«اگرچه دارایی‌های ایران در چین بلوکه نیست اما بدتر از بلوکه است». این جمله تنها بخشی از انتقادات طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی به قرارداد ایران و چین است؛ قراردادی که از منظر وی، نه‌تنها شوم است بلکه در ردیف یکی از بدترین‌های قرارداد‌های تاریخِ ایران –ترکمانچای- قرار می‌گیرد. به قول خودش،«من که زیرِ بار امضای چنین قرارداد شومی با چین نرفتم اما بعدها این قرارداد به امضا رسید».
دل خوشی از انعقاد چنین قراردادی ندارد بلکه چین و چینی‌ها را کاسبی بیشتر نمی‌بیند که از آب گل‌آلود تحریم‌ها تنها به فکرِ گرفتن ماهی‌های خود بودند. تمایلی ندارد که نام محمود بهمنی را به زبان بیاورد اما فحوای کلامش این منظور را می‌رساند که این قرارداد بعدها از جانب بهمنی، رئیس‌کلی که پس از او بر مسند بانک مرکزی نشست، به امضا رسید. رئیس کل اسبق بانک مرکزی پا را فراتر می‌گذارد و در بخش دیگری از اظهارات خود غربی‌ها را از چینی‌ها منصف‌تر هم می‌بیند؛ آنجایی‌که می‌گوید غربی‌ها دارایی‌های ایران را بلوکه می‌کنند و اتفاقا هم اعلام می‌کنند که بلوکه کردیم، حالا هم که توافق کردند، آن دارایی‌ها را آزاد می‌کنند اما چینی‌های بی‌انصاف پول ما را می‌گیرند و پس نمی‌دهند و تازه اسم این کار را هم امانت‌داری می‌گذارند؛ کاسب‌اند و منافع خود را می‌بینند، حداکثر هم یک مقدار جنس بنجل به قیمت بسیارگران می‌دهند، آن‌هم با شرط و شروط...؛ اما اظهارات طهماسب مظاهری به مزاج عسگراولادی رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین خوش نیامد.
او که به‌تازگی از سفر خارج بازگشته است، در گفت‌وگویی کوتاه با «شرق» نسبت به اظهارات رئیس کل اسبق بانک مرکزی واکنش تندی نشان می‌دهد و اتفاقا برعکس طهماسب مظاهری که این قرارداد را شوم خوانده بود، آن را مبارک و میمون می‌بیند و مدعی است دولت احمدی‌نژاد از اساس کار درستی کرد که چنین قراردادی را با چین به امضا رساند، چون ایران نه‌تنها به انعقاد این قرارداد نیاز مبرم داشت بلکه لازم هم بود که این قرارداد با چینی‌ها بسته شود، اما آنجایی را که از واژه بنجل برای کالاهای چینی صحبت می‌شود، برنمی‌تابد. شنیده‌هایی مبنی‌بر بیمه‌شدن دارایی‌های ایران در چین را تکذیب نمی‌کند اما از مقدار حق بیمه‌ای که چین از دارایی‌های ایران کسر کرده، اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.
آقای عسگراولادی، چندی‌پیش آقای طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی نسبت به دارایی‌های ایران در چین واکنش شدیدی نشان دادند. ایشان قرارداد ایران با چین را که در دولت قبل منعقد شده، شوم و شبه ترکمانچای تفسیر کردند و گفتند اگرچه دارایی‌های ایران در چین بلوکه‌شده نیست، اما بدتر از بلوکه است. نظر شما راجع‌به اظهارات ایشان چیست؟
اولا ما پول بلوکه‌شده نداریم؛ طبق قراردادی که با چین داریم، با یک مقدار از آن پول باید کالا خریداری کنیم یک مقدار دیگر این پول هم ضمانت فاینانس‌های ماست.
آقای مظاهری هم نگفتند که این پول‌ها بلوکه است بلکه ایشان طی گفت‌وگویی با «شرق» اعلام کردند که این پول از بلوکه هم برای ایران بدتر است.
نه چنین چیزی نیست؛ حرف بی‌معنی زده‌اند. از بانک مرکزی سؤال کنید، قطعا این بانک بهتر می‌تواند به شما جواب بدهد.
