در جریان جنگ جهانی دوم ایران که در ابتدا اعلام بی طرفی کرده و بعدها توسط قشون روس و انگلیس به اشغال درآمد یکی از مقاصد پناهجویان آواره لهستانی بود که برای عبور از ایران و اسکان در اردوگاههای آوارگان در فلسطین و افریقا وارد کشور میشدند و بعضا در همین جا اقامت می کردند.
به گزارش مجله تاریخ فرادید، در جریان جنگ جهانی دوم کشور لهستان از یک سو مورد هجوم آلمان و از سوی دیگر شوروی قرار گرفت و به دو پاره تقسیم شد؛ در این میان بسیاری از اسرا و آوارگان لهستانی در اردوگاه های کار شوروی در شرایط وخیمی اسکان پیدا کردند.
با این حال پس از حمله آلمان به شوروی، استالین با دولت در تبعید لهستان علیه نازی ها هم پیمان شد و مقرر شد علاوه بر عبور افراد نظامی تجهیز شده لهستانی از خاک ایران، زندانیان و افراد داخل اردوگاهها نیز از طریق ایران به فلسطین و آفریقا مهاجرت کنند.
پس از آنکه در سوم شهریور 1320 قوای روس و انگلیس وارد خاک ایران شدند همراه با نیروهای کمکی لهستانی بیش از 150 هزار زن و کودک و سالمند آواره از طریق بندر انزلی و نیز مرز عشق آباد وارد خاک کشور شدند.
از ابتدای ورود به ایران، تعداد زیادی از مردان لهستانی به ارتش آزادی بخش لهستان پیوسته و ایران را ترک کردند؛ اما جمع زیادی از غیرنظامیان نیز در اردوگاه هایی اقامت گزیدند که از سوی وزارت کشور در شهرهایی مثل تهران، اصفهان، و مشهد دایر شده بود.
همزمان با ورود آوارگان، ایران با بحران کمبود خواروبار روبه رو بود و ورود آنها در تشدید این بحران بی تأثیر نبود. همچنین، باتوجه به اینکه دربدو ورودشان به ایران از لحاظ بهداشت وضعت مطلوبی نداشتند، عامل انتقال بسیاری از بیماری های واگیردار از جمله تیفوس و تیفوئید در ایران شدند.
مهاجران لهستانی تا پایان جنگ جهانی در ایران ماندند و پس از آن به تدریج از بندر انزلی، تهران، اصفهان و مشهد عازم اهواز شدند و به کشور خود بازگشتند. عکس های زیر که زندگی پناهجویان آواره لهستانی در تهران را نشان می دهد در موزه کنگره امریکا نگهداری میشود.
کودک لهستانی نان هایی که صلیب سرخ آورده را به پادر می برد.
دختر لهستانی در زمین مقابل چادر محل زندگی اش در کمپ آوارگان لهستانی در تهران
زن لهستانی دو کودک را در آغوش گرفته است؛ کمپ آوارگان لهستانی در تهران
زن لهستانی در مقابل دوربین عکاس لبخند می زند؛ کمپ آوارگان در تهران
چادرهای محل اسکان آوارگان لهستانی در حومه تهران
زن لهستانی مقابل چادر خود در محل اسکان پناهجویان را تصویر عقاب لهستانی تزئین می کند.
سه زن لهستانی با سطل هایی در دست در یکی از کمپ های آوارگان لهستانی در تهران
زنان لهستانی در حال کار در کارگاه دوخت لباس برای سربازان ارتش متفقین در تهران
داخل یکی از ساختمان های محل اسکان مهاجرین لهستانی در تهران
زنان لهستانی در حال کار در کارگاه دوخت لباس برای سربازان ارتش متفقین در تهران
زن لهستانی در کمپ آوارگان یک کودک را در آغوش گرفته است و میبوسد.
داخل یکی از ساختمان های محل اسکان مهاجرین لهستانی در تهران
زنان آواره لهستانی در کمپ مهاجرین در تهران
لبخند یکی از زنان لهستانیدر مقابل دوربین عکاس؛ کمپ آوارگان در تهران
کودکان لهستانی در محوطه کمپ آوارگان لهستانی در تهران
سه زن لهستانی در حال شستن لباسها در کمپ آوارگان لهستانی
زن لهستانی و دو کودک خرسالش در کمپ آوارگان جنگ در حومه تهران. سال 1943
افسر لهستانی که همراه با آوارگان در نقطه ای در حومه تهران اسکان یافته است. سال 1943
کودک مهاجر لهستان در لباس پشمی مقابل عکاس قرار گرفته است؛ کمپ آوارگان لهستانی در حومه تهران
کودک آواره لهستانی در کمپ پناهجویان در تهران