فرارو- حاشیه‌های آمارسازی فروش برخی فیلم‌ها در سال جاری و گذشته در حال تبدیل شدن به جنجالی جدید برای سینمای ایران است. پس از شکست فیلم‌های سینمایی در اکران نوروزی، به ناگهان شیب فروش فیلم‌ها تند شد و شبهه‌ای در واقعی بودن این آمارهای یک شبه به وجود آمد. در مقابل این آمار‌ها اعتراض سینمایی‌ها هم بالا گرفت. بیتا منصوری تهیه‌کننده فیلم «رخ دیوانه» گفت: «اگر به شما بگویند فیلمی با ۱۰ سالن ظرف مدت ۱۰ روز پنج میلیارد فروش کرده، شما باور می‌کنید؟!»
بودجه سینمای ایران در سال ۱۳۹۴، رشد چندانی به نسبت سال ۱۳۹۳ نداشت بنابراین سینمای ایران، چاره‌ای جز دل بستن به گیشه برای تقویت اقتصاد سینما نداشت. این نیاز اما خیلی زود به آخرین حربه جذب مخاطب رسید و آن ارائه آمار دروغ فروش برای جذب مخاطب بود.
هرچند که معلوم نیست که این کار تا چه اندازه می‌تواند مخاطبان را به دیدن فیلم‌های روی پرده ترغیب کند اما می‌توان گفت که درصدی از مخاطبان هم وجود دارند که به آمار فروش فیلم‌ها استناد می‌کنند و میزان هیاهوی پیرامون فیلم‌های روی پرده را هم مورد توجه قرار می‌دهند. همین امر باعث تولید خبر پیرامون آمار فروش فیلم‌ها شده و رقابتی کاذب را شکل داده که لزوماً هم برنده‌اش تماشاچی نیست.
پس از اعلام فروش بالای بعضی از فیلم‌های روی پرده سینمای ایران، آن هم یک شبه، برخی منتقدان و فعالان سینمایی این شبهه را مطرح کردند که بسیار بعید است که چنین فروش‌های نجومی‌ای حاصل شده باشد. چون به هر حال فروش هم از منطق مشخصی تبعیت می‌کند و نمی‌توان پذیرفت که روزهای آرام گذشته گیشه به ناگهان با شیبی تند مواجه شده باشد.
هرچند که در هفته‌های ابتدایی سال جاری مشخص نشد که این ابهام‌ها به کدام فیلم وارد شده و آیا فروش تهران به زیر سوال رفته یا فروش شهرستان‌ها، اما هرچه هست یا عده‌ای با بستن آب به آمار سینماروها، می‌خواهند رقابتی ایجاد کنند و به دروغ هیجانی بیافریند و یا اینکه، آدم‌های نامرئی مشتریان جدید فیلم‌های روی پرده شده‌اند یا اصلا لشکر اجنه بلیط می‌خرد و آمار را بالا می‌برد!
نظارت شورای صنفی نمایش
ابوالحسن داوودی پس از بالا گرفتن زمرمه‌های اعلام غلط فروش برخی فیلم‌ها به میدان آمد. او که به عنوان کارگردان «رخ دیوانه» خود در این رقابت سخت اکران نوروزی حاضر بود، نه در جایگاه کارگردان «رخ دیوانه» بلکه در جایگاه رئیس شورای صنفی نمایش حاضر شد و توپ را در زمین رسمی‌ترین مرکز نمایش و پخش فیلم در ایران انداخت.
به گفته داوودی متأسفانه رفتار نامناسبی برای تأثیرگذاری بر جو عمومی در سینمای ایران شکل گرفته است. «برخی از دوستان آمار فروش دروغی اعلام می‌کنند و رقیبان اکران هم برای اینکه از رقابت بازنمانند متأسفانه این مسیر را ادامه می‌دهند و همین باعث می‌شود که فساد رفتاری به وجود بیاید.»
داوودی از تشکیل نوعی فساد در سینمای ایران خبر داد و نتیجه نهایی این رفتار را خدشه‌دار شدن اعتماد مردم دانست و گفت: «این فساد رفتاری روز به روز در حال گسترش است و باید به وسیله‌ای متوقف شود.»
به همین دلیل قرار شد از این پس اعلام رقم فروش تنها از مرجع رسمی شورای صنفی نمایش صورت پذیرد.
غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش اعلام کرد در هفته‌های آتی و با فراهم شدن سازوکار این موضوع، از این پس هر دوشنبه آمار فروش فیلم‌های روی پرده توسط سخنگوی شورای صنفی اعلام می‌شود.
با این اوصاف تا کنون از فیلم‌های روی پرده سینماها در اکران نوروز ۹۴ رقم دقیقی به بیرون درز نکرده است و رقم‌هایی را هم که پخش‌کنندگان اعلام می‌کنند ممکن است توسط شورای صنفی نمایش خلاف آن اعلام شود. در این میان پای فیلم‌های موفق سال گذشته هم به جنجال کشیده شد. بعد از گفتگوی چند کارگردان و تهیه‌کننده و اعلام اتهام کذب بودن برخی از آمارهای فروش در سینما، جنجال بزرگ به پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران هم رسید و «شهرموش‌ها» به صورت رسمی در صفحات روزنامه‌ها و سایت‌ها مورد هدف قرار گرفت.
