سُرمه‌سازی در بیشتر شهرستان‌ها و روستاهای خراسان جنوبی متداول بوده و هنوز هم در برخی مناطق به قوت خود باقی است.
به گزارش ایسنا، سرمه که مهارت ساخت آن به تازگی در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده یکی از ابزار آرایشی است که بسیاری از مردم باور دارند برای چشم نیز مفید است. این ماده متناسب با شرایط جغرافیایی هر منطقه از چربی حیوانات و مغز برخی گیاهان تهیه می‌شود.
بر اساس خبر رسیده، سیداحمد برآبادی، مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، گفت: سُرمه‌سازی در بیشتر شهرستان‌ها و روستاهای خراسان جنوبی متداول بوده و هنوز هم در برخی مناطق به قوت خود باقی است.
او ادامه داد: در کل استان بر این باورند که سُرمه برای اغلب بیماری‌ها مانند ورم و التهاب چشم بسیار مفید است. در همین مورد ضرب‌المثل «ره به خید سرمه به چش» یعنی همان‌طور که کود برای زمین کشاورزی مفید است سُرمه هم برای تقویت چشمان مفید و موثر است، در کل استان رواج دارد.
برآبادی با بیان اینکه از سرمه در مراسم و آیین‌های ولادت و ازدواج استفاده می‌شده است، گفت: مواد لازم و ابزاری که برای این کار استفاده می‌شود در بیشتر نقاط یکی است و گاهی در بعضی مکان‌ها تفاوت‌های اندکی دارد.
مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی همچنین بیان کرد: عمده‌ترین و اصلی‌ترین مواد به‌کاررفته برای این کار چربی گوسفند است که در زمان‌های قدیم برخی از افراد به جای چربی گوسفند از چربی آهو استفاده می‌کردند. همچنین از داروهای گیاهی و مغزیجات مانند بادام، هسته زردآلو و شفتالو (هلو) که بیشتر آنها خاصیت سردی دارند استفاده می‌کنند. با توجه به انجام مصاحبه با افراد مختلف قدمت سرمه به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد.
مهارت و دانش عامه ساخت سرمه چشم در خراسان جنوبی در تاریخ ۹۶/۸/۲۱ در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد.