معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما نباید در روند اتصال به سوئیفت انتظار معجزه داشته باشیم، گفت: تأکید می‌کنم که اتصال بانک‌های ما به سوئیفت برقرار شده و این ارتباط بین بانکی کم و بیش برقرار شده است. البته ممکن است در این فرآیند مشکلاتی نیز وجود داشته باشد.
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای و معاون وزیر امور خارجه کشورمان صبح امروز در نشست شورای هماهنگی امور حقوقی و دستگاه‌های اجرایی که با حضور الهام امین‌زاده معاون حقوقی رئیس جمهور در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه برگزار شده بوددر ابتدای سخنان خود با تأکید بر اینکه برجام یک دستاورد بزرگ برای ملت و ثمره بیش از 12 سال مقاومت و پافشاری ملت ایران بر روی خواسته‌هایش است، گفت: پافشاری ملت ایران بر روی این موضوع که دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حق مسلم ایران است ما را به جایی رساند که طرف مقابل به این نتیجه رسید که راهی جز مذاکره ندارد و باید به پای میز مذاکره بیاید.
عراقچی با تأکید بر صحبت‌های قبلی خود مبنی بر اینکه ما در این مذاکرات با رویکرد برد- برد به نتیجه رسیدیم، اظهار کرد: با این رویکرد ما می‌توانیم این ادعا را بکنیم که به خواسته‌های خود رسیدیم و برنده شدیم و طرف مقابل نیز می‌تواند چنین ادعایی را مطرح کند. البته در این چارجوب باید به این نکته نیز توجه داشت که لزوماً خواسته‌های طرف مقابل در تناقض با خواسته‌های ما نبوده است.
عراقچی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 50 روز است که از اجرای برجام می‌گذرد به برخی از اثرات اجرای برجام اشاره کرد و گفت: یکی از مهمترین اثرات آن از لحاظ حقوقی است. در اثر اجرای برجام تمام زیرساخت‌های حقوقی تحریم برچیده شده است و 6 قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران لغو شده است.
وی با اشاره به قطعنامه تحریمی جدیدی که شورای امنیت علیه ایران صادر کرده است، گفت: این قطعنامه علیرغم تمام بحث‌هایی که در مورد آن وجود دارد ذیل اصل هفت نیست و این قطعنامه اذعان می‌کند که دوران جدیدی از روابط بین ایران و شورای امنیت سازمان ملل متحد شروع شده است.
عراقچی با بیان اینکه مهمترین پایه تحریم علیه ایران قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران بود، ادامه داد: این قطعنامه‌ها به نوعی برای تحریم‌های چندجانبه آمریکا و اروپا علیه ایران نیز مشروعیت ایجاد می‌کرد.
وی به لغو قطعنامه‌های شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران اشاره کرد و گفت: زیرساخت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران را نیز همین قطعنامه‌های شورای حکام تشکیل داده بود و این 12 قطعنامه لغو شده است و در قطعنامه جدیدی که شورای حکام و همچنین شورای امنیت صادر کرده‌اند شاهد نگاه به آینده هستیم و دیگر نگاهی به گذشته وجود ندارد.
عراقچی با بیان اینکه در واقع در این قطعنامه‌ها بحث بر سر این است که توافق صورت گرفته چگونه در عمل اجرا شود، گفت: آنچه که حاصل شده دستاورد حقوقی و سیاسی است.
این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان به بسته شدن موضوع PMD نیز اشاره کرد و گفت: در نامه‌ای که مقام معظم رهبری در مورد برجام نوشتند دو اقدام ایران را موکول به بسته شدن PMD عنوان کرده بودند و خوشبختانه این PMD بسته شد.
وی با بیان اینکه PMD پایه مشروعیت قطعنامه‌های شورای حکام علیه ایران بود و ادعاهای بزرگی را مطرح می‌کرد از جمله اینکه ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است، ادامه داد: طرف‌های مقابل با موضوع PMD توانسته بودند ایران را به عنوان تهدیدی در عرصه جهانی مطرح کنند و این موضوع بر اساس اسناد و مدارکی بیان می‌شد که عمده آنها جعلی و دروغ بود و از صحتی برخوردار نبود.
عراقچی ادامه داد: البته بر اساس برخی از اشتباهات ما و عدم تجربه ما آنها در این روند برخی مسائل دیگر را نیز مطرح می‌کردند ولی با بسته شدن PMD نامعتبر بودن این ادعا که ایران به سمت سلاح هسته‌ای حرکت می‌کند به همه ثابت شد.
