طی هفته‌های اخیر با گرم‌تر شدن هوا، مصرف آب کشور هم افزایش یافت و همراه آن کارشناسان و مسئولان درباره کنترل مصرف آب و کاهش منابع آبی هشدار دادند. این امر تا آن‌جا پیش رفت که حتی زمزمه جیره‌بندی آب نیز به گوش رسید. اما تابستان فقط فصل افزایش مصرف آب نیست. در این فصل به دلیل گرمای هوا مصرف برق نیز افزایش می‌یابد و به‌طور معمول در کنار کم‌آبی، کمبود برق نیز در نقاط مختلف کشور نمایان می‌شود.
این امر نیز چندان عجیب نیست. از آن‌جا که ١٣,٨درصد از مجموع الکتریسیته تولید در ایران برق آبی است، با کاهش منابع آب میزان تولید آن نیز نزولی می‌شود در نتیجه کشور در فصل گرما علاوه بر بی‌آبی و خشکسالی باید با خاموشی‌های گاه و بی‌گاه نیز دست و پنجه نرم کند. البته خاموشی‌های تابستانه در ایران سابقه‌دار است و حتی در تیرماه ٨٧ دولت برای کنترل شرایط جدول خاموشی را ارایه کرد و براساس آن برق مناطق برای ساعاتی به ترتیب قطع می‌شد. این درحالی است که پیش‌بینی پیک مصرف برق سال جاری به گفته مسئولان وزارت نیرو ٥١هزار مگاوات است، در روزهای گذشته با رسیدن مصرف برق در ساعات پیک روز به مرز ٤٩هزار مگاوات، قطعی‌های موردی برق در برخی کلانشهرهای کشور دیده می‌شود. با ظهور خاموشی‌های پراکنده در تهران این باور قوت گرفته آنها از سوی دولت برنامه‌ریزی شده‌اند.
٤هزار مگاوات، مصرف برق تهران
در همین زمینه سیدمحمد هاشمی مدیرعامل شرکت توزیع برق تهران درباره خاموشی‌های پراکنده می‌گوید: قطعی برق در این چند روز در تهران برنامه‌ریزی‌شده نیست. مصرف برق سه‌شنبه هفته گذشته در تهران بسیار بالا بود و به ٤هزار مگاوات رسید اما در روزهای آخر هفته به دلیل تعطیلی ادارات و صنایع بزرگ تا حدودی مصرف برق کاهش یافت. خاموشی‌هایی که در این روز اتفاق افتاد به دلیل شبکه فوق توزیع بود یعنی بار با شبکه برق همخوانی نداشت. وقتی مصرف برق افزایش می‌یابد، به‌طور اتوماتیک سیستم علامت می‌دهد و اگر آلارم کاهش نیابد و قطع برق به‌طور خودکار انجام نشود، احتمال این‌که تجهیزات بسوزد، وجود دارد. به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق تهران، با افزایش مصرف برق کابل‌های برق نمی‌توانند بار انرژی را انتقال دهند و وقتی بار انرژی از ظرفیت کابل بالاتر می‌رود، این انتقال انجام نمی‌شود و در نتیجه به‌طور اتوماتیک کابل سوخته و خاموشی رخ می‌دهد. با توجه به آن‌که در تهران ١٠٨ پست برق داریم که هرکدام از این پست‌های برق، ٢ ورودی ٦٣ کیلوولت دارند، بنابراین ظرفیت ٦٣کیلوولتی که هر پست دارد متفاوت است و امکان دارد در یک منطقه بار زیاد باشد و آن پست نتواند بار را تحمل کند.
او دراین‌باره با اشاره به این‌که برنامه مدیریت برق در کشور به چه شکل خواهد بود، افزود: طی ٢٠ تا ٢٣ روز در تهران که دمای هوا افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند ما مشکل پیدا می‌کنیم. به‌هرحال وقتی دمای هوا افزایش می‌یابد و مصرف برق هم بالا می‌رود وجود حادثه در شبکه برق و کابل‌ها و ترانس‌ها نیز بالا می‌رود و قطعی برق اجتناب‌ناپذیر می‌شود. او ادامه داد: مردم و ادارات دولتی و صنایع بزرگ باید در این ٢٣روز که دمای هوا به شدت بالا می‌رود همکاری بیشتری با شرکت توزیع برق داشته باشند و مصرف برق خود را مدیریت کنند و کاهش دهند. انتظار ما از مردم این است که ما را در ارایه خدمات بهتر به مشترکان برق کمک کنند و١٠ تا ١٥درصد صرفه‌جویی را سرلوحه کار خود قرار دهند. او خاطرنشان کرد: اگر مشترکان برق مراعات بیشتری در مصرف برق داشته باشند، نه شبکه برق آسیب می‌بیند و نه قطعی برق رخ می‌دهد؛ بنابراین مردم در ساعات پیک دمای کولر را تنظیم کنند و آن را کاهش دهند و از لوازم برقی پرمصرف در این ساعات خودداری و لامپ‌های غیرضرور را خاموش کنند. همچنین خواهش ما این است که مردم نسبت به قرارداد خود تعهد داشته باشند؛ چراکه مشترکان برق نباید بیشتر از قدرت قراردادی، مصرف برق داشته باشند، اما متاسفانه برخی از مشترکان در قرارداد خود فیوز ١٥ آمپر دارند، اما فیوز ٣٢ آمپر نصب می‌کنند که این خلاف قانون و مقررات است.
