فرارو- یک دیپلمات باسابقه کشورمان در بیان اهمیت رابطه ایران و کانادا گفت: «اهمیت رابطه ایران و کانادا بیشتر در ابعاد انسانی و کنسولی است؛ چراکه ایرانی های زیادی در کانادا زندگی می کنند و از آنجا که مهم ترین هدف جمهوری اسلامی ایران در روابط خارجی تامین منافع شهروندان ایرانی است، برقراری این رابطه از این حیث بسیار اهمیت دارد.»
نخست وزیر محافظه کار کانادا با قبول شکست در انتخابات پارلمانی جای خود را به جاستین ترودو که از مدافعان از سرگیری روابط دیپلماتیک کانادا با ایران است داد.
با شمارش آرا در انتخابات پارلمانی کانادا و مشخص شدن پیروزی حزب لیبرال در این انتخابات، استیون هارپر، نخست وزیر و رهبر حزب محافظه کار، مسئولیت شکست این حزب را بر عهده گرفته و از سمت رهبری حزب نیز استعفا داد.
هارپر نخست وزیر وقت کانادا در سپتامبر 2012 دستور قطع روابط سیاسی اوتاوا با تهران را صادر کرد و پس از روی کار آمدن دولت روحانی در تهران نیز علاقه‌ای به تجدید رابطه نشان نداد.
او حتی پس از توافق هسته‌ای ایران با گروه 1+5 و اعلام تمایل دولت روحانی به تعامل با همه کشورها گفته بود: «ما مایل نیستیم هیچ بخشی از توافق برای عادی شدن روابط ایران با غرب باشیم.» اکنون اما با پیروزی حزب لیبرال در انتخابات پارلمانی کانادا و تغییر دولت در این کشور احتمال بهبود روابط و بازگشایی سفارت ها در دو کشور بیش از هر زمان دیگری قوت گرفته است.
حمیدرضا آصفی سخنگوی پیشین وزارت خارجه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «رابطه جمهوری اسلامی ایران با کانادا تقریبا از ابتدای انقلاب دچار چالش بوده و همواره این چالش را طرف کانادایی بوجود آورده است.»
وی ادامه داد: «بعد از تسخیر لانه جاسوسی عملا کانادا در صف آمریکا قرار گرفت و به نوعی سیاست های خود را با دولت آمریکا هماهنگ می کرد و حتی در مواردی در عناد و لج بازی با ایران از آمریکا پیشی می گرفت.»
آصفی با بیان اینکه انتخابات اخیر و حضور دولت جدید در کانادا فرصت خوبی برای طرف کانادایی فراهم می کند که در سیاست های خود بازنگری نماید گفت: «اکنون دو اتقاق مهم افتاده است. اول اینکه بعد از موضوع برجام روابط ایران با کشورهای مختلف از جمله اروپایی به سرعت در حال پیشرفت و گسترش است که تماس های گوناگونی که در سطوح مختلف و در زمینه های سیاسی و اقتصادی وجود دارد موید این نظریه است.»
وی ادامه داد: «دوم تغییراتی است که در کانادا بوجود آمده و مردم این کشور دولت جدیدی را روی کار آوردند و منطقی و عاقلانه این است که دولت جدید از سیاست های دولت قبلی فاصله بگیرد و با توجه به فضایی که در روابط ایران و کشورهای غربی بوجود آمده خود را با شرکای غربیش هماهنگ کند و از این فرصت در جهت منافع کشور خود استفاده کند.»
وی تصریح کرد: «لذا احتمال بهبود روابط میان ایران و کانادا وجود دارد؛ اگرچه ممکن است این بهبود روابط به صورت پلکانی و مرحله ای و در یک ظرف زمانی که طرفین بتوانند ساز وکارها را پیدا کنند باشد.»
آصفی در پاسخ به این سوال که کانادا از چه اهمیت و جایگاهی در عرصه بین الملل و به خصوص در رابطه با ایران برخوردار است؟، گفت: «اهمیت رابطه ایران و کانادا بیشتر در ابعاد انسانی و کنسولی است؛ چراکه ایرانی های زیادی در کانادا زندگی می کنند و از آنجا که مهم ترین هدف جمهوری اسلامی ایران در روابط خارجی تامین منافع شهروندان ایرانی است، برقراری این رابطه از این حیث بسیار اهمیت دارد.»
وی ادامه داد: «چند صد هزار ایرانی در کانادا سکونت دارند و ایجاد رابطه میان دو کشور به آنها برای انجام امور روزمره خود کمک می کند.»
آصفی در بیان دومین اهمیت رابطه ایران و کانادا به موضوعات صنعتی و اقتصادی اشاره کرد و گفت: «کانادا در بعضی زمینه های صنعتی و به خصوص بخش های نفت و گاز و صنایع سنگین پیشرفته است و می تواند مورد بهره برداری بخش های صنعتی ایران قرار بگیرد و همچنین می تواند هدف خوبی برای صدور کالاهای ایران اعم از نفت و کالاهای غیر نفتی باشد.»
وی افزود: «اما به لحاظ سیاسی باید گفت کانادا جایگاه خاصی در دنیا ندارد.»
آصفی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است با تغییر دولت در کانادا و احیانا بهبود روابط با ایران شاهد تغییر رویه این کشور با ایران در مجامع بین المللی و حقوق بشری هم باشیم؟، گفت: «پیش بینی این موضوع سخت است و باید صبر کرد و دید اولا آیا بهبود روابط بوجود می آید و دوم اینکه این بهبود روابط ظرف چه مدت شکل خواهد گرفت و آنگاه قضاوت کرد که آیا کانادا از سیاست های لجوجانه گذشته خود علیه ایران دست برمی دارد یا خیر.»
وی ادامه داد: «کانادا تاکنون سردمدار طرح برخی ادعاهای واهی در ذیل حقوق بشر علیه ایران بوده که البته این ادعاها هم بی پایه و هم غیرواقعی بوده است. برخی دوستان کانادا در دنیا جزء ناقضین حقوق بشر هستند و کانادا هیچگاه اقدامی علیه آنها نداشته است؛ ضمن اینکه خود کانادا جزء کشورهایی است که بعضا حقوق بشر چه درباره ایرانی های مقیم این کشور و چه در مواجه با شهروندانش نقض می شود.»
وی افزود: «لذا این کشور اصلا در جایگاهی قرار ندارد که بخواهد در زمینه حقوق بشر علیه ایران اقدامی بکند.»
آصفی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است تغییر رویه کشورهای اروپایی در قبال ایران به واسطه توافق برجام منجر به تغییر رفتار کانادا نسبت به ایران نیز بشود؟، گفت: «من تصور نمی کنم این موضوع تاثیر آنچنان مهمی داشته باشد. ما پیش از این در دوره هایی با تمام کشورهای اروپایی رابطه داشتیم اما کانادا با استفاده از اهرم حقوق بشر سعی در ایجاد فشار ظالمانه بر ایران بود.»
وی افزود: «لذا اگرچه نفس ایجاد رابطه خوب است و جمهوری اسلامی حتما در صدد رابطه ای برابر و محترمانه با همه کشورها (به استثنای چند کشور) می باشد؛ اما به نظر نمی رسد در این باره تفاوت چندانی در سیاست کانادا در قبال ایران بوجود بیاید.»