آتش‌سوزی، خشک‌سالی، سیل و حالا برف و کولاک و بهمن. این فهرستی از بلایای چند وقت اخیری است که هرکدام مناطقی از کشور را دچار بحران کرده، جدیدترین ميهمان این روزهای کشور که دست‌کم ١٨ استان را درگیر خود کرده بود، همین مورد آخر؛ یعنی برف و کولاک و بهمن بود، از کردستان و کهگیلویه‌وبویراحمد تا گیلان و مازندران و سمنان، بیشترین آسیب‌ها را اما در جاده‌های شرقی تهران به سمت شمال به بار آورد.
به گزارش شرق، ریزش بهمن و مسدودشدن جاده‌ها دست‌کم منجر به فوت پنج هم‌وطن و درراه‌ماندن هزاران نفر از مسافرانی که راهی گلستان و مازندران یا برعکس به سمت تهران بودند شد. بارش برف و بروز یخبندان البته غیرقابل‌پیش‌بینی نبود و از اوایل هفته قبل سازمان هواشناسی درباره آن هشدارهای لازم را داده بود.
موج سرمای اخیر البته به غیر از جاهایی که انتظارش می‌رفت، سر از جاهای عجیبی هم درآورد؛ از استان‌های گرمسیری و جنوبی مثل بوشهر تا کویرهای کرمان و بم. تصویر نخل‌های برف‌گرفته از جمله تصاویر غریبی بود که این روزها زیاد منتشر شد. همین بارش برف اما روی دیگری هم داشت، به‌گونه‌ای که معاون عملیات سازمان امدادونجات کشور ظهر روز گذشته از فوت پنج نفر در بهمن آبعلی و امدادرسانی بیش از ۲۴ هزار نفر در سراسر کشور خبر داد. مدیر راهداری شرق استان تهران که به کمک آسیب‌دیدگان رفته بود، خود یکی از جان‌باختگان بوده است.
٢٧ استان کشور زیر برف
شاهین فتحی، معاون عملیات سازمان امدادونجات کشور، در همین رابطه ضمن ارائه جزئیات عملیات امداد در برف و کولاک از ١٢ تا ۱٥ بهمن ٩٥ تا ساعت ١٢:٣٠ امروز اعلام کرد: ۲۷ استان کشور؛ یعنی همه استان‌ها به‌جز سیستان‌وبلوچستان، همدان، خراسان‌جنوبی و هرمزگان از این موضوع متأثر شده‌اند و درحال‌حاضر- روز جمعه - مناطق امدادرسانی شامل ۱۷۲ شهر، روستا و محور برف‌گیر می‌شود. در این عملیات به ۲۴ هزاروصد نفر امدادرسانی شده و هشت‌هزار و ٦٠٠ نفر اسکان اضطراری یافته‌اند. ٢٨نفر از جمله هشت خانم باردار به مراکز درمانی منتقل شده و ۳۷ نفر نیز خدمات سرپایی دریافت کرده‌اند.
به گفته وی، دو نفر در سقوط بهمن مهاباد و آبعلی نجات یافته و پنج نفر در سقوط بهمن مبارک‌آباد - آبعلی جان باخته‌اند. داوود طلوعی، مدیر پرتلاش راهداری شرق استان تهران، یکی از جان‌باختگان بر اثر ریزش بهمن آبعلی بود که با تلاش امدادگران و نیروهای هلال‌احمر ظهر روز جمعه پیکر وی در بین حادثه‌دیدگان ریزش بهمن خارج شد.
بر اساس اعلام مسئولان در این عملیات دو هزار و ۷۶۳ خودرو از برف رهاسازی شده و ۳۵۲ تیم امداد شامل هزار و ۳۳۱ نفر در عملیات حضور داشته‌اند. به گفته فتحی، هفت‌هزار و ۷۱۰ تخته پتو، شش‌هزار و ۶۷۰ بسته غذایی، ٢٠٠ کیلوگرم خرما، چهارهزار و ۵۶۰ قوطی کنسرو، ۸۷۰ بطری آب معدنی، دوهزار و ۸۲۰ قرص نان و ۹۵۵ بسته بیسکویت به افراد داده شده و امدادرسانی در ١٨ استان آذربایجان‌شرقی، اردبیل، البرز، تهران، بوشهر، خوزستان، خراسان‌شمالی و رضوی، زنجان، سمنان، قزوین، کرمان، کهگیلویه‌و بويراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران و یزد ادامه دارد. به گفته مسئولان، تا ظهر روز گذشته سه‌هزار تخته پتو، هزار و صد قرص نان، ۵۵کیلو خرما، چهارهزار و ٥٠٠ بسته غذایی و هزار و ۳۰۰ قوطی کنسروجات بین آسیب‌دیدگان توزیع شده است.
