یک مقام مسئول در ستاد مبارزه با مواد مخدر آمار تکان‌دهنده‌ای از تولد کودکان معتاد ارائه داده است. آن‌طور که حمیدرضا صرامی می‌گوید سالانه هفت‌هزار کودک معتاد در ایران متولد می‌شود که معادل تولد روزانه ۲۰ کودک معتاد است! این آمار می‌تواند بسیار هشدار‌دهنده تلقی شود، حال آنکه گفته‌های دیگر مدیر کل دفتر تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر از جمله ورود دانه‌های تراریخته شاهدانه به کشور، نگرش مثبت ۵/۲۷درصد افراد جامعه به مصرف مواد و شیوع ۲۲درصدی مواد مخدر در میان کارگران نیز هشدار‌دهنده است.
به گزارش روزنامه آرمان، در سال‌های اخیر از سوی فعالان حوزه اجتماعی زنانه‌شدن آسیب‌ها هشدار داده می‌شود. در آبان سال‌جاری، رئیس اورژانس اجتماعی کشور گفت:« سال گذشته‌هزار 189 کودک مسمومیت با مواد مخدر داشته و در شش‌ماهه امسال نیز 482 کودک، معتاد به دنیا آمده‌اند.» حسین اسد بیگی ادامه داد: « براساس آمار سال گذشته از سطح بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، 849 کودک مسمومیت با مواد مخدر داشته‌اند و در شش‌ماهه ابتدایی امسال نیز 570 کودک تازه متولد شده در بیمارستان با مواد مخدر مسموم شده‌اند.» همچنین سید علی کاظمی، قاضی دادگستری درباره مسئولیت والدین در قبال نوزادان وکودکان معتاد گفت: «برخی از کودکان به‌واسطه اعتیاد مادر، ناخواسته معتاد متولد می‌شوند، اما با وجود افزایش آسیب‌های اجتماعی درحال حاضر قوانینی وجود ندارد تا از این کودکان در برابر آسیب‌ها حمایت کند.»
ایجاد الگوی مصرف جدید
مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر عنوان کرد: سیستم مافیای مواد مخدر با ارائه فریب‌های فرهنگی و باورهای نادرست تلاش می‌کند تا حشیش و ماده گل را بدون زیان و اعتیاد معرفی و از این راه مشتریان جدیدی را جذب کند. نکته مهم این است که ورود این ماده عموما از خارج مرزهای کشوراست. هم‌اکنون میزان تولید در افغانستان از چهار‌هزار تن به نه‌هزار تن افزایش یافته است. برای بدست آوردن چرخه جدید فروش مواد در ایران دانه‌های تراریخته شاهدانه را وارد کشور می‌کنند و الگوی مصرف جدیدی را ایجاد کرده‌اند.
وضعیت بحرانی شیوع مصرف مواد در 9 استان
مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه «وضعیت شیوع مصرف مواد در ۹ استان کشور از میانگین نرخ کشوری که 4/5درصد است بالاتر است»، خاطرنشان کرد: به ترتیب استان‌های خوزستان، گلستان، چهارمحال و بختیاری، کرمان، فارس، خراسان شمالی، مرکزی، کرمانشاه و سیستان‌و‌بلوچستان میانگین مصرفی بالاتری در سطح کشور دارند. طبیعتا در این استان‌ها، استانداران، فرمانداران، بخشداران، دهیاران و دستگاه‌های فرهنگی باید اقدامات جدی‌تری را هم از لحاظ اعتباری و هم از لحاظ برنامه‌ای دنبال کنند.
زنان زودتر وابسته مواد می‌شوند
مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: 6/0درصد از جمعیت ۱۵-۶۴ سال زنان معادل ۱۵۶هزار نفر از زنان کشور به مصرف مواد گرایش دارند. در واقع زنانی که دارای اختلالات روان‌پریشی و اختلالات روحی هستند ۱۷ برابر بیشتر از دیگر زنان به سمت مصرف مواد مخدر می‌روند. تحقیقات نشان می‌دهد که دختران نسبت به فشار گروه همسالان در مقایسه با پسران آسیب‌پذیرتر هستند، همچنین دختران و زنان شش سال زودتر از مردان به ورطه‌ی وابستگی به مواد گرایش پیدا می‌کنند. حمیدرضا صرامی خاطرنشان کرد: به‌دلیل مبانی فیزیولوژیکی زنان، سوء مصرف مواد سریع‌تر و در مدت کوتاه‌تری بر روی آنها تاثیر می‌گذارد. زنانی که مبتلا به اختلالات خلق هستند چهار برابر و زنانی که به اختلالات اضطراب گرفتار هستند 2/2درصد برابر بیشتر از سایر زنان به سمت مصرف مواد می‌روند.