وی به موضوع لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیز اشاره کرد و گفت: با اجرای برجام تحریم‌هایی که به دستور رئیس جمهور آمریکا علیه ایران اعمال شده بود، لغو شد و البته باید به این نکته اشاره کرد که تحریم‌های کنگره لغو نشده‌اند ولی آمریکایی‌ها متعهد شده‌اند که این تحریم‌ها را نباید اجرا کنند و اگر آن را اجرا کنند این به معنای نقض برجام است.
وی با اشاره به دستورات رئیس جمهور آمریکا به وزیر امور خارجه این کشور مبنی بر اینکه تحریم‌های مورد اشاره اجرایی نشود، ادامه داد: در همین فرآیند راهنمای رفع تحریم‌ها با همکاری ایران نوشته شد که متنی طولانی است و دربرگیرنده پرسش و پاسخ است.
معاون وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه شورای وزیران اتحادیه اروپا نیز تحریم‌های ایران را لغو کردند و تصمیمات جدیدی را درباره تعامل با ایران اتخاذ کردند و به کاری که باید در مورد لغو تحریم‌ها انجام می‌دادند عمل کردند، ادامه داد: در واقع در سه سطح شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا تمام تحریم‌هایی که باید طبق برجام علیه ایران برداشته می‌شد، برداشته شد و آنها تعهدات خود را عمل کردند. این موضوع که آنها به تعهدات خود عمل کرده‌اند و اینکه در صحنه عمل این موضوع آن طور که باید اثر خود را داشته و یا نداشته دو موضوع متفاوتی هستند و در واقع بحث دیگری است.
وی با بیان اینکه برچیده شدن زیرساخت‌های تحریم‌ها کار بزرگی است، ادامه داد: چگونگی لغو تحریم‌ها در عرصه عمل و روندی که این موضوع طی می‌کند بحث دیگری است که به آن نیز می‌پردازد.
عراقچی به آثار عملی اجرای برجام در طی 50 روز گذشته اشاره کرد و گفت: ما وارد بازار بین‌المللی مواد هسته‌ای شده‌ایم چنانکه 140 تن کیک زرد از روسیه و 60 تن کیک زرد از قزاقستان خریده‌ایم و تقریباً 10 تن مواد غنی‌شده 3.5 درصد به روسیه فروخته‌ایم. در واقع ما به عنوان صادرکننده مواد هسته‌ای وارد بازار بین‌المللی شده‌ایم.
وی همچنین گفت: 32 تن آب سنگین نیز به آمریکا فروخته‌ایم.
عراقچی به اثرات اجرای برجام از نظر اقتصادی در طول 50 روز گذشته اشاره کرد و گفت: در این مدت مقدار زیادی ارز وارد کشور شده است که یک قلم آن حدود 12 میلیارد دلار است که این امر قبل از برجام و طبق توافق ژنو صورت گرفته است.
وی همچنین به آزاد شدن طلاهای بلوکه شده ایران اشاره کرد و گفت: 13 تن از این طلاها نیز قبل از اجرای برجام مشکلش حل شد. بعد از برجام تمام پول‌های ما در خارج از کشور آزاد شد و در حال حاضر اختیار خرج کردن آن در دست بانک مرکزی و کشور خودمان است. اینکه پول‌ها وارد کشور شوند یا نشوند یک بحث ثانوی است ولی مسأله این است که اکنون این پول‌ها آزاد شده‌اند و اختیار آن در دست بانک مرکزی است.
عراقچی با بیان اینکه در این مورد ارقام مختلفی ارائه شده است، گفت: مسأله این است که این پول‌ها مربوط به بخش‌های مختلف با صاحبان مختلف است. بخشی از این پول‌ها که در خارج از کشور است مربوط به دولت است، برخی مربوط به بانک مرکزی و برخی دیگر مربوط به وزارت نفت است.
وی با بیان اینکه بخشی از این پول‌ها در چین سپرده شده بود و به صورت سپرده‌گذاری قرار داشت، ادامه داد: جمع این پول‌ها ممکن است که ارقام بالایی باشد و همانطور که گفتم صاحبان مختلف از بخش‌های مختلف صاحب این پول‌ها هستند ولی مسأله مهم در حال حاضر آزاد شدن آنهاست و اینکه اکنون در اختیار ایران قرار دارد.
