جاوید قربان اوغلی سفیر پیشین ایران در آفریقا جنوبی طی نامه به حجت الاسلام محمود دعایی ماجرای دو سفر سید حسن خمینی به آفریقای جنوبی را توضیح داده است.
قربان اوغلی در این نامه سرگشاده نوشته است:
با عرض سلام و تبریک حلول ماه ضیافتالله و آرزوی قبولی طاعات و عبادات و بهرهگیری از برکات بیمنتهای سفره خداوند رحمان و کریم، مصاحبه حضرتعالی با هفتهنامه صدا، شماره ٣٨، مورخ ١٦ خرداد ١٣٩٤ با عنوان «داستان خمینیها» را با دقت خواندم. نکاتی به نظرم رسید که به اختصار معروض میگردد.
١. خارج از مبالغه و مجامله که انشاءالله حقیر از آن مبرا هستم، مصاحبه، در حد خود، مروری هنرمندانه به برخی از زوایا، ویژگیها و زندگی پرفرازونشیب فرزندان و خانواده ارجمند خمینی با تأکید بر حاج آقا مصطفی و حاج احمد آقا (رحمتالله علیهما) و همچنین حاج حسن آقای عزیز است. مهمتر اینکه بیان زوایایی از زندگی این بزرگان از زبان یکی از نزدیکترین یاران امام و دو فرزند گرام آن عزیز سفرکرده در مراحل مختلف دوران مبارزه، تبعید، پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی بیان شده و میتواند مرجعی قابل اتکا برای محققان و پژوهشگران باشد.
٢. در مورد مطالبی که درباره حاج حسن آقای عزیز بیان شده،حقیر که برای مدتی کوتاه افتخار میزبانی و درک حضور این فرزند شایسته خمینی کبیر را داشتم، توضیح ذیل را لازم دانستم. حضور ایشان در آفریقای جنوبی در دو مقطع بود، دوره اول در زمان سفارت اینجانب بود که سه ماه طول کشید. تا جایی که مطلع هستم حاج حسن آقا قبل از عزیمت به آفریقای جنوبی موضوع را به اطلاع مقام معظم رهبری رسانده بودند. در همان مطقع حضور ایشان، بنده جهت شرکت در سمینار سفرا به تهران آمدم. در ملاقات با مقام معظم رهبری ایشان از بنده درباره شرایط حضور حاج حسن آقا و اینکه کی بازمیگردند، سؤال کرده و فرمودند نگران ایشان (حاج حسن آقا) هستم که از سوی اینجانب پاسخ مقتضی داده شد و مقام معظم رهبری نیز توصیههایی را درباره ایشان کردند.
در این مقطع سه ماهه ایشان هر روز (به جز روز شنبه و یکشنبه) به مدت قریب به شش ساعت در کالجی در ژوهانسبورگ در کلاس درس انگلیسی حاضر میشدند. از سه ماه مذکور دو ماه (اول و آخر) بدون حضور خانواده و با دو همراه بودند، ماه دوم، خانواده به ایشان ملحق شدند و یک ماه در آفریقای جنوبی اقامت داشتند. کلیه هزینهها را شخصا میپرداختند (کلاس، خرید مایحتاج روزانه زندگی). تنها امکاناتی که سفارت در اختیار ایشان گذاشته بودند ساختمان خالی بازمانده از دوران رژیم سابق در شهر ژوهانسبورگ بود، به همراه یک دستگاه اتومبیل با راننده. جهت مزید استحضار پول بنزین را نیز شخصا میپرداختند.
اقامت دوم ایشان در آفریقای جنوبی، زمانی بود که دوران سفارت من به پایان رسیده و به مرکز مراجعت کرده بودم، ولی حسبالامر، ایشان را تا آفریقای جنوبی همراهی کردم.
سفارت کشورمان از این سفر سفارت اطلاع نداشت (ایشان چنین خواسته بودند) و طبعا امکانات سابقالذکر نیز (ساختمان، اتومبیل، راننده) در اختیار ایشان قرار نگرفت.البته اینجانب پس از استقرار ایشان و اطمینان از فراهمبودن امکانات، به تهران بازگشتم و سجاد عندالاقتضاء در خدمت حاج حسن آقا بود. قبل از عزیمت، با یکی از دوستان اهل آفریقای جنوبی تماس گرفتم و بدون نیاز به اعلام اینکه چه کسی خواهد آمد، ایشان منزلی مفروش و مرتب و یک دستگاه اتومبیل در اختیار قرار داد. در این سفر نیز ایشان کلیه هزینهها را شخصا پرداخت کردند.اگر حمل بر جسارت نباشد، در فضای شبههناک سیاسی کشور که تیغهای نامردمان علیه حاج حسن آقا و بیت مکرم امام خمینی(ره) از نیام درآمده و غوغاسالاران در تلاش برای خدشهدارکردن شخصیت بیبدیل ایشان هستند، اعلام موضوعِ حضور ایشان در آفریقای جنوبی و بهکاربردن واژه «پانسیون» به مصلحت نبود.