در کوه‌های سلیمانیه اقلیم کردستان گونه جدیدی از مارمولک خانگی کشف شده که نتایج تحقیقات آن امروز در شماره جدید نشریه آرایه‌شناسان نیوزیلند منتشر شده است.
به گزارش بی بی سی، این مطالعه توسط باربد صفائی، کارشناس ارشد تنوع زیستی، به همراه دیگر محققان موسسه خزنده‌شناسان پارس و دانشگاه کردستان، با کمک انجمن سبز چیا (مریوان) و چشم طبیعت (سلیمانیه) هدایت و در زوتاکسا، نشریه تاکسونومیست‌های نیوزیلند انتشار یافته است.
گونه جدید، گکوی کردی "Hemidactylus kurdicus" نام‌گذاری شده و مستقل از دیگر گونه‌های مارمولک در جهان است.
گکوی کردی، شبگرد است و رنگهای قهوه‌ای روشن، زرد و صورتی در قسمت‌های مختلف بدنش دیده می‌شود.
عملیات میدانی این تحقیق در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ انجام شده است.
باربد صفائی درباره این مارمولک می‌گوید: "در آن زمان حضور داعش در عراق بسیار گسترده بود. با توجه به شب فعال بودن گونه، ما می‌بایست شبگردی وسیعی از غروب آفتاب تا نیمه شب با چراغ‌های دستی بسیار قوی در منطقه انجام می‌دادیم و این می‌توانست خطر بالقوه‌ای برای تیم تحقیقاتی ما باشد. بطوری که اگر نور چراغ‌ها بر روی مراکز نظامی می‌افتاد ممکن بود تصور شود که ما گروهی ناشناس هستیم و به سمت ما شلیک شود. در عین حال برای گروه‌های خرابکار نیز اهداف خوبی در شب بشمار می‌آمدیم. اما خوشبختانه علیرغم این مشکل طی این مدت اتفاقی برای گروه رخ نداد."
محقق این پروژه می‌گوید: "گکوی کردی به لحاظ ظاهری شباهت زیادی به گکوی پارسی دارد اما این دو به لحاظ ریخت‌شناسی و ژنتیک متفاوتند."
لازم به ذکر است که تاکنون تنها دو گونه از جنس مارمولکهای خانگی شناخته‌شده بود. لینه، زیست شناس سوئدی در سال ۱۷۵۸ برای نخستین بار گونه‌ای را با نام گکوی خانگی ترکی توصیف کرده بود و پس از آن در سال ۱۸۷۲ جان اندرسن گونه‌ای دیگر را از شیراز با نام گکوی خانگی پارسی کشف کرد.
در تحقیقات میدانی این پژوهشگران، نمونه‌های مارمولک خانگی کردی در شکاف‌های باریک کوه‌های قره‌داغ نزدیک به جنگل‌های استپی سلیمانیه عراق جمع‌اوری شدند و به نظر می‌رسد که تنها جنس بوم‌زاد کردستان عراق باشند
اگرچه محل زندگی این گونه توسط وزارت محیط زیست عراق از سال ۲۰۱۴ تاکنون حفاظت شده اعلام شده‌است، اما این تحقیق نشان می‌د‌هد که حفاریهای نفتی، رسوبات آهکی و جاده سازی خطراتی جدی برای این گونه نیز ایجاد کرده‌اند.
صفائی می گوید: "وزارت محیط زیست عراق اخیرا برای ثبت جهانی مناطق حفاظت شده در کردستان و به ویژه منطقه قره داغ اقدام کرده، اما فعالیت‌های آموزشی در جهت آگاهی مردم با توجه به جنگ‌های پیاپی در این مناطق بسیار نو پا هستند."
در همین راستا او فرهنگ محیط زیستی در ایران را اینگونه ارزیابی می‌کند: "در طی چند سال اخیر رشد فرهنگ محیط زیستی و مشارکت مسئولانه در بین مردم ایران چشمگیر بوده است و جنبش‌های نظیر شکستن تفنگ توسط شکارچیان و مشارکت داوطلبانه مردم در خصوص حفاظت از گونه‌های در معرض خطر انقراض بی‌سابقه است. "
او تاکید کرد: "از دید کارشناسی بحث آگاهی صحیح از مسائل زیست محیطی و طبع حیوان دوستی دو مقوله جدا گانه هستند".