بانک‌های ایرانی به سوئیفت وصل شده‌اند
عراقچی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع اتصال بانک‌های ایرانی به سوئیفت اشاره کرد و گفت: علیرغم تمام حرف‌هایی که در این مورد زده می‌شود بانک‌های ایرانی به این سیستم وصل شده‌اند.
وی با ارائه توضیحاتی در مورد پیچیدگی شبکه بانکی و همچنین چگونگی عملکرد سیستم سوئیفت، ادامه داد: از فردای اجرایی شدن برجام سوئیفت بیانیه داد و اعلام کرد که بانک‌های ایرانی و غیرتحریمی می‌توانند به این سیستم وصل شوند.
معاون وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه روند اتصال 36 بانک ایرانی به این سیستم انجام شده و یا در حال انجام شدن است و سوئیفت قراردادهایی را با آنها منعقد کرده است، گفت: انها نرم‌افزار مربوطه را گرفته‌اند، بر روی سیستم بانکی نصب شده ، کدگذاری‌های لازم انجام شده و آموزش‌های لازم نیز به نیروی انسانی داده شده است. بانک‌های ما نیز در حال حاضر به این سیستم لاگین شده‌اند و از طریق سوئیفت این نقل و انتقال‌ها در حال انجام شدن است.
عراقچی با بیان اینکه ما نباید در این روند انتظار معجزه داشته باشیم و اینکه تمام خریدها با این اتصال یکباره انجام شود، گفت: ولی تأکید می‌کنم که اتصال بانک‌های ما به سوئیفت برقرار شده و این ارتباط بین بانکی کم و بیش برقرار شده است. البته ممکن است در این فرآیند مشکلاتی نیز وجود داشته باشد که دوستان و متخصصان امر می‌گویند رفع مشکلات در این زمینه کمی زمان‌بر است.
عراقچی تصریح کرد: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که بانک‌های طرف مقابل ما خصوصی هستند و خودشان باید تصمیم بگیرند که با ما کار کنند یا کار نکنند.
وی با بیان اینکه این ارتباطات بانکی در حال ایجاد شدن است و تاکنون تبادلات مالی چند میلیاردی انجام شده است، ادامه داد: سیستم آهسته آهسته در حال برگشن به حالت قبلی است و من باز هم به این نکته تأکید می‌کنم که سیستم بانکی یک سیستم گسترده و پیچیده است.
عراقچی با خنده ادامه داد: اگر در زمان مذاکرات با توضیحات دوستانمان در سازمان انرژی اتمی ما در حال تبدیل شدن به دانشمند هسته‌ای بودیم اکنون نیز با توضیحات کارشناسان اقتصادی و بانکی در حال تبدیل شدن به یک کارشناس مالی و بانکی هستیم.
وی با بیان اینکه برای این که حواله‌ای در عرصه بین‌المللی انجام شود در این شبکه پیچیده بانکی باید مسیری را طی کند، ادامه داد: این شبکه در طول چند سال گذشته از منبع اصلی‌اش قطع بوده و در این مسیر دچار مشکلات زیادی بوده است.
وی با بیان اینکه طبق گزارش دوستانمان در بانک مرکزی در طول این 50 روز تبادلات بانکی در سطح قابل قبولی انجام شده است، ادامه داد: مشکلاتی در ارتباط با بحث بیمه اتکایی و نفتکش‌ها داشتیم که این موضوع نیز حل شده، مجوزهای لازم کسب شد. البته کسب این مجوزها مدتی طول کشید ولی مشکل در این راستا حل شده است.
عراقچی با بیان اینکه تاکنون حدود 800 نفر اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست تحریم‌های شورای امنیت و آمریکا خارج شده‌اند در بخش دیگری از صحبت‌های خود به کسب مجوز برای خرید هواپیما اشاره کرد و گفت: همانطور که در جریان هستیم قرار است ایران تعداد قابل توجهی هواپیما خریداری کند.
عراقچی همچنین با بیان اینکه صادرات برخی اقلام ایرانی به آمریکا کم و بیش شروع شده است، افزود: طبق اخبار به تازگی اولین محموله فرش ایرانی به آمریکا رسیده است.
