پس از انصراف سیدمحمد خاتمی، اعضای هسته مرکزی «موج سوم» طی یک سکوت رسانهای سه هفتهای پیش از اتخاذ تصمیم خود در شرایط و فضای پس از انصراف خاتمی، به رایزنی فشرده با نخبگان سیاسی و فکری پرداختند و پارهای از نتایج این رایزنیها را در قالب یک بیانیه طرح کردهاند.
متن کامل این بیانیه بدین شرح است:
به نام خدای بخشنده بخشاینده
از فردای انصراف سیدمحمد خاتمی کوشیدیم با وجود شوک عاطفی این رخداد ناگوار با اتخاذ شیوهای خردمندانه و انجام رایزنیها و دیدارهای غیرعلنی با نخبگان سیاسی و اندیشمندان ایرانی اطلاعات خود را کاملتر و تحلیلمان را دقیقتر کنیم تا در شرایط پس از انصراف سیدمحمد خاتمی تصمیمی سنجیده اتخاذ نماییم که به خیر و مصلحت عمومی ایرانیان نزدیکتر باشد. بدین منظور طی یک سکوت رسانهای سه هفتهای به طور فشرده با 40 تن از رهبران احزاب اصلاحطلب، نخبگان سیاسی، نزدیکان سیدمحمد خاتمی و میرحسین موسوی و شخص میرحسین موسوی و مهدی کروبی با گوشهایی شنوا و رویکردی واقعبینانه به دیدار و گفتگو پرداختیم. از میان نتایج حاصل از صدها نفرساعت رایزنی فشرده و بررسیهای هسته مرکزی «موج سوم» (پویش حمایت از خاتمی) به محورهای زیر میتوان اشاره کرد:
- انصراف سیدمحمد خاتمی از نامزدی در انتخابات اتفاقی ناگوار و با پیامدهای نامطلوب فراوان در کوتاهمدت و بلندمدت بود و موجب شد احتمال «برد قوی در انتخابات»، «خیزش استثنایی امید اجتماعی» و آفریده شدن «دوم خردادی دیگر» با تمام پیامدهای مطلوبش برای ایران و ایرانیان کاهش یابد. با این وجود، سیدمحمد خاتمی که برای پذیرش نقش رهبری اصلاحات آمادگی بیشتری پیدا کرده است، همچنان نماد اصلاحات ایرانی و یکی از بزرگترین سرمایههای اصلاحطلبان باقی خواهد ماند و در انتخابات پیش رو نیز نقشی کلیدی ایفا خواهد نمود.
- در آنچه میان موسوی و خاتمی گذشت هیچیک از این دو مرتکب خلف وعده و پیمانشکنی نشدهاند، اما علیرغم همدلی، حسن نیت و انگیزههای اخلاقی و شایسته تحسین طرفین، مقدمات لازم برای انصراف خاتمی در نتیجه پارهای از اشتباهات سیاسی و تحلیلی و سوءتفاهمات فراهم شد. به نظر میرسد این خطاهای اجتنابپذیر و پرهزینه مواردی از این دست را شامل میشود: دعوت خاتمی از موسوی برای نامزدی در انتخابات بدون همراهی احزاب حامی خاتمی و خرد جمعی نزدیکان و حامیانش؛ طرح «یا من یا موسوی» توسط خاتمی بدون انجام هماهنگیهای مکفی و همراهی کامل موسوی با این شیوه طرح؛ ضعف دیپلماسی و «مفاهمه» میان نزدیکان موسوی و خاتمی؛ اعلام نامزدی خاتمی بدون رایزنیها و توافقات کافی با موسوی؛ ورود موسوی به عرصه انتخابات پس از اعلام حضور خاتمی؛ عدم امکان تماس با موسوی در روزهای پیش از انصراف خاتمی؛ قابل نقد بودن پارهای از استدلالهای «سیاسی» و «اخلاقی» خاتمی برای انصراف و پارهای از اشتباهات تحلیلی در مورد رفتار «رقیب» و آرایش نیروها و آراء در روز انتخابات. پیشبینی قاطبه نیروهای سیاسی و تأکیدات موسوی حاکی از آن است که موسوی و خاتمی در روز انتخابات در برابر یکدیگر قرار نمیگرفتند و در صورت عدم کنارهگیری خاتمی، موسوی پس از استفاده از فرصت و تریبون نامزدی برای نقد وضع موجود از منظر آرمانهای انقلاب اسلامی، پیش از ثبت نام در انتخابات به نفع خاتمی کناره میگرفت و نگرانیهای خاتمی مبنی بر «شکسته شدن آراء اصلاحطلبان»، «رفتن به مرحله دوم»، «ایجاد شائبه رقابت درونجناجی بر سر قدرت» و «زیر سؤال رفتن وعده یا من یا میرحسین» برطرف میشد.
