فرارو- ممکن است تا به‌حال برای اکثر ما پیش آمده باشد؛ اینکه شب‌ها کنار تلفن‌های همراهمان به خواب رفته باشیم. تلفن‌هایی که بعضا تا نیمه‌های شب صفحه‌اشان روشن و خاموش و پر از پیام‌های مختلف از جانب افراد شناخته و ناشناخته می‌شود. شاید این اتفاق را خیلی جدی نگیریم، اما باید بدانیم در چنین حالاتی ما دچار اعتیاد یا وابستگی به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شده‌ایم.
به گزارش فرارو، وابستگی به این فضاها را چه در خودمان و چه در اطرافیان دور و نزدیک، آن‌جایی که در اتوبوس، مترو، میهمانی‌ها، خیابان‌ها و... همه با گوشی‌های همراه یا تبلت‌هایشان مشغول‌اند، به خوبی می‌توان دید. شاید لازم باشد که یک‌جا بایستیم و از خودمان بپرسیم چرا تا به این حد به این وسیله وابستگی پیدا کرده‌ایم؟ و اگر از آن دورتر باشیم چه اتفاقی خواهد افتاد؟
وابستگی و استفاده بیش از حد از فضاهای مجازی و اپلیکیش‌های ارتباطی دلایل مختلفی دارند. پزشکان، روان‌شناسان و کارشناسان اجتماعی معتقدند که افسردگی، تنهایی، عدم اعتماد به نفس، طرد شدن از جامعه، فرار از ناراحتی‌ها و فشارهای روزمره، نداشتن ارتباط درست با دیگران در فضای واقعی و... از دلایل مختلف این وابستگی هستند؛ احساسی که قطعا اثراتی منفی بر جسم و روان افراد خواهد گذاشت.
کم‌خوابی یا بی‌خوابی، تاثیر امواج صفحات ال‌ای‌دی بر مغز، افسردگی بیشتر، شناخت نادرست از دیگران، عدم توجه به محیط اطراف و ... تنها بخشی از اثرات منفی وابستگی به فضایهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است.
در دنیای امروز که بسیاری از اقدامات و ارتباطات انسان‌ها از طریق فناوری‌های روز و اینترنت انجام شده و صورت می‌پذیرد، عدم وابستگی و دوری گزیدن از اینترنت، بیش از نیاز، کاری سخت به‌نظر می‌رسد. بسیاری از ا فراد در جهان به دلیل وابستگی شدید و یا بهتر است بگوییم اعتیاد شدید به اینترنت و استفاده از شبکه‌ها و برنامه‌های آن مورد معالجه پزشک قرار می‌گیرند. شاید هرکدام از ما در صورتی که نتوانیم با وابستگی‌های مختلفمان به این فضاها مقابله کنیم، روزی دچار همین وضعیت و اعتیاد شویم. بنابراین، اگر در زمره افرادی هستیم که به فضاهای مجازی و شبکه‌های ارتباطی وابستگی داریم، با اقداماتی ساده خود را از آسیب‌های بعدی آن دور نگه داریم.
در زیر برخی از اقداماتی را که می‌توان برای کم‌کردن مراجعه به گوشی هوشمند، تبلت، کامپیوتر و ... از آن‌ها بهره برد می‌آوریم.
- حداقل یک‌ساعت پیش از خواب استفاده از تبلت، موبایل، کامپیوتر را کنار گذاشته و دیگر آنلاین نباشید. توجه داشته باشید که آنلاین بودن در زمان خواب برای مغز و بدن افراد بسیار مضر است. صفحه ال‌ای‌دی این وسایل، پرتوهایی از خود ساطع می‌کند که می‌تواند هورمون ملاتونین را در افراد تحت تاثیر قرار داده و در روند خواب اخلال ایجاد کند.
- سعی کنید با یک هدف مشخص آنلاین شوید. هروقت به اینترنت وصل هستید توجه داشته باشید که با هدفی آغاز به جستجو، گردش و کار با آن کنید. با این‌کار متوجه می‌شوید که از این فضاها چه می‌خواهید و در نتیجه دقیق‌تر عمل می‌کنید.