سیستم سینما باید دیجیتالی باشد
در همین رابطه سیدجمال ساداتیان ـ که خود از تهیه‌کنندگان فعال است گفت: «این قضیه ممکن است! دفا‌تر پخشی که فیلم زیادی دارند امکان دارد برای این که بتوانند فیلم بیشتری بگیرند آمار فروششان را زیاد از حد عنوان بکنند.
ساداتیان تاکید کرده که سیستم سینما هرچه دیجیتالی‌تر باشد برای همه بهتر است؛ از تهیه‌کننده، سینمادار و پخش‌کننده گرفته تا سینماگری که در دفترش نشسته و واضح می‌بیند که وضعیت هر لحظه فیلمش در گیشه چطور است.
این تهیه‌کننده همین امر را به بحث این روزهای سینما و صحت و سقم رقم فروش فیلم‌ها ربط داد و گفت: بالاخره شبهه‌ای وجود دارد که سینمادار‌ها آمار دقیق نمی‌دهند و سیستم دیجیتال می‌تواند این شبهه را برطرف و تردید در فروش غیرواقعی آثار را شفاف کند.
همین جنجال باعث شد که باز هم بحث طرح مکانیزه کردن فروش بلیط سینما مطرح شود که به گفته داوودی همین الان هم در بیشتر سینماهای کشور اجرا شده است و آمار فروشی که در برخی از سایتهای سینمایی قرار می‌گیرد بواسطه همین طرح است.
به گفته داوودی شاید در برخی از سینماهای شهرستان به دلیل نبود نیروی کارآمد، برای کار کردن سخت افزاری، این سیستم دچار مشکل باشد. در مجموع ۱۰ تا ۲۰ درصد سینماها، طرح مکانیزه کردن فروش بلیط سینما را اجرا نکنند ولی حدود فروش آن‌ها مشخص است.
می‌توان به تمام این جنجال‌ها بحث برابر نبودن تبلیغات فیلم‌های نوروزی را هم اضافه کرد که صدای اعتراض عوامل این فیلم‌ها را هم بلند کرده است. با توجه به این حواشی زودهنگام، آیا جنجال سینمای ایران در سال اخیر خودش را نشان داده است؟
بی‌اعتمادی؛ شکاف جدید میان مردم و سینما
روزبه کمالی منتقد سینما در گفتگو با فرارو گفت: «نمی‌توان گفت که این روش چه مقدار برای جذب مخاطب موثر بوده است چون جامعه ایران غیر قابل پیش بینی است. اما با فرض تاثیرگذاری این روش باید از خودمان بپرسیم که آیا این کار اخلاقی است؟ و یا تبعات این دروغ چه می‌تواند باشد؟»
وی افزود: «در ابتدای کار جامعه سینمایی باید مشخص کند که چه هدفی را در نظر گرفته است و آیا وسیله برای رسیدن به آن هدف مهم نیست؟»
وی با بیان آنکه اگر وسیله هدف را توجیه می‌کند گفت: «در این شرایط یعنی سینماگران به مردم دروغ می‌گویند تا به این وسیله آمار فروش فیلم‌ها را افزایش دهند. هدف در نظر گرفته شده افزایش فروش و آشتی مردم با سینما است که ظاهرا هم خوب است.»
این منتقد سینما تصریح کرد: «اما اگر به واسطه رسانه این بر منتشر شود که شده است، دیگر مردم متوجه می‌شوند که آمارهای گفته شده که آنان را ترغیب به دیدن فیلم مذکور کرده در سطح کلان دروغ بوده است. در این شرایط دیگر هیچ آماری از دید آنان معتبر نیست.»
وی ادامه داد: «در این زمان حتی اگر آمارهای درستی هم داده شوند دیگر زیر سوال خواهند رفت.»
وی با توضیح آنکه هدف جذب مخاطب بوده است گفت: «اما اتفاقی که می‌افتد ایجاد شکاف بیشتری میان مردم و سینماست که این بار دیگر به دلیل وجود مشکلات پیشین نیست بلکه به دلیل بی‌اعتمادی است.»
کمالی ادامه داد: «اگر پیش از این اعلام می‌شد که مخاطبان به خاطر مشکلات سیاسی و وجود ممیزی که باعث می‌شود داستان و فیلم خوبی روی پرده نباشد، یا به دلیل مشکلات اقتصادی و نبود توان مالی لازم و یا به علت نبود فیلم بامحتوا و مناسب به سینما نمی‌روند، حال شکل گیری نوعی بی‌اعتمادی است که باعث ایجاد فاصله و شکاف مردم با سینما می‌شود.»