- گزینههای جدی پیش روی اصلاحطلبان پس از انصراف خاتمی به «میرحسین موسوی» و «مهدی کروبی» محدود میشود و بازگشت خاتمی در شرایط کنونی و با توجه به قاطعیت او در تصمیمش و آرایش نیروهای سیاسی متأسفانه «ممکن» نیست. با توجه به مجموع شرایط موجود امکان ورود نامزد اصلاحطلب دیگری غیر از موسوی که بتواند از هفتخوان انتخابات به سلامت رد شود و رئیس جمهور ایران گردد نیز وجود ندارد.
- با وجود پارهای از نقاط قوت مهدی کروبی و دفاع تحسینبرانگیز او از حقوق اساسی و سیاسی ایرانیان، شواهد و قرائن موجود حاکی از آن است که احتمال پیروزی میرحسین موسوی در انتخابات بیش از مهدی کروبی است و سرمایهگذاری برای افزایش احتمال پیروزی او در انتخابات قابل دفاعتر است. به تعبیری دیگر به نظر میرسد تنها بدیل جدی احمدینژاد در انتخابات میرحسین موسوی است و برای ایجاد «تغییر» به سمت شرایط «مطلوب»، میرحسین موسوی بهترین گزینه پیش رو برای ایرانیان است و برای پیروزی در انتخابات باید توان اصلاحطلبان بدون اینکه تقسیم شود به طور متمرکز مصروف حمایت از موسوی گردد.
- موسوی در «نظر» و «عمل» بسیار بیش از آنچه به او نسبت داده میشود «اصلاحطلب» است و نقاط قوت متعدد و «ویژه» او و پارهای امتیارات اختصاصیاش موجب شده است که در میان گزینههای «موجود» و «ممکن»، پس از خاتمی بهترین انتخاب برای ایرانیانی باشد که طالب توقف روندهای نامطلوب فعلی در عرصه سیاست و مدیریت کلان کشور هستند. صداقت و سلامت موسوی و نزدیکانش، اعتماد اقشار سنتی و مذهبی و لایههایی از بدنهی اجتماعی حامی محافظهکاران به موسوی، پایگاه اجتماعی قوی او در طبقات کمتربهرهمند، پایمردی او برای پیگیری شعارهای اصلاحطلبانهاش و پررنگتر شدن سویههای اصلاحطلبانه گفتمانش در هفتههای اخیر از جمله نقاط قوت میرحسین موسوی است.
