نگارش اپرت سيمرغ بر اساس شعرهاي شاهنامه فردوسي توسط حميد متبسم به پايان رسيده و به زودي با ارکستري به رهبري محمدرضا درويشي و خوانندگي همايون شجريان اجرا خواهد شد.
حميد متبسم آهنگساز و نوازنده تار با اعلام اين خبر به «اعتماد» مي گويد؛ «اپرت سيمرغ کاري براي کرال و پنج خواننده است که براي ارکستر سازهاي ايراني تنظيم شده است.»
متبسم که ساکن هلند است نگارش اپرت سيمرغ را از سال 85 شروع کرد و آن را تا دو ماه ديگر نهايي مي کند. «آهنگسازي اثر تمام شده و در مرحله ويرايش و پاکيزه سازي است.» آهنگسازي بر پايه شعرهاي شاهنامه فردوسي در ايران براي ارکستر بزرگ کم سابقه بوده است.
متبسم معتقد است؛ «شاهنامه نزد عامه مردم بيشتر با داستان رستم و سهراب مفهوم يافته، درحالي که اين منظومه بزرگ قابليت هاي دراماتيکي ديگري دارد و يکي از قوي ترين درام ها در دنيا است.»
متبسم اما اپرت سيمرغ را با الهام از زندگي زال در شاهنامه نوشته است. «داستان زندگي زال نمونه خوبي از وجه دراماتيک شاهنامه است. در داستان زندگي زال تمامي حالت هاي يک زندگي وجود دارد؛ غم، شادي، حرمان، عشق و...» چرا در ايران و بر بستر موسيقي اصيل از شعرهاي فردوسي کمتر استفاده شده است؟
متبسم به اين پرسش اين گونه پاسخ مي دهد؛ «شعرهايي که در موسيقي ايران استفاده مي شود بيشتر بر پايه وجه استعاري است و ممکن است کسي تفاوت شعرهاي سعدي و حافظ را در اين موسيقي متوجه نشود. در کنار اين موضوع مي توان از استفاده از شعرهاي شاعران نوپرداز نيز اشاره کرد. اما فردوسي نيز شاعري است که با دستمايه موسيقي ايراني نمي تواند ناديده انگاشته شود. ولي شعرهاي او پيچيدگي هايي دارد که اجرايش را مشکل مي کند.»
آن پيچيدگي ها از نظر متبسم چنين است؛«شعرهاي فردوسي يکپارچه و در قالب داستان است. ممکن است در يک اثر شعر هاي حافظ و سعدي و مولانا را اجرا کرد و در کنار هم گذاشت اما فردوسي اين گونه نيست. بيت هاي او به هم پيوسته است و بايد يکپارچه اجرا شود.»
متبسم با اين تحليل از شاهنامه اپرت را به چهار قسمت تقسيم کرده است. تولد زال در بخش نخست اجرا خواهد شد. سپس ارکستر در حزن آلودترين بخش اجرا داستان انتقال زال به جنگل توسط پدرش را اجرا خواهد کرد. بازگشت زال نزد پدر که حالت هايي از گذشت و پشيماني را به همراه دارد در بخش سوم اجرا مي شود و در نهايت عشق زال به رودابه روايت خواهد شد.
«برخلاف معمول که اپرت ها با شور و هيجان به پايان مي رسند من اين اثر را با آرامش تمام کرده ام. در واقع اصلاً به بخش هاي جنگجويي داستان نپرداخته ام.» آهنگساز گروه دستان همچنين از سختي نوشتن اين اثر براي ارکستر سازهاي ايراني مي گويد؛ «در موسيقي ايراني دست آهنگساز براي استفاده از تمامي صدا ها بسته است. مثلاً نمي توان برخي صداهاي بم را در اثر استفاده کرد اما بالاخره بايد گام نخست را برداشت. در سيمرغ هم سعي کردم با ارکستر ايراني هماهنگ باشم. موسيقي ايراني قابليت هاي بالايي دارد که بايد از آنها استفاده کرد تا ديگران نيز به اين کار راغب شوند.»
نقال اين اثر همايون شجريان است که در کنار دو خواننده سوپرانو و دو خواننده آلتو اپرت سيمرغ را اجرا خواهند کرد. اما نام اين چهار خواننده هنوز مشخص نشده است. به گفته حميد متبسم فقط حضور محمدرضا درويشي به عنوان رهبر ارکستر و همايون شجريان به عنوان سوليست قطعي شده و ديگر اعضا نيز به زودي قطعي خواهند شد.
پرسش نهايي نيز درباره کارهاي آينده گروه دستان است. پاسخ متبسم را بخوانيد؛ «از 10 روز ديگر تور دوماهه را در اروپا به خوانندگي همايون شجريان و با اجراي آلبوم هاي «قيژک کولي» و «خورشيد آرزو» آغاز مي کنيم. ممکن است کارهاي جديدي را نيز با همايون در تابستان اجرا کنيم. سال آينده همين موقع کار «به نام گل سرخ» را در اروپا اجرا خواهيم کرد و قول مي دهم پاييز 89 «به نام گل سرخ» در ايران اجرا شود.»
آلبوم «به نام گل سرخ» با خوانندگي سالار عقيلي بر اساس شعرهاي شفيعي کدکني چندي پيش در ايران منتشر شد.