تولد سالانه ۷۵۰۰ نوزاد معتاد
مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح‌کرد: در مورد زنان باردار مبتلا به اعتیاد لازم به یادآوری است که سالانه یک‌میلیون و ۵۰۰هزار زن باردار در جامعه داریم. یک بررسی نشان داده است که نیم‌درصد از آنها حدود هفت‌هزار و 500 نفر در سال نوزادان معتاد به دنیا می‌آورند. در سال ۱۳۹۵ غربالگری نشان داد که از ۹۰۰هزار زن باردار دو‌هزار و 438 نفر زنان بارداری بودند که به‌عنوان مادر معتاد شناخته شدند.
برای گرفتن نوزادان از مادران معتادی که نوزادان خود را در بیمارستان‌ها به دنیا می‌آورند دفتر سلامت وزارت بهداشت اقداماتی را آغاز کرده اما نیاز است که این فعالیت‌ها در سطح ملی صورت بگیرد و بتواند همه کشور را پوشش دهد. او ادامه داد: باید در آموزش دختران جوان با جدیت بیشتری ورود کرد؛ چرا که اگر این اتفاق را جدی نگیریم در آینده مادرانی با مشکلات جدی‌تر خواهیم داشت. همچنین برای این دسته از نوزادان و کودکان باید اقدامات ویژه‌ای در فرایند رشد اعمال شود تا در آینده به چرخه اعتیاد نپیوندند. در این راستا از اقداماتی که در فرایند رشد می‌تواند موثر باشد بحث آموزش مهارت‌های تاب‌آوری و مهارت‌های خودکنترلی است تا توسط سازمان بهزیستی کشور و وزارت بهداشت مورد بررسی قرار گیرد. به‌گفته او در ایران از هر ۱۰ نفر مصرف‌کننده مواد مخدر یک نفر زن است. هر چند روندها نشان می‌دهد که گرایش دختران و زنان نسبت به مصرف مواد مخدر در حال افزایش است.
نیازهای زنان معتاد راجدی بگیرید
یک کارشناس اعتیاد درباره افزایش تولد نوزادان معتاد به خبرنگار«آرمان» می‌گوید: وقتی زنان در سنین باروری درگیر اعتیاد شوند، طبیعتا بر میزان تولد نوزاد معتاد نیز افزوده می‌شود. رویا نوری می‌افزاید: این نوزادان به‌شکل ناخواسته وارد این جهان شده و برای آنها برنامه‌ای وجود ندارد. بنابراین وقتی برای زن معتاد درمان مناسبی از سوی دستاندرکاران در نظر گرفته نشده، طبیعتا برای درمان نوزاد او هم برنامه مناسبی وجود ندارد. به‌گفته او باید عملکرد مراکز درمان اعتیاد مادر و کودک مورد ارزیابی قرار گیرد.
حال باید مسئولان این مراکز به این سوال پاسخ دهند که آیا وقتی مادر و کودک در این مراکز به شکل مجزا مراحل سم‌زدایی را می‌گذرانند، بعد از ترخیص سیستم نظارتی در عدم بازگشت این افراد به اعتیاد اقدامات مناسب انجام می‌دهند؟ این کارشناس اعتیاد می‌گوید: وقتی در کشور ما اعتیاد زنان جدی گرفته نشود، طبیعتا تولد نوزاد معتاد نیز یکی از تبعات این آسیب است. این در حالی است که هنوز در کشور ما نتوانسته‌اند خدمات جامع در حوزه زنان معتاد ارائه کنند. نوری می‌افزاید: تاکنون در کشور ما برای سم‌زدایی، تداوم پاکی و بازگشت زنان معتاد به جامعه برنامه مناسب اعمال نشده است. به‌گفته او تاکنون اقدامات انجام شده در حوزه زنان معتاد مقطعی و بی‌نتیجه بوده است.
هم‌اکنون دیگر نمی‌توان روند اعتیاد زنان در جامعه را کتمان کرد، چون تولید مثل آنها نیز نشان‌دهنده افزایش این آسیب اجتماعی است. این کارشناس اعتیاد درباره روند سم‌زدایی نوزادان معتاد تاکید می‌کند: روند سم‌زدایی در نوزادان متولد شده از زنان معتاد به موادمخدر صنعتی و سنتی متفاوت است. نوری می‌افزاید: زنان به‌دلیل آسیب‌پذیر‌بودن روانی چه در موادمخدر صنعتی و سنتی بیشترین آسیب را در حوزه روان و جسم متحمل می‌شوند.
از لحاظ روانی چون این زنان آسیب‌های روحی و روانی متعدد را تجربه کرده‌اند، همین مساله باعث بروز آسیب‌های روانی و اجتماعی متعدد می‌شود. جالب است بدانید که در نوزادان متولد شده از مادران معتاد نیز شاهد خماری و درد جسمانی هستیم. همچنین در حوزه اعتیاد روانی هم اعصاب و روان این نوزادان با خدشه متولد می‌شوند. به‌گفته او بنابراین مراحل سم‌زدایی اعتیاد نوزادان باید به‌شکل طولانی مدت و متناسب با موادمخدر مصرفی مادر باشد. در واقع این کودکان ابزار ناخواسته‌ای هستند و نهادهای مسئول باید از باردارشدن زنان معتاد ممانعت کنند.