- موسوی میتواند با انجام اقداماتی مشخص و تقویت ستاد انتخاباتی و بهبود جهتگیریهای تبلیغاتیاش خود را به پیروز انتخابات (در مرحله اول یا دوم) تبدیل کند. موارد زیر از جمله مهمترین اقداماتی است که برای فراهم کردن امکان پیروزی موسوی در انتخابات ضروری به نظر میرسد:
1- اجماع کامل اصلاحطلبان پیش از ثبت نام نامزدها (که مستلزم خیزش موجی اجتماعی به نفع موسوی یا تأکید و تن دردادن موسوی و کروبی به «نظرسنجی پیش از ثبت نام و ماندن نامزد محبوبتر»، رایزنیها و مذاکرات فشردهتر و حرفهایتر توسط این دو نامزد و دیگر فعالان و بزرگان اصلاحطلب است)
2- حمایت جدی و فعالانه سیدمحمد خاتمی و حامیان او از میرحسین موسوی (که وابسته به درخواست علنی خاتمی از این نیروها، ایجاد انگیزه و انرژی بیشتر در آنها، برطرف نمودن پارهای ابهامات، پاسخگویی به برخی پرسشها، قویتر شدن ستاد موسوی و بهبود روشها و سیاستهای تبلیغاتی اوست)
3- جذب رأی درصد قابل توجهی از جمعیت زیر 35 سال (که مستلزم تقویت جدی بخش جوانان ستاد موسوی و فعالتر شدن جوانان حامی خاتمی به نفع موسوی است)
4- سرمایهگذاری افزونتر برای جذب رأی طبقه متوسط شهری
5- جذب رأی حداقل یکسوم از 28 درصد از ایرانیانی که فقط «گاهی» در انتخابات ریاست جمهوری شرکت میکنند و به «جمعیت خاموش» مشهورند (در انتخاباتهای ریاست جمهوری پس از انقلاب حداقل 52 و حداکثر 79 درصد از واجدین شرایط شرکت کردهاند. جذب کسری از این جمعیت خاموش نیازمند فعالتر شدن اصلاحطلبان پیشرو برای حمایت از موسوی است)
6- معطوف نمودن تبلیغات انتخاباتی حامیان موسوی به جذب رأی گروههایی از ایرانیان که در شرایط کنونی موسوی در میان آنها از پایگاه ضعیفتری برخوردار است (یعنی بخشی از جوانان و آنها که به احمدینژاد رای میدهند یا اساساً رأی نمیدهند) بدون دفع رأی آنها که به طور طبیعی به موسوی رأی میدهند.
7- تزریق انرژی و انگیزهبخشی بیشتر به احزاب و گروهها و جوانان حامی خاتمی و موسوی برای حمایت از موسوی
- برای تحقق اهداف هفتگانه فوق بیشترین ابزارهای مورد نیاز و ضروری در اختیار شخص میرحسین موسوی قرار دارد و وی میتواند با انجام اقداماتی مشخص و «نه چندان دشوار» زمینه را برای تحقق این اهداف فراهم سازد و نیروها و انرژیهای فراوان و مؤثری را برای کمک به پیروزی خود آزاد سازد. پیروزی در انتخابات بدون عملیاتی شدن محورهای فوق دشوار به نظر میرسد.
- با انصراف خاتمی کار اصلاحطلبان در انتخابات پیش رو بسیار دشوارتر شدهاست و پیروزی در انتخابات بدون همراهی فعالانه احزاب کانونی اصلاحطلب و شخصیتها و نیروهای اجتماعی طالب «تغییر سازنده» دور از دسترس به نظر میرسد. کمبود «زمان»، «انگیزه» و «انرژی عاطفی» بر مشکلات پیش روی اصلاحطلبان افزوده است و این همه ایجاب میکند همه جریانها و گروههای اصلاحطلب ضمن حفظ مرزها و فاصلهی هویتی خود به حمایتی «قاطعانه» از موسوی بپردازند و هر چه در توان دارند را هر چه زودتر برای افزایش احتمال پیروزی موسوی - نامزد خواستاران تغییر - در انتخابات به کار بگیرند.