ارتش وارد می‌شود
درهمین‌حال امیر عباسعلی اسدی، فرمانده قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ تکاور، با اشاره به سقوط بهمن در جاده هراز و مسدودشدن راه‌ها، اظهار كرد: بلافاصله پس از حادثه ناگوار سقوط بهمن در جاده هراز، ستاد بحران نزاجا به تکاوران مراتکاور نزاجا اعلام کرد که با حضور در منطقه به کمک حادثه‌دیدگان بشتابند که در کمتر از یک ساعت تکاوران مجرب و امدادرسان با سه دستگاه خودرو کراس (خودرو کشنده) یک دستگاه آمبولانس به‌همراه تیم پزشکی، تجهیزات گرمایشی و تعداد ۱۰ نفر از تکاوران امدادرسان و فرمانده گردان در منطقه حضور یافتند. وی افزود: تعداد چندین خودرو و سرنشینان آنها که در بهمن گرفتار شده را نجات دادند و متأسفانه تعداد چند نفر از هم‌وطنان عزیزمان که جان خود را از دست دادند از زیر بهمن بیرون کشیدند.
بار دیگر کمک از سگ‌های زنده‌یاب
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهران از نجات فرد گرفتار در بهمن و رهاسازی شش دستگاه خودرو از زیر بهمن در منطقه مبارک‌آباد دماوند خبر داد. حسین کتابدار در گفت‌وگو با ایلنا با اعلام نجات یک نفر از هم‌وطنان از زیر بهمن گفت: در این عملیات سه نفر از یک خودرو گرفتار در زیر بهمن رهاسازی شده و درمجموع دو دستگاه خودرو نیمه‌سنگین و چهار خودرو سواری از زیر بهمن رهاسازی شدند. وی با بیان اینکه امدادرسانی در این عملیات با پنج قلاده سگ زنده‌یاب، دستگاه‌های بیورادار و دیگر تجهیزات لازم انجام شده است، گفت: عملیات جست‌وجو در بهمن شرق تهران با رهاسازی تمامی خودروهای گرفتار پایان یافت.
کتابدار با یادآوری اینکه شب جمعه، بهمن این منطقه را دچار حادثه کرد، افزود: راهداری پس از تخلیه مسیر، متوجه خودروهای گرفتار در زیر بهمن شده است. به گفته او، پنجشنبه‌شب تعداد زیادی درراه‌مانده در منطقه امامزاده هاشم توسط نیروهای امدادی هلال احمر در شرکت نفت آبعلی، مساجد و مدارس اطراف اسکان اضطراری یافتند. خبرها از کشته‌شدن پنج نفر در ریزش بهمن در آبعلی حکایت داشت؛ اما معاون استاندار تهران از احتمال افزایش جان‌باختگان حادثه ریزش بهمن در آبعلی خبر داد.
بی‌برقی زیر برف
استان‌های شمالی کشور هم امسال زمستان سختی را گذراندند؛ از ابتدای زمستان که بارش برف در مناطق مختلف کشور شروع شد، استان مازندران و گیلان به علت برف و سرما با قطعی آب و گاز مواجه شدند و به درخت‌های میوه آسیب جدی وارد شد. در سه روز اخیر نیز بارش شدید برف، قطعی برق و مسدودشدن مسیرها را در استان‌های گیلان و مازندران در پی داشته است. در پی بارش برف شدید، استاندار گیلان از قطع‌شدن برق حدود ٨٠ هزار خانوار در روز پنجشنبه به‌دلیل بارش برف سنگین در نقاط مختلف این استان خبر داد که روز جمعه به‌تدریج برق خانوارها وصل شد. قطع‌شدن برق به‌دلیل کهنه‌بودن کابل‌ها و شکستن درختان و همچنین وزش باد شدید با سرعت ٨٠ کیلومتر در ساعت اتفاق افتاد.
بارش برف که از چهارشنبه‌شب در گیلان آغاز شده، همچنان با‌شدت ادامه دارد و رشت تاکنون بیشترین برف را در جلگه داشته است که به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌های این شهر منجر شد و تمامی مدارس و دانشگاه‌های گیلان به‌دلیل برودت هوا و صرفه‌جویی در مصرف گاز امروز و فردا نیز تعطیل خواهند بود. صف‌های طولانی در مقابل برخی نانوایی‌ها در منطقه لب‌آب رشت به‌دلیل قطعی برق مشکلات زیادی ایجاد کرده و شهروندان رشت، سرمای زمستان را با سختی می‌گذرانند. محسن ناصری، از اهالی شهرستان لنگرود در گفت‌وگو با «شرق» با اشاره به سرمای شدید هوا می‌گوید: «تمامی مسیرهای ارتباطی به روستاها مسدود شده و به‌دلیل صعب‌العبوربودن جاده‌ها امدادرسانی به‌کندی انجام می‌شود. از پنجشنبه تا ظهر جمعه برق نداشتیم و فشار گاز نیز بسیار کم بود.
به‌دلیل سرما و برودت هوا درختان زیادی شکستند و به زمین‌های کشاورزی لطمات جدی وارد شد. عبور و مرور در خود شهر نیز با مشکلات زیادی مواجه شده است». استان کردستان نیز در روزهای گذشته با بارش شدید برف و کولاک و برودت دما مواجه بوده است؛ این استان که در هفته گذشته با بارش بهمن مواجه بود و در پی آن چهار کولبر جان باختند، در ٤٨ ساعت گذشته نیز کاهش محسوس دما را تجربه کرده است. روز پنجشنبه تردد در محور سقز - مریوان که به‌دلیل کولاک شدید، بسته شده بود، از ساعت ١٠ صبح جمعه بعد از برف‌روبی کامل باز شد.