اساسا امکان فسخ این قرارداد با چین است تا بتوانیم آن ١٨ میلیارد یورو از پول‌های خودمان را پس بگیریم؟
این قرارداد دوساله است و سال آینده این قرارداد تمام می‌شود.
کی تمام می‌شود؟
سال آینده که کمیسیون مشترک به پایان می‌رسد؛ زمان آن هم تمام می‌شود. وزارت نفت چنین قراردادی را بست.
در دولت قبل؟
بله. چهار، پنج سال پیش وزارت نفت با اینها قراردادی بست که بخشی از پول کالایی را که به چین می‌فروشد، نقدی و بخشی دیگر را کالا بیاورد. اینها پول کالایی است که باید بیاوریم. سال گذشته دوباره مسئولان بانک مرکزی به چین رفتند و صحبت کردند که اینها باقیمانده تضمین فاینانس‌های ما در چین باشد. پس پول بلوکه‌شده‌ای در چین نداریم. هرکس این حرف را می‌زند، اشتباه می‌کند اگر از بانک مرکزی سؤال کنند بهترین اطلاعات را به آنها خواهد داد.
گفته می‌شود این ١٨ میلیارد یورو تبدیل به یوآن شده؟ درست است؟
نه، همان یورو است و تبدیل به یوآن نشده و در بانک است. قسمتی از آن را باید کالا بیاوریم و قسمتی هم تضمین فاینانس‌های ماست. ما حتی یک دلار پول بلوکه‌شده در چین نداریم.
آقای عسگراولادی، این مقدار دارایی که ما در چین داریم، پول زیادی است و مجبوریم طبق قراردادی که شما می‌فرمایید کالا وارد کنیم آن هم کالاهای مصرفی بنجل این کشور را... .
کالای مصرفی نیست. کالای سرمایه‌ای و کارخانه‌ای می‌توانیم بیاوریم، فاینانس و ماشین‌آلات می‌توانیم بیاوریم. مواد اولیه می‌توانیم بیاوریم؛ هر کالایی که بخواهیم و ایران لازم داشته باشد، می‌تواند بیاوریم. لزومی در این نیست که فقط کالای مصرفی از چین وارد کنیم. ما حتی می‌توانیم جاده‌سازی‌های خودمان را به چین بسپاریم یا حتی پالایشگاه. اصلا بحث این حرف‌ها نیست. بنابراین قراردادی که بین وزارت نفت ما در دولت قبل و چین بسته شده؛ این است و می‌توانیم هر کالای سرمایه‌ای که بخواهیم به ایران وارد کنیم. ما حتی می‌توانیم واگن راه‌آهن هم بیاوریم.
پس این حرفی که آقای مظاهری می‌زنند که این قرارداد شوم است به چه معنی است؟
آقای مظاهری اشتباه می‌کنند. از قول من به آقای مظاهری بفرمایید که از بانک مرکزی سؤال و نظرش را اصلاح کند.
پس به نظر شما اصلا چنین قراردادی خوب و مبارک است؟
بله که خوب است؛ ما به این قرارداد نیاز داشتیم؛ لازم بود این کار را کنیم. الان ما باید ضمانت جداگانه می‌دادیم اما حالا پول‌ها را ضمانت فاینانس‌هایمان کردیم.
گفته می‌شود این پول بیمه شده و چین حق بیمه این ١٨ میلیارد یورو را هم از ما گرفته است؟
دیگر بقیه‌اش را نمی‌دانم، جزئیات را از بانک مرکزی سؤال کنید. بیمه و مسائل پولی را بانک مرکزی مدیریت می‌کند و من خبری ندارم. بانک مرکزی همه اطلاعات لازم را بهتر از همه ما دارد.
البته این قرارداد با چین براساس گفته‌های آقای طهماسب مظاهری به قرارداد ترکمانچای معروف شده است؛ آیا از نظر شما هم... . (اجازه اتمام سؤال داده نمی‌شود)
هیچ قرارداد ترکمانچایی در کار نیست. من این حرف را تکذیب می‌کنم. این مزخرفات را تحویل من ندهید.