فرارسیدن برهه هایی چون انتخابات، رسانه ها را در موقعیتی ویژه قرار می دهد؛ موقعیتی که صرف نظر از سیاست ها، گرایش ها و رویکردها، از منظر وظایف و مسوولیت های رسانه ای و نیز معیارهای اخلاقی و قانونیِ رفتار انتخاباتی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
به گزارش ایرنا، در آستانه برگزاری دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره انتخابات خبرگان رهبری، فضای سیاسی کشور در تب وتاب و شور انتخاباتی قرار دارد.
به باور بسیاری از ناظران و کارشناسان، این شور و هیجان انتخاباتی، گسترش فعالیت های سیاسی و پویش های تبلیغاتی، از خیابان ها گرفته تا فضای مجازی را باید جزیی جدایی ناپذیر از فرایند مشارکت سیاسی شهروندان برای تعیین سرنوشتشان دانست و آن را به فال نیک گرفت.
با این حال، گاه برخی اقدام های غیراخلاقی، غیرقانونی و نیز مغایر آموزه های دینی در این فضا شکل می گیرد که با روح و فلسفه مشارکت و اخلاق سیاسی در تعارض است.
در این میان، رسانه ها ضمن بایسته هایی که در زمینه دوری از تخریب، اتهام زنی، ادعاهای بدون مدرک و سند، شایعه پراکنی و دیگری بی قانونی ها و بی اخلاقی های سیاسی پیش رو دارند باید برکنار از گود رقابت های غیرسازنده و آلوده، به آگاهی بخشی به شهروندان و شفاف سازی فضای رقابت بپردازند.
این در حالی است که فعالیت برخی رسانه های نزدیک یا وابسته به جریان های مختلف سیاسی، گاه در تعارض با ضرورت های یاد شده بوده است. این گزارش به بررسی فعالیت برخی از رسانه ها در جریان تحولات روزهای اخیر پرداخته است.
تندروی زیر پوشش اصولگرایی
چندی پیش (بیست و هشتم بهمن ماه) یکی از روزنامه های مخالف دولت با اشاره به سخنان معاون اول رییس جمهوری مبنی بر اینکه «کسانی که بابک زنجانی را درست کرده اند باید شرمنده باشند»، به رییس جمهوری و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام تاخت و نوشت:
همین جریان های آلوده سیاسی که این روزها حرف های عوام فریب در حمایت از حقوق مردم و پاسداری از بیت المال می زنند، گاه سخنان جالبی گفته اند که در حافظه تاریخ ثبت است اما چون خودشان فراموش کرده اند، امروز 180 درجه مخالف همان حرف ها را می زنند و به روی مبارکشان هم نمی آورند که روزگاری، در همراهی از مفسدان و دزد ها از هم سبقت می گرفتند و برای آنها آه و ناله سر می دادند و اشک می ریختند.
بیست و هفتم بهمن نیز یکی از روزنامه ها با تیترها و جمله هایی مانند «طرف غربی به شدت علاقه مند به ورود جریان همسو با سیاست های خود در مراکز تصمیم سازی نظام است»، «یاران هاشمی چگونه هزینه های میلیاردی برای انتخابات مجلس را مدیریت می کنند و مخارج مالی این حزب، از کجا تامین می شود؟»، «انتخابات بهانه است، اصل نظام نشانه است»، «انقلابیونِ پشیمان از پل انتخابات بگذرند، آمریکا تحریم ها را تشدید می کند» و ... بر حجم آتش باری خود بر جریان و چهره های سیاسی رقیب افزود.
نخستین روز ماه جاری یک از همین دست روزنامه ها در گزارشی با عنوان «لیست جریان اشرافی سفره مردم را کوچک تر می کند»، با نادیده گرفتن تلاش های دولت یازدهم برای بهبود اوضاع سیاسی- اقتصادی کشور آورد:
دولت بعد از آنکه دو سال و نیم همه هم و غم خود را معطوف برجام و رسیدن به وصال کدخدا کرد، اکنون همه توانش را برای فتح مجلس دهم بکار بسته تا آنجا که رییس جمهور از آرزوی قلبی اش برای راه یافتن اعتدالیون به مجلس می گوید، یک مدیر ارشد نهاد ریاست جمهوری علنا مسوول کارهای انتخاباتی یک حزب منسوب به دولت می شود، برادر معاون رییس جمهور و سخنگوی دولت بعد از بسته شدن لیست اصلاح طلبان، جایگزین یکی از اصلاح طلبان می شود.
«تکلیف انتخاباتی انگلیس برای مردم ایران!» نیز عنوان دیروز یکی از روزنامه های تندرو بود که در آن آمده است: گام هدفمند بی بی سی فارسی جهت اثرگذاری در آوردگاه انتخاباتی کشورمان که از تمایل انگلیسی ها برای رای آوری جناح غرب گرا در داخل کشور هم خبر می دهد، معرفی نامزدهای انتخاباتی مورد حمایت خود آنهم به صورت مصداقی است. در این به اصطلاح تحلیل تلاش شده تا جریان رقیب، جریانی همسو یا حتی وابسته به کشورهای غربی قلمداد شود.
