نمره تهران در کیفیت زندگی از نگاه فوربس

نشریه آمریکایی فوربس در تازه‌ترین مطالعات خود درباره سنجش کیفیت زندگی شهرنشین‌ها، فهرست جدیدی از هوشمندترین شهرهای جهان را معرفی کرد. این فهرست برخلاف فهرست‌ سال‌های گذشته که صرفا بر یک جنبه شهرها (همچون محیط زیست یا تکنولوژی) تمرکز داشت، بر اساس مولفه‌های مختلف از ویژگی شهرهای مورد تحقیق تهیه شده که تعیین‌کننده میزان ثبات و کیفیت زندگی در 181 شهر مورد بررسی در این رتبه‌بندی هستند.

در این رتبه بندی که حاصل مطالعات دانشگاه ناوارا در اسپانیا است، 77 زیرشاخه که 10 شاخص مربوط به کیفیت زندگی شهری را پوشش می‌دهند مورد بررسی قرار گرفته است. این 10 شاخص عبارتند از: سرمایه انسانی، یکپارچگی اجتماعی، اقتصاد شهری و خانوار، مدیریت دولتی، حاکمیت، محیط‌زیست، حمل و نقل، برنامه‌ریزی شهری، توسعه بین‌المللی، تکنولوژی. بر این اساس، شهرهای هوشمند، شهرهایی هستند که فرصت‌های بی‌شمار و امکانات زیادی را با همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی برای کسب و کارها فراهم می‌کنند.

 رتبه تهران در هریک از این شاخص‌ها به تفکیک به این شرح است: رتبه سرمایه انسانی 149، رتبه یکپارچگی اجتماعی 181، رتبه اقتصاد 154، رتبه مدیریت دولتی 63، رتبه حاکمیت 134، رتبه محیط زیست 155، رتبه حمل و نقل 139، رتبه برنامه‌ریزی شهری 162، رتبه توسعه بین‌المللی 154، رتبه تکنولوژی 178. بر این اساس، تهران از میان 181 شهر رتبه کلی 177 را به خود اختصاص داده است. در این فهرست سه شهر برتر در هریک از شاخص‌ها معرفی شده‌اند. بر اساس این رتبه‌بندی، سه شهر برتر در شاخص سرمایه انسانی به ترتیب لندن، بوستن و واشنگتن هستند.

در شاخص یکپارچگی اجتماعی هلسینکی رتبه نخست را دارد و مونیخ و کپنهاگ به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. سه شهر برتر در شاخص اقتصاد به ترتیب نیویورک، سانفرانسیسکو و لندن هستند. در شاخص مدیریت دولتی واشنگتن رتبه نخست را به خود اختصاص داده، ژنو رتبه دوم را کسب کرده است و دبی در رتبه سوم قرار دارد. در شاخص حاکمیت، اتاوا رتبه نخست را به خود اختصاص داده است، تورنتو در رتبه دوم قرار دارد و ملبورن در رتبه سوم جای گرفته است. در شاخص محیط زیست، زوریخ رتبه اول را کسب کرده، هلسینکی رتبه دوم را به دست آورده و مونیخ در رتبه سوم قرار گرفته است. در شاخص حمل و نقل، سئول رتبه نخست را به خود اختصاص داده، فرانکفورت رتبه دوم را به دست آورده و لندن رتبه سوم را کسب کرده است.

در شاخص برنامه‌ریزی شهری، کپنهاگ در رتبه نخست جای گرفته است، دائجونگ (پنجمین شهر بزرگ کره جنوبی) رتبه دوم را به دست آورده است و آمستردام رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. در شاخص توسعه بین‌المللی، پاریس در رتبه اول قرار گرفته است، لندن رتبه دوم را کسب کرده و هنگ‌کنگ رتبه سوم را به دست آورده است. در شاخص تکنولوژی، توکیو رتبه اول را دارد، سئول رتبه دوم را به خود اختصاص داده و نیویورک در رتبه سوم قرار گرفته است.

برای آنکه یک شهر بتواند در صدر فهرست هوشمندترین شهرهای جهان قرار گیرد، باید در مجموعه‌ای از معیارها عملکرد برتری داشته باشد نه اینکه فقط در یکی از این شاخص‌ها جایگاه نخست را به خود اختصاص دهد. به علاوه هیچ دلیلی هم ندارد که شهرهای برتر احساس کامل بودن کنند، چون این بررسی نشان داده است که حتی برترین شهرها هم هنوز جا برای بهبود دارند.بر این اساس، شهرهای نیویورک، لندن و پاریس به ترتیب سه شهر جهان هستند که توانسته‌اند در حوزه‌های مختلف عملکرد برتری از خود نشان دهند. به‌عنوان مثال شهر نیویورک که رتبه کلی نخست را به خود اختصاص داده است، در شاخص اقتصاد رتبه 1، در شاخص تکنولوژی رتبه 3 و در شاخص‌های سرمایه انسانی، مدیریت دولتی، حاکمیت، توسعه بین‌المللی، و حمل‌و‌نقل، رتبه 4 را کسب کرده است.

با وجود این، هنوز نیویورک در شاخص یکپارچگی اجتماعی ضعیف عمل کرده و از بین 181 شهر، رتبه 161 را به خود اختصاص داده است. شهر لندن هم در این شاخص به شدت ضعف دارد و در این شاخص در جایگاه 129 قرار گرفته و رتبه پاریس هم در این شاخص 91 است. شاخص یکپارچگی اجتماعی، اندازه‌گیرنده میزان نابرابری، نرخ بیکاری، قیمت‌های مسکن و نسبت زنان شاغل به کل افراد شاغل در جامعه است. این شاخص نشان دهنده حوزه‌ای است که شهرهای جهان در کل نیازمند تقویت بیشتر آن هستند و تحلیلگران از آن به‌عنوان نقطه آسیب شهرهای جهان نام برده‌اند. بر این اساس، بدترین شهرها در این فهرست لاگوس (از کشور نیجریه) و کراچی‌(از کشور پاکستان) است. این دو شهر تقریبا در همه شاخص‌ها عملکرد ضعیفی را از خود نشان داده‌اند.