دریغ شود و دوم اینکه این قبیل واردات موجب افزایش شدید نابرابری در ایران می‌شود. رژه خودرو‌های لوکس در خیابان‌های شهر‌های بزرگ، تحقیر گروه‌های پایین درآمدی و خشم آن‌ها از نابرابری‌های تحقیرکننده را نسبت به مسئولین سیاستگذار در پی دارد.
 
اتلاف چندین میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی به موارد صوری و شرکت‌هایی که وجود خارجی ندارند، و یا تخصیص به کالا‌های غیر ضروری همچون واردات گوشی همراه، و نیز تخصیص به شرکت‌هایی که مبادرت به واردات کالا‌های مصرفی لوکس بجای واردات دارو کرده اند همگی اقدامات همسو با شتاب بخشیدن به اهداف آمریکا، اسرائیل، عربستان سعودی و منافقین است. بدیهی است تاخیر یا انفعال شدید دستگاه قضایی در مقابله با این غارتگری هایِ مکررِ منابعِ عمومی و بیت المال، خشم مردم را برافروخته‌تر می‌کند.

تخصیص شتابزده و بی برنامه منابع ارزی محدود کشور در زمانی که همه سیاستگذاران از اِعمال بی سابقه‌ترین و ظالمانه‌ترین تحریم‌ها علیه مردم کشورمان آگاه هستند با هدف نابود کردن منابع حیاتی مردم در آینده نزدیک، مصداق بارز اخلال در نظام اقتصادی کشور و همسو با اهداف تعریف شده آمریکا برای حداکثر کردن درد ناشی از تحریم‌های ظالمانه در ملت ایران است.

پیامد‌های راه اندازی بازار ثانوی ارز در کشور در بستر اقتصاد سیاسی حاکم، عدم تعادل‌های موجود در کشور را تعمیق می‌بخشد. مسابقه برای کسب دلار‌های جذابِ عرضه شده در بازار ثانوی ارز به تلاش بیشتر لابی‌های مافیا‌های اقتصادی موجود برای دریافت خوراک و انرژی ارزانتر تا مرز رایگان و یا یارانه‌های بیشتر انرژی، کوشش بیشتر صاحبان سرمایه‌های تجاری و صادر کنندگان مواد خام و معدنی در طراحی اَشکال مختلف نفوذ در نظام تصمیم گیری‌های اساسی با حضور و نفوذ بیشتر در کریدور‌های مجلس و اقناع وزرا و مدیران اصلی نظامِ تصمیم گیری کشور، استفاده از روزنامه‌های خادم کودتا برای متقاعد کردن مسئولین در ادامه مسیر غارت منابع عمومی، و تسخیر بیشتر دولت و مجلس در خدمت تعمیق و گسترش نابرابری‌های ناموجه، تلاش مضاعف برای صادرات بیشتر منابع طبیعی و انرژی کشور، و نیز صادرات منابع قلیل آبی کشور در قالب کشت منحرف صادرات بیشتر هندوانه و گوجه فرنگی و پسته به نام صادرات محصولات غیرنفتی و تخریب بیشتر محیط زیست و غارت گسترده‌تر منابع آبی و معدنی خواهد بود.
 
انتقام از انقلابی که هدف آن مستضعفین و محرومین بود با غرس شجره خبیثه برنامه تعدیل ساختاری و از طریق نفوذ در نظام تصمیم گیری‌های اساسی کشور، امروز پس از گذشت سه دهه می‌رود تا با کودتای آمریکایی ۱۳۹۷ به ثمر بنشیند.

چه باید کرد؟
۳ به منظور مقابله با توطئه کودتای مزبور لازم است سازوکاری برای حضور آگاهانه و مسئولانه مردم در صحنه تحولات جامعه اتخاذ شود. از جمله مهمترین اقدامات بازسازی اعتماد آسیب خورده مردم به سیاست‌های بخش عمومی و سیاستگذاران است.
 
شفاف سازی فرایند‌ها و نحوه وصول درآمدها- بویژه درآمد‌های ارزی و اعتبارات ریالی و مخارج بخش عمومی؛ فراهم آوردن نظارت‌های مدنی و مردمی بر روی این فرایند‌ها یکی از زمینه‌های بازسازی اعتماد مردم به نظام تصمیم گیری‌های اساسی است، که همزمان موجب کاهش فساد در بخش عمومی نیز خواهد شد و زمینه حضور مردم را برای مقابله با کودتاگران فراهم می‌آورد.
 