«موج سوم» که اولین حرکت گروه «خودجوش»، «مستقل» و «سازمانیافته»ای بود که برای دعوت و حمایت از خاتمی در انتخابات شکل گرفت، از تابستان تا 20 بهمن 87 با عنوان «پویش دعوت از خاتمی» کوشید در حد توان محدود خود و با فعالیتهای 22گانهاش در جهانهای واقعی و مجازی، احتمال نامزدی سیدمحمد خاتمی را افزایش دهد و در فضای سرد تابستان و پاییز 87 زمینه را برای آمدن خاتمی فراهم آورد. فعالیتهای «پویش» قبل از اعلام نامزدی خاتمی مواردی از این دست را شامل میشدند: گردآوری سازمانیافتهی بیش از 220 هزار امضای معتبر از پویشگران «موج سوم» برای طومار کاغذی و الکترونیک دعوت از خاتمی؛ راهاندازی و بروزرسانی منظم سایت پربینندهی «موج سوم» (www.mowj.ir)؛ انتشار بیش از یک میلیون و پانصد هزار کلمه مطلب در دفاع از نامزدی خاتمی (در قالب بیش از 600 مصاحبه، 300 یادداشت، 30 گزارش دیدار و همایش و 600 خبر که حتی یک خط از آن تکذیب نشد و در مجموع بیش از 10 هزار بار در روزنامهها، خبرگزاریها و سایتهای فارسیزبان انعکاس یافت و حداقل 12 میلیونبار خوانده شد و افزون بر 100 بار به تیتر یک روزنامهها و سایتهای فارسیزبان بدل گشت)؛ برگزاري تنها همايش دعوت از خاتمي با عنوان «موج سوم» (اولین گردهمايي حاميان سيدمحمد خاتمي در انتخابات رياست جمهوري دهم) با سخنرانی 22 تن از نخبگان فرهنگي، هنري، ديني، اجتماعي و سياسي به نمايندگي از اقشار و گروههاي مختلف اجتماعی؛ دیدار خبری با 22 تن از چهرههای سیاسی و فرهنگی تراز اول کشور؛ دیدار و رایزنی غیرخبری با 100 فعال سیاسی و فرهنگی؛ تهیه، تدوین و انتشار بیش از 40 گزارش ویدیویی و کلیپ هنری از دیدارها و همایش (که در مجموع از طریق سایت «موج سوم» و یوتیوب و بلوتوث صدها هزار بار دیده شدند)، ساخت و انتشار پنج ترانه؛ تکثیر و توزیع هزاران نسخه از اولین دیویدی «موج سوم» (شامل گزیدهای از فیلمهای دیدارهای هسته مرکزی «پویش» با نخبگان، فیلم سخنرانیهای اولین همایش «موج سوم» و ترانهها و کلیپهای تولیدی «پویش») و جلب حمایت بیش از 50 تشکل از نامزدی خاتمی و فهرست کردن آنها در سایت «موج سوم».
هدف «پویش دعوت از خاتمی» افزایش احتمال نامزدی خاتمی و رساندن صدای جامعه و نخبگان به خاتمی و رهبران اصلاحطلب بود که با اعلام رسمی نامزدی خاتمی در انتخابات محقق شد. سیدمحمد خاتمی نیز در آخرین دیدار هسته مرکزی «پویش» با وی گفت: «صدای مردم و نخبگان را از طریق «موج سوم» شنیدم و دعوت مردم را جدی گرفتهام». با تأمین اولین هدف «موج سوم» و پس از انتشار سپاسنامههای هسته مرکزی «پویش» خطاب به پویشگران و سیدمحمد خاتمی، «پویش دعوت از خاتمی» به «پویش حمایت از خاتمی» تغییر نام داد.
فعالیتهای «پویش دعوت از خاتمی» بیشتر معطوف به تغییر نظر خاتمی و نخبگان سیاسی بود، اما فعالیتهای «پویش حمایت از خاتمی» بیشتر برای تأثیرگذاری بر نظر «جامعه» و تودههای ایرانیان برنامهریزی شده بود. از این رو «موج سوم» با توجه به اقتضائات متفاوت هدف و فضای جدید، فعالیتهای 30گانهی نوینی را جایگزین فعالیتهای 22گانهی پیشین کرد. هدف از این فعالیتهای 30گانه جدید این بود که با اجتناب از فعالیتهای موازی و با استفاده از نیروی صدها هزار پویشگر و اعضای ستادهای خاتمی و حامیان گمنام او ظرفیتهای جدیدی فعال شوند و «موج سوم» به عنوان پویش (کمپین)ی مردمی، مستقل و غیرستادی در کنار و در تعامل با ستادهای انتخاباتی خاتمی و دیگر احزاب و گروههای حامی خاتمی زمینه را برای پیروزی قدرتمندانه سیدمحمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری دهم فراهم آورد و 22 عضو هسته مرکزی «پویش» و دهها عضو کمیتههای 14گانهی آن از نیرو و یاری صدها هزار پویشگر «موج سومی» برای تأثیرگذاری بر تودههای ایرانیان در شهرها و روستاها و تغییر نظر هموطنانی که یا به نامزدی دیگری رأی میدهند و یا رأی نمیدهند استفاده کنند.