- یک آلارم برای استفاده خود از اینترنت بگذارید؛ برای مثال نیم ساعت در نیمروز را اختصاص دهید به استفاده از اپلیکیشن‌ها و اینترنت و هنگامی که آلارم شما به صدا درآمد، استفاده از آن‌ها را متوقف کنید.
- هنگامی که با خانواده، دوستان و آشنایان هستید، موبایلتان را در یک منطقه دور از خود قرار دهید. برای مثال زمانی را که با مادر و پدرتان در صرف می‌کنید، موبایلتان را در اتاق بگذارید و با خود همراه نکنید.
- اگر تلفن هوشمند همراه شما، پز از اپلیکشن‌های ارتباطی است، شجاعت به خرج دهید و برخی از آن‌ها را حذف کنید. به این ترتیب تنها یک یا دو برنامه ارتباطی را برای خود نگه دارید تا زمان زیادی از شما گرفته نشود.
- لیستی از کارهایی را که در طی روز و در دنیای واقعی باید انجام دهید را روی یک تکه کاغذ بنویسید و همه‌جا همراه خود داشته باشید. این کار سبب می‌شود تا از کارهای واقعی‌اتان غافل نشده و کمتر به فضای مجازی رجوع کنید.
- آیا کارها و اقداماتی بوده و هست که همواره دلتان می‌خواسته آن‌ها را انجام دهید، اما به بهانه مختلف آن‌ها را به بعد موکول کرده باشید؟ حال وقت آن‌رسیده که به علایقتان بپردازید. برای مثال، به‌جای نشستن در خانه و کار با تبلت، به کلاس موسیقی که دوست داشتید بروید.
- برای آنلاین بودن چارچوب مشخص در نظر بگیرید. مثلا با خود بگویید که وسط روز و به مدت یک ساعت آنلاین خواهید شد. به خود قول دهید که پس از آن زمان، دیگر آنلاین نباشید.
- خودتان را مورد ارزیابی قرار دهید؛ یک دفترچه بردارید و یک هفته را در نظر بگیرید و در آن بنویسید که در این هفت روز و در هر روز چندساعت آنلاین شده‌اید و چه کارهایی کرده‌اید؟
- اگر دنیای مجازی شما را از ارتباط با خانواده و دوستان باز داشته است، تلاش کنید تا ارتباط‌های قبلی را مجددا زنده کنید و از بودن در کنار افراد واقعی لذت ببرید.
- این دو جمله را روی یک کاغذ نوشته و پر کنید:
- قبل از اینکه به دنیای مجازی اینترنت وارد شوم احساس ........ می‌کنم. / چه احساس می‌کنید؟
- وقتی در فعالیت اینترنتی مورد علاقه‌ام هستم، احساس می‌کنم......... . /چه احساس می‌کنید؟
این دو جمله به شما کمک می‌کند تا علت ورود به دنیای مجازی و حسی که در آن به شما دست میدهد را دریابید. آنوقت سعی کنید کاری کنید تا همان احساسات را در دنیای واقعی به دست آورید.
- به چیزهایی فکر کنید که اگر به شبکه‌های مجازی وصل نباشید می‌توانید آن‌را انجام داده یا داشته باشید؛ مانند خوردن یک ظرف میوه، کمک به دیگران، در کنار آشنایان و دوستان بودن، هم‌صحبتی با مادر، پدر و سایر اعضای خانواده و... . آیا با انجام این کارها احساس بهتری نخواهید کرد؟
- زمانی را که با بیهودگی سر در لپ‌تاپ، موبایل، تبلت یا کامپیوتر دارید، به زمانی برای خواندن کتاب و یا دیدن یک فیلم اختصاص دهید.
- تمرین‌های تنفسی، مدیتیشن، ورزش و یوگا نیز می‌تواند وسواس شما نسبت به اینترنت را تغییر دهد و وابستگی‌اتان را به آن کاهش دهد.
- اگر تنهایی را عمده‌ترین دلیل برای وابستگی‌اتان به افراد یا فضاهای مجازی می‌دانید، سعی کنید در قدم اول عاقلانه با آن کنار بیایید و در جهان واقعی دوست و یار پیدا کنید. چرا که فضای مجازی می‌تواند تنهایی شما را تشدید کند.