فرارو- معماری مسجد جدید ولیعصر واکنش‌هایی برانگیخته است.
ستون‌ها و سقف مارپیچی مسجد ولیعصر (عج)
به گزارش فرارو، به تازگی مسجدی در تهران احداث شده که با مساجد سنتی ایران تفاوت‌های ظاهری چشمگیری دارد. خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس طی گزارشی از تهران به جنجال درباره این مسجد پرداخت و آن را «پیشگام» توصیف کرد.
اسپیریدونوف در حال قدم زدن در بخش زنان مسجد
معماران مسجد ولیعصر (عج) تهران، طراحی مناره‌های بلند و گنبد را رها کرده و شکل جدیدی از طراحی مسجد را انتخاب کرده‌اند. طراحی جدید شامل موج‌های متشکل از بتن و سنگ‌های خاکستری است. معماران مسجد می‌گویند این طراحی، ساختمان‌های مجاور را تکمیل کرده و یادآور سادگی صدر اسلام است.
دانش‌میر و اسپیریدونوف در حال قدم زدن در مسجد
مسجد ولیعصر (عج) در مجاورت تئاتر شهر قرار دارد و معماریِ سنتیِ اسلامیِ دارایِ گنبد و مناره‌های بلند را به چالش می‌کشد.
اسپیریدونوف در حال نگاه به محراب مسجد در طبقه اول
به گفته آسوشیتدپرس، ساختمان مسجد ولیعصر (عج)، محافظه‌کاران را خشمگین کرده است، زیرا آنها معماری این مسجد را بخشی از هجمه سکولار علیه جمهوری اسلامی می‌دانند. این خبرگزاری آمریکایی به گزارش وبگاه مشرق در این باره اشاره می‌کند. گزارشی که در آن انحنای مسجد با کیپای یهودی مقایسه شده و مقامات را به خاطر موافقت با ساخت این مسجد به خیانت متهم می‌کند.
اسپیریدونوف در حال لمس کاشی‌های رنگی محراب مسجد
آسوشیتدپرس مدعی شد که این مسجد به محل جدیدی برای نبرد فرهنگی بین تندرو‌ها و جامعه هنری ایران تبدیل شده است.
ساختمان مسجد ۲۵ هزار متر مربع مساحت دارد و در یک چهارراه بزرگ در تهران در کنار تئاتر شهر بنا شده است. مسجد دارای کتابخانه، سالن مطالعه، کلاس و آمفی‌تئاتر است.
دانش‌میر و همسرش اسپیریدونوف، دو معمار مسجد ولیعصر (عج)
معماران این مسجد، رضا دانش‌میر و همسرش کاترین اسپیریدونوف هستند. دانش‌میر ماه‌ها برای متقاعد کردن مسئولان تلاش کرد. او به آنها گفته احداث یک مسجد سنتی در آنجا، با محل تناسب نخواهد داشت. او حتی درباره طراحی‌اش در مقابل یک کمیته پارلمانی هم استدلال کرده است.
سقف مسجد
دانش‌میر گفت: مقامات شهری «اعتراض کردند و گفتند این شبیه یک مسجد نخواهد بود. شباهتی با شکل سنتی یک مسجد ندارد و بنابراین، (طرح تو) انجام نخواهد شد.»
او در ادامه با اشاره به جوانان ایرانی که دارای عادت‌های اجتماعی غیر سنتی هستند و مکررا به محدوده این مسجد رفت‌وآمد می‌کنند، گفت: «من توضیح دادم که مخاطبان واقعی این مسجد چه کسانی هستند. من نهایتا موفق شدم که آنها را متقاعد کنم.»
سقف مسجد و منازل مجاور آن
وی افزود: «ما خواستیم که این یک پروژه پیشگام باشد نه یک پروژه محافظه‌کار و مرتجع.»
کاترین اسپیریدونوف، شریک دانش‌میر در طراحی مسجد، اشاره کرد که این مسجد اندازه‌ها و اشکال گوناگونی دارد. اولین مسجدی که در زمان پیامبر (ص) ساخته شد، یک مسجد ساده و بدون گنبد یا مناره بود.
ساختمان تئاتر شهر در کنار مسجد ولیعصر (عج)
گنبد و نیز مناره که در معماری کافران و مسیحیان برای قرن‌ها قبل از ظهور اسلام استفاده می‌شد، بعد‌ها وارد معماری مساجد شد. در گذشته، مؤذن، از طریق پله‌های مارپیچ به بالای مناره می‌رفت تا اذان بگوید. اما این کار در جهان اسلام اکنون انجام نمی‌شود، زیرا اغلب مساجد اکنون به بلندگو‌هایی مجهز هستند.
ستون‌ها و سقف مسجد
بنا به ادعای آسوشیتدپرس، استدلال فوق، برای محافظه‌کاران معتبر نیست. با این حال، ساخت مسجد پس از ۱۰ سال و با هزینه ۱۶ میلیون دلار به پایان رسیده و انتظار می‌رود ظرف چند ماه آینده به روی عموم باز شود.
نیما برزویی، دانشجوی ۱۸ ساله، اذعان کرد که او در ابتدا متوجه نبود ساختمان، شامل یک مسجد هم می‌شود. اما او گفته با این ایده موافق است و «جنبه معنوی یک مسجد مهمتر از معماری آن است.»
بیاید تو محله های ما همه تار عنکبوت بسته جلو درها یه کفتر هم پشتش تخم گذاشته
معماري اين مسجد بالعكس كليه ارتباطات فكري، روحي و عاطفي بين خالق و مخلوق را از هم مي گسلد و فضاي كلي آن اجازه شكل گيري روح پرستش و نمازگزاري را به مومنين نمي دهد. فضا و معماري نامتجانس و نامأنوس آن بيشتر شبيه يك آمفي تآتر يا موزه مدرن بنظر مي آيد كه تنها عناصري از تزئينات مسجد (همچون كاشيكاري) را بصورت نچسب و ناهمگون بخود وصله كرده است. خيلي شبيه به آن است كه ما يك سالن سينما را با مختصري تغييرات تبديل به نمازخانه نمائيم؛ البته در چنين جائي هم مي توان نماز خواند ولي چنين مكاني را به زحمت مي توان مسجد ناميد.
فعلا اجازه دهيد نگاه بدبينانه و مظنونانه را به كناري نهيم؛ در خوشبينانه ترين نگاه، معماران اين ساختمان را بايد افرادي ناآگاه نسبت به اصول و باورهاي ايمان اسلامي و بويژه مفهوم و عناصر معماري مساجد در ايران و دنياي اسلام دانست. اين طراحان قالب شكن متوجه اين اصل مهم نشده اند كه همانطور كه اصول و آداب دين (قرآن و سنت پيامبر ص) را نمي توان بازسازي نمود و در آنها دست به نوآوري و اصلاح زد، در معماري بناهاي ديني و مساجد نيز كه منبعث از فلسفه و نگاه ديني است نمي توان تغييرات بنيادين و بكلي نامأنوس ايجاد نمود، چرا كه رابطه بين روح و جسم مسجد و مهم تر از آن رابطه بين فيزيك و متافيزيك نمازگزار را قطع مي كند. همين حداقل كافي است كه ظن مردم بويژه صاحب نظران و نمازگزاران مظنون برانگيخته و تشديد شود.