در این پیوند، امروز یکی از تندروترین روزنامه هایی که خود را اصولگرا می خواند در عنوان نخست خود به نقل از رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نوشت: «روحانی 3 درصد بیشتر رای نداشت با حمایت من رییس جمهور شد.» این دست از تیترها نشان می دهد یکی از محورهای جبهه تخریب، ایجاد تفرقه و شکاف در صف رقیبان و ایجاد بدبینی میان مسوولان ارشد نظام است.
افزون بر موارد یادشده، برخی رسانه ها و مطبوعاتی که خود را زیر چتر اصولگرایی و حتی داعیه دار رهبری آن می خوانند با تیترها یا جمله هایی چون «نباید انقلاب اسلامی ایران به دست افرادی سپرده شود که مقابل فرمایشات رهبر انقلاب اسلامی حرف دارند»، «کاندیداها از انگلیس اعلام برائت کنند»، «مصداق پول کثیف با لیدری یک مفسد اقتصادی برای اصلاح طلبان مشخص شد» و ... تلاش کردند با هرگونه ابزارِ در دسترس ،حریف انتخاباتی خود را از میدان به در کنند.
فروکاستن مفهوم اصلاح طلبی به نیش زنی تبلیغاتی
در برابر کنش تخریبگرانه مدعیان اصولگرایی، برخی رسانه های رقیب نیز ضمن پاسخگویی به برخی شایعه ها، برچسب زنی ها و بی اخلاقی ها، با زبانی تند و گاه تازیانه وار سخن گفتند. یکی از این رسانه ها در گزارش یکم اسفند خود با عنوان «شروع بارش برای سیل اسفند» نوشت:
جریان محافظه کار و راستگرای ایران که هر ضعف تشکیلاتی و سیاسی را برگردن جناح رقیب و استکبار می اندازند! این بار نیز همزمان با مشکلات ایجاد شده در مسیر آنها شروع به فرضیه سازی «مهندسی انتخابات» توسط آمریکا کرده اند تا اگر در ادامه بازی را باختند، رقبای خود را که شامل اصلاح طلبان، اعتدالگران و مستقلان هستند متهم به بازی در زمین دشمن و خودباختگی کنند.
این روزنامه افزود: یاران جدا شده از اصولگرایان ایران که این روزها انزوای سیاسی سختی را تحمل می کنند، حتی از تبلیغات صورت گرفته برای حضور مردم در انتخابات نیز واهمه پیدا کرده اند.
آنها علاقه زیادی داشتند تا مانند سال 90 که جریان هایی از نظام سیاسی ایران به دلایل مختلف زمین را خالی کردند و برخی با اندکی رای وارد بهارستان شدند، این بار نیز مردم با صندوق های رای قهر کنند و وارد میدان نشوند! رای ندهند! انتخاب نکنند! ولی مردم فهمیدند اگر عرصه را درنیابند و انتخاب نکنند، امکان اینکه کسانی از صندوق بیرون بیایند که اعتقادی به رای مردم ندارند و آن را تشریفاتی می دانند، زیاد است.
روزنامه دیگری یکم اسفندماه زیر عنوان «رقابت70 اصلاح طلب مقابل 3 هزار اصولگرا» آورد: سه هزار برابر با 70 نیست؛ این واقعیت را همه می دانند که رقابت 3 هزار کاندیدای اصولگرا با 70 کاندیدای اصلاح طلب دهمین دوره مجلس شورای اسلامی رقابت عادلانه ای نیست و یک گروه چندین برابر یک گروه دیگر دارای کاندیداست؛ جالب آنکه گروه دارای اکثریت مطلق کاندیدا در رقابت با اقلیت 70 نفری، اصول رقابت را رعایت نمی کند و از مسیرهای مختلف سعی در کنار زدن یا ناامید کردن آنها دارد. باید پذیرفت رقابت انتخاباتی مجلس در هفته آینده را نمی توان یک رقابت کاملا ازحیث تعداد نامزدها برابر دانست. بدیهی است که اصلاح طلبان هرگز ناامید نشدند و مسیر انتخابات را با قوت بیشتر طی می کنند، چون آنها به مردم وعده دادند حماسه خرداد 92 را ادامه خواهند داد.
یکی از تارنماها نیز بیست و هفتم بهمن به نقل از نماینده پیشین ادوار مجلس نوشت: رسانه های بیگانه از ابتدای انقلاب خط اختلاف افکنی را دنبال می کردند و باید از دوستان اصولگرا پرسید شما که تا الان همواره معتقد بودید نباید اسیر بازی های تبلیغاتی رسانه های بیگانه شد چرا این بار موضوع را جدی گرفتید و مبنای کار را ادعای رسانه های بیگانه گذاشتید؟
این تارنما همچنین در سی ام بهمن ماه سخنان سخنگوی یکی از چهره های سیاسی را زیر تیتر «برخی آقایان در یک جناح رادیکال سیاسی شعور مردم را دست کم گرفته اند» پوشش داد.
کوتاه سخن آنکه طی روزهای گذشته در میان جریان های سیاسی، برخی روندهای تخریبگرانه و بی اخلاقی هایی سیاسی رخ نموده و متاسفانه با کارگزاری برخی رسانه ها تشدید شده است.
این در حالی است بایسته های فعالیت حرفه ای و اخلاقی رسانه ها در تب و تاب انتخاباتی نیز باید سرلوحه عمل قرار گیرد و شیرینی مشارکت شهروندان در تعیین سرنوشت ملت و کشور به تلخی نگراید.