کمک کارخانجات به صرفه‌جویی برق
اما نمی‌توان تمام بار این خاموشی‌ها را به مصرف خانگی نسبت داد. به گفته هاشمی ٢٨,٥درصد مصرف برق در ساعات پیک مربوط به ادارات است و کنترل مصرف در ادارات نیز به سپری‌شدن این دوران کمک شایانی می‌کند. علاوه‌بر ادارات مصرف برق صنایع نیز باید در این شرایط کنترل شود.
در همین راستا طی سال‌های قبل برای آن‌که همزمان با فصل اوج مصرف برق به شبکه فشار وارد نشود، با کارخانجات قراردادهایی امضا شد تا برنامه تعطیلات سالانه و تعمیرات کارخانجات در صدروز تابستان باشد. به گفته غلامرضا خوش‌خلق معاون هماهنگی و توزیع توانیر این قرارداد امسال نیز امضا شده است.
معاون هماهنگی و توزیع توانیر با اشاره به این‌که در قبال این قرارداد پاداشی به صنایع داده می‌شود، تأکید کرد: پارسال در زمان اوج مصرف ٨٢١ مگاوات با همکاری صنایع و در مجموع در زمان اوج مصرف١٩٣٢ مگاوات با همکاری صنایع و کشاورزی، مدیریت مصرف برق داشتیم.
به گفته خوش‌خلق شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی متفاوتی در استان‌های کشور وجود دارد و برخی استان‌ها در شرایط بحرانی قرار دارند به‌عنوان مثال در بخش کشاورزی انرژی بیشتری برای برداشت آب مصرف می‌شود. اما با همکاری کشاورزان سال گذشته مصرف بیش از ٣٠٠ مگاوات مدیریت شد. اگر کشاورزان در ٤ساعت اوج مصرف، برداشت آب از چاه‌های خود را به تعویق بیندازند در ٢٠ ساعت باقی‌مانده شبانه‌روز برق این کشاورزان رایگان خواهد بود، البته این قانون فقط در فصل تابستان اعمال می‌شود چون در سایر فصول مشکلی برای تأمین برق نداریم.
او با اشاره به زمان پیک مصرف برق در شبانه‌روز گفت: درجه حرارت روی تأسیسات نیروگاهی تأثیرگذار است و راندمان نیروگاه‌ها را نیز کاهش می‌دهد. پیک روز ساعت ١٢ تا ١٤، بعدازظهر و پیک شب ١٩ تا ٢٣ است که در سال‌های اخیر پیک مصرف بیشتر به‌سمت پیک روز رفته که شبکه برق نیز فشار بیشتری را متحمل می‌شود. خوش‌خلق در زمینه ساعت اوج مصرف در ماه مبارک رمضان نیز گفت: در چند سال اخیر که اوج مصرف به روز منتقل شده، مصرف برق در ماه مبارک رمضان تغییر خاصی نکرده است.
تابستان بدون خاموشی با ١٠درصد کاهش مصرف
در همین زمینه حمید چیت‌چیان، وزیر نیرو درباره احتمال خاموشی در سال‌جاری گفت: با اطمینان می‌توانم بگویم که اگر همراهی مردم و مشترکان در مدیریت مصرف باشد، خاموشی نخواهیم داشت و با صرفه‌جویی و مدیریت مصرف جیره‌بندی در کار نخواهد بود. او در ادامه افزود: متاسفانه مصرف انرژی در کشورمان با استانداردهای تعیین شده، بسیار فاصله داشته و نشان از مصرف زیاد مشترکان دارد. در صورتی که میزان مصارف را تا حدود ١٠درصد کاهش بدهیم، تابستان سال‌جاری را با موفقیت پشت سر خواهیم گذاشت. تأکید می‌کنیم که در اوج مصرف از به‌کار بردن وسایل برقی پرمصرف جدا خودداری کنید.