راه حدود ٩٠ روستا نیز بر اثر بارش برف و کولاک مسدود شده که در حال بازگشایی این مسیرها هستند. هیمن قادری، فعال اجتماعی کُرد که در پیرانشهر ساکن است، درباره وضعیت سرمای این منطقه به «شرق» می‌گوید: «به غير از بهمن منطقه بيورانِ سردشت كه منجر به کشته‌شدن چهار نفر از كولبرها شد، بهمن دیگری هم دو روز بعد از بهمن بيوران در ارتفاعات پيرانشهر ریزش کرد كه سه نفر زير بهمن ماندند، از آنها دو نفر نجات پیدا کردند و یک نفر درگذشت. روز بعد از بهمن پيرانشهر هم بهمنی ديگر در يكى از روستاهاى مهاباد آمد که تلفات جانی نداشت؛ اما امسال و تا این لحظه خوشبختانه قطعی برق نداشته‌ایم».
روایت یک شاهد عینی
«بهرام»، شهروندی که عصر روز پنجشنبه از سمت قائمشهر در مازندران به سمت تهران راه افتاد و در اوج بروز بوران و کولاک در مسیر بود و برای چندین‌ساعت در راه گیر کرده بود، اما در نهایت ساعت چهار صبح به تهران رسید، درباره تجربه و مشاهدات خود از اتفاقی که در این مسیر افتاد به «شرق» این‌طور گفت: «من ساعت حدود پنج بود که وارد ورودی فیروزکوه شدم، جاده باز و ترافیک هم سبک و روان بود. نرسیده به گدوک یک‌باره مه شدیدی جاده را گرفت و هوا خیلی سرد شد، به نظر کولاک شده بود، کمی که جلوتر رفتم، متوجه شدم تعداد زیادی از ماشین‌ها به‌هم برخورد کرده‌اند، کمی بعد برف هم شروع شد و دمای هوا تا منفی ١٩ درجه رسید (دماسنج ماشین من این عدد را نشان می‌داد) تصمیم گرفتم برای بستن زنجیر چرخ و یخ‌شکن توقف کنم، ماشین‌های زیادی در حاشیه مسیر ایستاده بودند و تعداد زیادی هم سر می‌خوردند و با بقیه برخورد می‌کردند، ماشین من هم از چندجا آسیب خیلی بد دید، ترافیک شدیدی درست شده بود، نکته‌ای که من متوجه شدم این بود که تقریبا همه سرنشینان خودروهایی که در مسیر بودند زنجیر چرخ داشتند، اما تقریبا ٩٠درصدشان بلد نبودند آن را نصب کنند، امکان اینکه کسی به بقیه هم کمک کند نبود، سرمای شدید فرصت نمی‌داد و کسی توان اضافه نداشت.
طبق مشاهدات من، امدادگران هلال‌احمر با دو پاترول و یک پرادو خیلی سریع به محل رسیده بودند و در حال کمک به مردم بودند، اما از بقیه نهادها مثل پلیس، راهداری، ماشین‌های برف‌روب و... من حداقل جز یک مورد چیزی ندیدم. ساعت ١٠ شب بود که ترافیک شدیدتر شد و راه هم بسته بود، از همه طرف صدای ناله و کمک و التماس مردم را می‌شنیدم، هلال‌احمری‌ها بخشی از مسیر را باز کردند و ما دنبالشان راه افتادیم، من برای هر چهار چرخ ماشینم یخ‌شکن نصب کرده بودم و می‌توانستم مسیر را ادامه بدهم، اما بقیه در راه ماندند، در مسیر خودروهای خیلی زیادی را دیدم که زیر برف مدفون شده بودند و برخی از آنها حتی درشان هم باز بود و نمی‌دانم سرنشینان آنها کجا بودند.
کمی جلوتر، قبل از آزادراه پردیس چادرهای هلال‌احمر را دیدم که مردم را اسکان داده بودند، همین‌طور در برخی شهرهای در مسیر در مسجدها و بقیه مکان‌های عمومی باز بود و مردم را اسکان می‌دادند. ماشین‌های شهرداری‌های این شهرها هم ایستاده بودند و مردم را هدایت می‌کردند و می‌گفتند جاده بسته است، اما برخی ماشین‌ها مثل من مایل به ادامه مسیر بودند، در ادامه وقتی رسیدیم دیدیم که ورودی آزادراه پردیس بسته است، یک‌ساعت‌ونیم در راه ماندیم تا باز شد. وقتی وارد شدیم متوجه شدم کل مسیر یخ زده و راه بسته است، خودروهای زیادی به گاردریل خورده و یا تصادف کرده و متوقف شده بودند، اما در نهایت من ساعت حدود چهار صبح بود که به اول بزرگراه بابایی تهران رسیدم، نمی‌دانم برای بقیه کسانی که توی راه مانده بودند چه اتفاقی افتاد».