عراقچی بخش دیگری از صحبت‌های خود را به مشکلاتی که در راستای رفع تحریم‌ها وجود دارد اشاره کرد و افزود: یکی از این مشکلات، مشکلات فنی و تکنیکی است که انجام و رفع آنها مقداری طول می‌کشد و زمان‌بر است.
وی با بیان اینکه پیش از تحریم‌ها میزان فروش نفت ایران 2.5 میلیون بشکه در روز بود و با موضوع تحریم‌ها این رقم به یک میلیون بشکه در روز رسید، ادامه داد: اگر توافق ژنو نبود فروش نفت ما نزدیک به صفر می‌رسید.
عراقچی با اشاره به تأثیر توافق ژنو بر کمرنگ کردن تحریم‌های نفتی، ادامه داد: اکنون با رفع تحریم‌ها و موانعی که وجود داشت ما می‌خواهیم رقم فروش خود را به همان میزان قبلی برسانیم ولی این به این معنا نیست که ما از فردای برجام بتوانیم این کار را انجام بدهیم. ما در طول این مدت مقداری از مشتریان قدیمی خود را از دست داده‌ایم و این مشتریان با دیگر کشورها قرارداد بسته‌اند. ما باید خریدار و مشتری پیدا کنیم .
عراقچی با بیان اینکه در طول 50 روزی که از اجرای برجام می‌گذرد ما از حدود یک میلیون بشکه به رقمی بین 1400 تا 1700 میلیون بشکه رسیده‌ایم و امیدواریم که در کمتر از یک سال به ظرفیت قبلی خود بازگردیم.
وی همچنین گفت: در طول مدت اخیر ما توانسته‌ایم ظرفیت خود را نیز افزایش بدهیم.
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان با بیان اینکه تأثیرگذاری رفع تحریم‌ها به دلیل بحث‌های فنی و تکنیکی زمان‌براست و امور خرده خرده در حال انجام است و ما در این زمینه در حال حرکت به سمت جلو هستیم در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تداخل تحریم‌هایی که برداشته شده و برداشته نشده است اشاره کرد و گفت: برخی از تحریم‌ها که از آن به عنوان تحریم‌های اولیه یاد می‌کنیم و با بهانه‌هایی مانند حقوق بشر و یا تروریسم علیه ایران ایجاد شده باقی مانده است. این تحریم‌های اولیه مربوط به قبل از موضوع هسته‌ای هستند.
وی با بیان اینکه بر اساس تحریم‌های اولیه اتباع آمریکایی حق تعامل اقتصادی با ایران را ندارند، ادامه داد: این موضوع از یک جهت مهم نیست ولی از جهت دیگر نیز مهم است چرا که در عمل در اکثر شرکت‌ها و کمپانی‌های معتبر بین‌المللی یک تبعه آمریکایی جزو سهامداران و هیأت مدیره هستند و این خود در بحث تجارت با ایران مشکلاتی را ایجاد می‌کند و باعث ایجاد عدم اعتمادهایی شده است.
وی با بیان اینکه این موضوع نیز در فرآیند زمانی خود در حال حل شدن است در بخش دیگری از صحبت‌های خود اشاره کرد که برخی از بانک‌ها و کمپانی‌ها هستند که در زمان تحریم به خاطر کار با ایران مورد جریمه آمریکایی‌ها قرار گرفته‌اند. در واقع آمریکایی‌ها آنها را تهدید کرده‌اند که اگر با ایران کار کنند حق حضور در بازار آمریکا را ندارند.
وی با بیان اینکه در همین راستا برخی از بانک‌ها برای اینکه بازار آمریکا را از دست ندهند به خاطر تعاملاتی که با ایران داشته‌اند مجبور به پرداخت جریمه‌های سنگین به آمریکا شده‌اند، ادامه داد: درواقع این شرکت‌ها و کمپانی‌ها در یک دوراهی قرار می‌گرفتند؛ یا باید ایران را انتخاب می‌کردند یا آمریکا را که آنها نیز به خاطر شرایطی که وجود داشت به طور طبیعی بازار آمریکا را انتخاب می‌کردند. برخی از آنها نیز همانطور که اشاره کردم برای از دست ندادن بازار آمریکا با وزارت خزانه‌داری و دادگستری آمریکا گفت‌وگو کردند، جریمه پرداختند تا بازار آمریکا را از دست ندهند و از دیگر سو با ایران نیز دیگر کار نکنند و این خود یکی دیگر از مشکلات در این مسیر است.