اما متاسفانه با اعلام انصراف سیدمحمد خاتمی، از میان طرحهای 30گانه مرحله جدید تنها چند طرح از جمله «جنبش پیامکی موج سوم»، «طرح عیددیدنیهای موج سومی» و «دومین همایش موج سوم» که مورد استقبال کمنظیر نخبگان غیرسیاسی و حامیان خاتمی قرار گرفت، مجال اجرایی شدن پیدا کرد و فعالیتهای دیگر با عنایت به کنارهگیری سیدمحمد خاتمی متوقف شد و اجرا نگردید.
اهداف حداکثری «موج سوم» که تنها با نامزدی و پیروزی سیدمحمد خاتمی در انتخابات قابل تحقق بود متأسفانه با کنارهگیری او دستنیافتنی شد، اما برخی از اهداف «موج سوم» از جمله «تغییر» وضعیت موجود و خردمندانهتر و اصلاحطلبانهتر شدن مدیریت کشور با پیروزی میرحسین موسوی در انتخابات نیز دستیافتنی است. ارزیابی ما پس از صدها نفرساعت رایزنی در هفتههای گذشته و کسب نظر بدنه پویشگران این است که در میان نامزدهای موجود، میرحسین موسوی بهترین انتخاب برای «اصلاحطلبان» است، بیشترین احتمال پیروزی در برابر حریف را دارد و خیر و مصلحت ایرانیان، جمهوری اسلامی و فرهنگ، اقتصاد، دین، اخلاق و سیاست در ایران با حمایت از موسوی و پیروزی او در انتخابات بیشتر تامین میشود.
در دیدارمان با میرحسین موسوی نیز پس از طرح پارهای از پرسشها از او و شنیدن پاسخهایش اطمینان یافتیم که او حداقلهای اصلاحطلبانه مورد نظر ما - اعتقاد به دموکراسی، آزادیهای اجتماعی و سیاسی، تنشزدایی در عرصة بینالمللی، فصلالخطاب بودن قانون، فضای آزاد فرهنگی و رسانهای، عدالت، اقتصاد رقابتی، تقویت نهادهای مدنی، حقوق شهروندی و سیاسی مصرح در قانون اساسی و مخالفت با تبعیضهای سیاسی، جنسیتی، دینی و اقتصادی- را داراست و برای پیشبرد «اصلاحات» بهترین گزینه موجود در عرصه انتخابات است. از این رو، اعضای هسته مرکزی «موج سوم» ضمن اعلام حمایت خود از میرحسین موسوی در انتخابات و دعوت از پویشگران «موج سوم» برای حمایت از او، از این پس خواهند کوشید با تأکید بر هویت اصلاحطلبانه خود و با محوریت سیدمحمد خاتمی - پرچمدار اصلاحات - و تکیه بر حمایت پویشگران احتمال پیروزی میرحسین موسوی به عنوان کاندیدای اصلاحطلبان در دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري را افزايش دهند.
«موج سوم» وسیعترین پویش (كمپين) انتخاباتي خودجوش و مدني در ايران است كه قریب به نیم میلیون پویشگر (کمپینر) برای دعوت و حمایت از خاتمی به آن پیوستهاند. اعضای هسته مرکزی «پویش» که در شرایط کنونی تصمیم به حمایت از موسوی گرفتهاند، ضمن احترام به نظر آن دسته از پویشگرانی که به هر دلیلی حاضر به حمایت از موسوی نیستند میکوشند با یاری پویشگرانی که برای حمایت از موسوی با هسته مرکزی همراهند (و انشاءالله رو به افزایش خواهند بود) فعالیتهای خود را در دو ماه آینده سازمان دهد و پس از انتخابات با حفظ ارتباط خود با کلیه پویشگران، فعالیتهای خود را به عنوان پویشی اجتماعی در قالبهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و با محوریت سیدمحمد خاتمی ادامه دهند.
با مهر و توکل بر خدا
هسته مرکزی «موج سوم» (پویش حمایت از خاتمی)