فرارو- مرجعیت دینی در عراق، بخصوص برای شیعیان این کشور اهمیت بسزایی دارد. استمرار این مرجعیت یکی از مسائل مهم کنونی است. با توجه به وضعیت جسمانی آیت الله سیستانی، گمانه‌زنی درباره جانشین احتمالی او شروع شده است.
به گزارش فرارو به نقل از رویترز، آیت الله محمد هاشمی شاهرودی به همراه تعداد قابل توجهی از نیروهای امنیتی، اوایل ماه سپتامبر به نجف سفر کرد. او طی این سفر، در دفترش در نجف، چند روز را صرف دیدار با مسئولان، علما و طلاب حوزه کرد.
طبق گفته‌های مسئولان سابق و کنونی عراق، هدف شاهرودی مطرح کردن جایگاه خود به عنوان جایگزین عالم بزرگ و قدرتمندترین مرد در عراق، یعنی آیت الله سیستانی بود.
در حالی که توجه بر جنگ عراق با داعش متمرکز است، آینده این کشور به همان اندازه به آنچه در نجف اتفاق می‌افتد، وابسته است. گروه‌های شیعه عراق برای تاثیر گذاشتن بر جانشین احتمالی سیستانی، رقابت می‌کنند. ایران که جمعیت اغلب آن شیعه است، از شاهرودی حمایت می‌کند.
رویترز می‌نویسد: شاهرودی ممکن است جایگزین مناقشه‌برانگیزی برای سیستانی باشد. یک روحانی ارشد در نجف نگران است که مبادا ایران سعی کند نفوذ خودش را توسعه دهد. اگرچه شاهرودی هنوز می‌تواند میان طلبه‌ها حمایت کسب کند، اما به او با دیده شک و تردید نگاه می‌شود.
از آنجا که سیستانی خود را از سیاست‌های ایران دور کرده است، برخی پیروان او ممکن است برای وی یک جانشین نزدیک به تهران نخواهند.
منابعی در نجف، مایل نبودند که درباره یک مسئله حساسی مانند جانشین سیستانی، به طور علنی اظهار نظر کنند. با این حال، یک مقام بلندپایه عراق به رویترز گفته "ایرانیان تمام تلاش خود را انجام خواهند داد. این فقط (یک مسئله) مذهبی نیست، بلکه سیاست نیز بخشی از آن شده است. این امر سرنوشت عراق را مشخص خواهد کرد."
رویتر ادعا کرد: اگر ایران بتواند بر آن کسی که در عراق روحانی بلندپایه خواهد شد، تاثیر بگذارد، این امر کنترل ایران بر قدرت در عراق را برای سال‌ها محکم خواهد کرد.
سیستانی به ندرت در انظار عمومی ظاهر می‌شود با این حال، فرامین او برای میلیون‌ها پیرو شیعه‌اش مقدس است. فتوای سیستانی برای خیزش علیه نظامیان داعش، حمله این گروه به بغداد در سال 2014 را ناکام کرد.
مقامات عراق و ناظران می‌گویند، بدون نفوذ سیستانی، احتمالا درگیری‌ها بین فرقه‌ها و نیز میان گروه‌های شیعه اتفاق خواهد افتاد.
یک مقام بلندپایه سابق عراقی گفته "سیستانی فقط یک بنده خدا نیست که در منزلش نشسته است. او میلیون‌ها انسان را مهار می‌کند. پس از رحلت او، جنگ؛ خیلی خونین خواهد بود."
منابعی در نجف توقع دارند که سیستانی تا زمان مرگ در منصبش باقی خواهد ماند. هیچ فرآیند جانشینی واضحی وجود ندارد. شاهرودی (برای جانشین شدن)، به کسب حمایت تعداد زیادی از شیعیان معمولی، طلاب حوزه و سایر روحانیان نیاز خواهد داشت.
شاهرودی با نجف ناآشنا نیست. او در این شهر در یک خانواده ایرانی به دنیا آمد. در دهه 1970 او به دلیل فعالیت سیاسی، توسط نیروهای امنیتی صدام حسین، زندانی و شکنجه شد.
رویترز مدعی شد: سفر شاهرودی تنها یک نشانه از این بود که چگونه تهران سعی می‌کند برای نامزد خود برای جایگزینی سیستانی، حمایت کسب کند.
شاهرودی در سال 2011 یک دفتر در نجف گشود و پرداختن حقوق طلاب حوزه را آغاز کرد. ناظران معتقدند این اقدام، تلاشی برای افزایش نفوذ ایران بود. بر اساس گفته‌های مقامات عراقی و منابع روحانی در نجف، پس از آن دفاتر دیگری نیز در بغداد و کربلا باز شد. او حقوق هزاران طلبه حوزه را پرداخت می‌کند.
یک دیپلمات غربی در عراق گفته "ایران سعی می‌کند از طریق طلاب، فرآیند اینکه چه کسی پس از سیستانی می‌آید، را تحت تاثیر قرار دهد."
در حال حاضر، سیستانی حامی اصلی طلاب حوزه است. او در عراق و جاهای دیگر، میلیون‌ها دلار پرداخت می‌کند. محمد رضا، پسر او، بر امور مالی و اداری دفتر او نظارت دارد.
یک مقام بلندپایه عراق که با سیاست‌های مذهبی نجف آشنا است گفته "برای اینکه بفهمید چه اتفاقی خواهد افتاد، دلارها را تعقیب کنید. محمد رضا همه پول‌ها را کنترل می‌کند."
ناظران می‌گویند، اگر چه دادن ردای (جانشینی) مذهبی به (فردی) در درون خانواده، در رسوم شیعه بی‌سابقه خواهد بود، اما شغل محمد رضا ممکن است او را در موقعیت جایگزینی پدرش قرار دهد.
طبق گفته مقامات عراقی و منابع روحانی، مدعیان اصلی جایگزینی سیستانی در نجف، شامل سه مرجع دیگر می‌شود. اما آنها پیر هستند و هیچ جانشین پیشگامی وجود ندارد.
رویترز در پایان با بیان اینکه شاهرودی در عراق با حیدر عبادی، نخست وزیر، در بغداد دیدار کرد ادعا کرد که مقامات عراق گفتند که سیستانی از دیدن شاهرودی در نجف امتناع کرد. با این حال، آنها توقع ندارند که ایرانیان تسلیم شوند.