برای مبارزه با فساد علاوه بر شفاف سازی فرایند‌های نظام مالی بخش عمومی، لازم است اقدامات پیشگیری کننده با حضور نهاد‌های مدنی امکانپذیر و تسهیل شود. بر جریان منابع بانکها- و به ویژه بانک‌های به اصطلاح خصوصی- نظارت دقیق اعمال شود تا از تامین مالی فعالیت‌های قاچاق، غیرقانونی و به هم زننده تعادل در بازار کالا و پول جلوگیری شود؛ در شیوه‌های کنونی واردات بازنگری بنیادی صورت گیرد؛ برخورد قاطع با قاچاق سازمان یافته علاوه بر اینکه فرصت‌های سرمایه گذاری داخلی را تسهیل می‌کند، نشانه عزم سیاسی برای حمایت از تولید و اشتغال است؛ شفاف سازی فرایند‌های تولید و انسداد مسیر‌هایی که در آن‌ها تولید محملی برای واردات و کسب درآمد‌های نامشروع می‌شود؛ در اقتصادی که دولت از فروش منابع طبیعی- که متعلق به عموم مردم و نسل‌های حاضر و آتی است- اصلی‌ترین عرضه کننده ارز است، ارز دولت متعلق به عموم مردم است و عرضه آن به گروه‌های خاصی از بنگاه ها- چه به صورت عرضه مستقیم ارز به بنگاه‌ها و یا اعطای یارانه‌های بزرگ انرژی به آنها- ضرورت دارد که ارز حاصل از فروش محصولات این بنگاه‌ها به قیمت‌های رسمی در اختیار دولت قرار گیرد.
 
در سال‌های اخیر عدم تمکین بنگاه‌های شبه دولتی پتروشیمی و فلزات اساسی و معدنی در واریز ارز صادراتی این شائبه را تقویت کرده است که شبه دولت بر دولت مسلط شده و دولت قانونی و حافظ منافع عمومی، دولت مصلوب مافیا‌های قدرت- ثروت شده است. باید همه زمینه‌های این شائبه با قاطعیت از بین برود و این ممکن نیست مگر با برخورد همراه با شفافیت و صداقت نظام حکمرانی با مصدایق بارز فساد و مطالبه کمک‌های بیدریغ مردم از طریق بستر سازی جهت امکانپذیری نظارت هایِ قاعده‌مند و تخصصیِ مدنی بر کل فرایند‌های تصمیم گیری، تخصیص منابع و اجرا.
ارسال نظرات
ناشناس
۱۰:۵۱ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
تحلیل بسیار خوب و هوشمندانه ای بود ولی من چشمم آب نمی خورد به دفاع صدا و سیما از پخش اعترافات دختر نوجوان نگاه کنید اینها اصلاح بشو نیستند براندازند
ناشناس
۰۹:۵۵ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
دلت خوشه مرد مومن مشكل حادتر از چيزي است كه شما فهميده ايد
خوزستانی
۰۹:۲۹ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
بسه دیگه چقدر دروغ میگید خسته نشدید؟
خودروهای گران خارجی در شرایط بدبختی مردم برای چی کشوره ؟ کی ها واردش میکنند ؟ کی ها مصرفش میکنند؟
خانواده 1000 فامیل حاکم .
ناشناس
۰۸:۵۰ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
نظر بسيار سبكي بود. آقاي راغفر اين شرايط بد اقتصادي نتيجه سالها بي كفايتي مسئولان مملكتي در رده هاي مختلف است. فكر نكن فقط دولت مقصر است. جوري تحليل ميكني انگار ما تا قبل از دي 96 مشكل نداشتيم و براي اولين بار اجناس گرون شد.
*
۰۸:۴۴ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
حرف کاری از پیش نمی برد . روضه خواندن و داستان سرایی دیگر مشکلات را حل نمیکند.
باید برای مردم کاری کرد . باید تمام پولهایی را که آقازاده ها درتمام دنیا مخفی کرده اند را به کشور بازگزداند .
باید تمام دارای آقازاده ها و افراد سود جو به مردم بازگردد .
اگر شما اینکار رانکنید بناچار مردم با یک روش دیگر آنرا انجام خواهند داد.
به حساب خود برسید قبل از آنکه به حسابتان برسند.
ناشناس
۲۲:۵۰ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
از داخل یه عده ایرانی دارن شدید دزدی میکنن اونوقت همه کاسه کوزه ها سر آمریکا میشکنه
ناشناس
۲۲:۱۴ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
به نظر من اقتصاد ایران بر پایه سه چیز است: نفت، معادن و املاک. قدرتی که از این سه منبع رانتی به وجود می آید سالهاست قانون را در کشور به بند کشیده و به مسیر خود ادامه می دهد. در حقیقت ما با هرج و مرج و بی و بند و باری اقتصادی شدید و روز افزون مواجهیم و حداقل از این منظر، رد پای هیچ کودتایی دیده نمیشود.
ناشناس
۱۹:۳۵ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
دکتر راغفر باید معاون اول ریاست جمهوری قرار بدن از این افراد خوب مثل راغفر فرشاد مومنی ها هم استفاده نمیکنند فکر میکنید دلیلش چیه ؟
نظر خودم دلیلش فساد شبکه ای هست که همدیگه رو ول نمیکنند مفاسدشون بر ملا میشه
ناشناس
۰۸:۳۶ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۰
خطرناک ترین افکار رو همین افراد دارند.
ناشناس
۱۸:۵۵ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
استاد محترم نوشته پر دردتان را خواندم زیبا بود ولی ریشه مشکلات ما در غار پنهان توهمات سیاستگذاری است که خود را نماینده مستضعفان عالم می داند در حالیکه هر روز بر تعداد مستضعان کشور خود افزوده است نگاه واقع بینانه به قدرت مسلط جهانی و انعطاف به موقع نه دیر هنگام است از طرفی واقعیت این است که تا به حال سیستم نتوانسته کارآمدی را در جامعه مستقر نماید
ناشناس
۱۷:۰۹ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
بابا از خیلی وقت پیش این شائبه وجود داشت که دستهایی در خود دولت عمدا اقدام به ناراضی تراشی میکنند. بازار ثانویه ارز توسط چه کسی راه اندازی شده است. آیا غیر از بانک مرکزی دولت اصلاحطلب است.
ناشناس
۱۶:۳۵ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
کلا ایشون طرفدار اقتصاد بسته دولتی هستند ... تفکری که نتایجش را در شوروی سابق دیدیم .
ناشناس
۱۶:۰۷ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
دشمن ما همینجاست...
ناشناس
۱۶:۰۱ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
جناب استاد برهمگان روشن و مبرهن است كه اين اندازه از خطا در مديريت،عمدي است و بنابراين نبايد دنبال چه بايد كرد ،گشت.زيرا مسئولين به دنبال پاسخ نيستند.همانطور كه حضرتعالي به درستي اشاره فرموديد،دستورات نخريب اين مرز و بوم را به نحو احسن عملي مي كنند.
ناشناس
۱۹:۱۵ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
والله العظيم برايم جاى ذره‌اى ترديد نمانده كه همينطور است كه نوشتى
سیامک
۱۵:۰۱ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
با تشکر از آقای راغفر که همیشه دلسوزانه و مسئولیت پذیر اقدام به تحلیل عمیق چند و چون اتفاقات می کنند، سوال اینجاست که آیا مقامات مسئول آیا مطالب فوق را مطالعه می کنند و آیا تاثیری در تصمصم سازی ها دارد یا خیر؟؟
یه دختر
۱۴:۴۲ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
راغفر عزیز و فراروی گرامی

اینا رو برای کی می نویسی؟ این تحلیل های متوجه "اعتماد سازی" و "شفافیت" وقتی گوش شنوایی وجود نداره به چه کار میاد
ناشناس
۱۴:۳۷ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
این متن و تحلیل اقتصادی اتفاقات اخیر فوق العاده عمیق است ، اما نتیجه گیری و ارائه راهکار پایانی آن هم به همان نسبت فوق العاده خوشبینانه و غیر عملیاتی است .
فساد در عمق سیستم تصمیم گیری و اجرایی رخنه کرده ، ما سه دشمن مشخص در این زمان داریم :
- اجانب با ژست احترام به تاریخ و تمدن ایرانی و دوستدار مردم ایران بودن و در باطن مایل به نابودی ایران ، تحریم آنها نه حکومت و کارگزاران ثروتمند آن را که در درجه اول نابودی خود مردم را نشانه گرفته است .
- برخی مسئولین نادان و ایران بر باد ده و خائن و غارتگر
- نادانی خود مردم
ناشناس
۱۹:۱۴ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
بخدا صد تا لايك به اين كامنت باز هم كمه
بالاخص دشمن شماره 1 كه هنوز خيليها حاضر به پذيرفتنش نيستند، چنانكه گويى دوگانه ايران-آمريكا واقعا مسخ‌شان كرده و نميبينند كه تحريمها اتفاقا براى عده‌اى بركت و براى مردم بدبخت مصيبت است.
ناشناس
۱۳:۵۶ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
دکتر جون مورد سوم بیشتر خواب و خیال هست
امیدوارم همینطوری پیش بره نون بشه 5000 تومن
ایران داره ونزوئلا میشه
اقتصادمون نابود شده
ناشناسی
۱۳:۱۷ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
و این مالیخولیا سر به کجا می کشد...!تغاری شکسته و ماستی ریخته،ما نیز مردمانیم . عده ای از ما دستشان می رسد شاخ و بن چینند و برند از برای زمستانشان باقیمان هم بر درخت بی بن نشسته تا کی سیلاب ...
ناشناس
۱۳:۰۳ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
فرارو دوران اصولگرایی و اصلاح طلبی تمام شده ولی سایت شما تبدیل شده به موزه فسیل های این بحث
ناشناس
۱۲:۳۲ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
به قول سزار دشمن در آخرین جایی که بهش مشکوک میشی لانه می کنه.امروز هم در دستگاه های نظام نفوذ کرده
کیشو
۱۲:۲۵ - ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
اگر قاضی میدان از روی ضعف یا عامدانه خطاهای بازیکنان را نادیده بگیرد ، نخست بازیکنان وسپس تماشاچیان به جان هم خواهند افتاد! امری که سالهاست شاهد آنیم!