مالیات‌بر ارزش افزوده از وقتی در مهرماه ١٣٨٧ به ویترین سازمان امور مالیاتی اضافه شد، با مقاومت تقریبا همه اصناف مواجه شد. موج مخالفت‌هایی که با اعتراض‌های گسترده طلافروش‌ها به اوج رسید همچنان به حرکت خود ادامه داد. به‌عبارت دیگر، دستور پرداخت این نوع جدید از مالیات به هرکدام از اصناف که ابلاغ می‌شد، واکنش غالب مخالفت بود.
در غالب موارد هم نگرانی بابت از دست دادن مشتریان بود، چون قطع‌بر یقین آنها این مبلغ را روی فاکتور خریدار اضافه می‌کردند و این یعنی افزایش هزینه‌نهایی و کاهش قدرت‌خرید مردمی که رشد درآمدشان درسال‌های گذشته فاصله بیشتری از نرخ تورم گرفته است. واکنش دولت هم در قبال این اعتراض‌ها در اولین قدم مدارا بود، اما به تدریج تعارف‌ها کنار گذاشته شد و اصناف هم پذیرفتند که دستورالعمل مالیاتی جدید را اجرا کنند.
به این ترتیب، تعداد مشمولان پرداخت مالیات‌بر ارزش افزوده بیشتر و بیشتر شد و به اصناف کوچکتر و با بنیه درآمدی ضعیف‌تر هم رسید. حالا هم تازه‌ترین معترض این قانون به‌عنوان ششمین گروه مشمول مالیات‌بر ارزش افزوده، اتحادیه «چلوکباب و چلوخورش» است. همین چند روز پیش بود که رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورش در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها خطاب به مردم گفته بود که نباید بابت حق سرویس و مالیات‌بر ارزش افزوده مبلغی بپردازند، ولی با گذشت چند روز سازمان امور مالیاتی، این گروه از اصناف را هم به دریافت این مالیات دعوت کرد.
براساس قانون، مالیات‌بر ارزش افزوده، سالیانه یک‌درصد افزایش می‌یابد، اما سال گذشته یک‌درصد اضافه برای تخصیص به امور سلامت به تصویب رسید که بدین‌ترتیب نرخ این نوع مالیات به ٨درصد رسید. برای سال‌جاری نیز هرچند در ماه‌های پایانی سال‌گذشته از سوی مسئولان وزارت اقتصاد سخنان بسیاری درخصوص ثابت ماندن این نرخ برای سال ٩٤ شنیده شد، ولی درنهایت مالیاتی که مردم باید به‌عنوان ارزش افزوده بپردازند، به ٩درصد رسید.
بنابراین مصرف‌کنندگان باید به ازای خرید هر کالایی که مشمول قانون مالیات‌بر ارزش افزوده است- که هر سال به تعداد این کالاها افزوده می‌شود- ٩درصد مبلغ را نیز اضافه بپردازند. از این‌رو تمام کالاهایی که از قبل مشمول این قانون بودند، یک‌درصد گران شدند و کالاها و خدماتی هم که امسال مشمول شده‌اند، ٩درصد گران‌تر می‌شوند. بنابر تکلیف قانون، مشمولان باید مالیات‌بر ارزش افزوده را از مصرف‌کننده دریافت کنند و در مقاطع زمانی مشخص عینا به سازمان امور مالیاتی بازگردانند، اما در بسیاری از موارد و به‌دلیل نبود سازوکار نظارتی مناسب با وجود این که مصرف‌کننده مالیات را به فروشنده می‌پردازد ولی پول آن را به سازمان مالیاتی نمی‌پردازد و به جیب خود می‌گذارد.
تاکنون ٥ گروه شامل عرضه‌کنندگان کالا و خدمات مشمول مالیات‌بر ارزش افزوده شده‌اند که ششمین گروه در‌سال ٩٤ مربوط به چلوکبابی‌ها و رستوران‌ها می‌شود که اطلاعیه آن اخیرا منتشر شده است.
همه یکدست شدندنیمهدوم سال‌گذشته سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که رستوران‌ها، چلوکبابی‌ها و اغذیه‌فروشی‌های زنجیره‌ای و پیتزا فروشی‌ها هم به‌زودی باید مالیات‌بر ارزش افزوده را پرداخت کنند. رستوران‌دارها هم پیشتر از همه به جمع مشمولان اضافه شدند؛ این وضع با اعتراض‌هایی همراه شد. رستوران‌دارها معتقد به اعمال تبعیض بودند، از سوی دیگر گروهی هم راه‌های فرار را آزمودند که با برخورد سازمان امور مالیاتی مواجه شد.
«علی عسگری» رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی در نشست پایان سال‌گذشته خود با خبرنگاران به بقیه این گروه اعلام کرد که آنها هم از سال جدید مشمول پرداخت مالیات‌بر ارزش افزوده می‌شوند. او در توضیح دلیل این تصمیم تصریح کرد: گروهی از رستوران‌دارها برای فرار مالیاتی از این فرصت استفاده کردند و تابلو و مجوز خود را از رستوران به چلوکبابی تغییر دادند تا مالیات‌بر ارزش افزوده پرداخت نکنند، بنابراین سازمان امور مالیاتی تصمیم گرفت، همه این گروه را مشمول پرداخت کند.
اما ظاهرا این پایان ماجرا نیست. رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورش تهران اعلام کرد که اعضای این صنف مجاز چون حق‌سرویس از مشتریانشان دریافت نمی‌کنند بنابراین مالیات‌بر ارزش افزوده هم دریافت نخواهند کرد و به‌تبع آن به سازمان امور مالیاتی نیز مبلغی پرداخت نخواهند کرد.
با این همه سازمان امور مالیاتی نظر مشترکی در این خصوص با این دسته از مودیان خود ندارد.
آگهی جدید این سازمان در رسانه‌ها می‌گوید: «صاحبان محترم چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی و اغذیه‌فروشی‌های زنجیره‌ای آیا می‌دانید از ابتدای سال ٩٤ مشمول اجرای قانون مالیات‌بر ارزش افزوده شده‌اید؟» این آگهی از مودیان مشمول می‌خواهد هرچه سریع‌تر برای ثبت‌نام به نشانی اینترنتی سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند.
چلوکبابی‌ها عقب‌نشینی نمیکنندبا این وجود دست‌کم اتحادیه چلوکباب و چلوخورش فعلا حاضر به عقب‌نشینی نیست. «ناصر حسینی‌تبریزی» رئیس این اتحادیه به «شهروند» گفت: اتحادیه چلوکباب و چلوخورش تا پایان سال ٩٣ مالیات‌بر ارزش افزوده را پرداخت نکرده و امسال و تا امروز هم‌چنین پرداختی به سازمان امور مالیاتی انجام نشده است. او افزود: ما هنوز در این زمینه به توافقی با سازمان امور مالیاتی نرسیده‌ایم و مذاکرات با شخص رئیس سازمان امور مالیاتی و معاون مالیات‌بر ارزش افزوده وی در این خصوص ادامه دارد، اما هنوز توافقی حاصل نشده بنابراین پرداختی هم انجام
نگرفته است.
حسینی درخصوص استدلال سازمان امور مالیاتی در این‌خصوص تصریح کرد: رستوران‌دارها بابت خدمات اضافی خود می‌توانند حق‌سرویس دریافت کنند، بنابراین می‌توانند مشمول پرداخت مالیات‌بر ارزش افزوده باشند اما چلوکبابی‌ها اجازه دریافت مبالغی از مردم تحت‌عنوان حق‌سرویس ندارند و اصولا سرویسی هم در اختیار مشتری قرار نمی‌دهند چراکه ما فقط فروشنده غذا هستیم.
او درمورد اعتراض رستوران‌دارها تأکید کرد: اتحادیه چلوکباب و چلو خورش براساس مجوز خود از وزارت صنعت، معدن و تجارت، ١٩ نوع غذای مصوب بدون ارایه سرویس در اختیار مشتریانش قرار می‌دهد. درحالی‌که رستوران‌ها بیش از ٤٠ نوع غذا را در سرویس خود قرار داده‌اند. در این میان، فعالیت آنها با فعالیت قانونی اتحادیه ما تداخل ندارد و این تداخل هم غیرقانونی است، چون بیش از ٤٠ نوع غذایی که ارایه می‌دهند هیچ مجوز و تاییدی از وزارت صنعت دریافت نکرده است.
حسینی با اشاره به تأثیر چنین تصمیم‌هایی بر سبد خرید مردم و کاهش مشتریان این صنف تأکید کرد: وقتی مشتری به چلوکبابی مراجعه می‌کند و به‌طور متوسط بابت هر غذای ٨ تا ٩هزار تومانی ٩٠٠ تومان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می‌کند، قطعا تحت‌فشار قرار می‌گیرد و به‌طور طبیعی مشتریان صنف ما هم کاهش خواهد یافت. او ادامه داد: در سالی که قرار است مردم و دولت به همدلی برسند، چنین تصمیم‌هایی را نمی‌توان راهی برای کمک به مردم و همدلی با آنها تلقی کرد. یعنی تنها نتیجه‌ای که عاید مردم خواهد شد، سختی بیشتر برای آنهاست.
درحالی رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورش با وضع مالیات بر ارزش افزوده برای این صنف مخالفت می‌کند که در پاسخ به این پرسش‌ها، موضع رسمی سازمان امور مالیاتی فعلا موکول کردن پاسخ به زمانی دیگر بود. روابط عمومی این سازمان در پاسخ به «شهروند»، جواب رسمی را به هفته آینده موکول کرد!