فرارو- به گفته فعالان سینمایی «مرد پرنده‌ای» شانس زیادی در جوایز اسکار دارد. آلخاندرو گونزالز اینیاریتو این بار با کارگردانی، تهیه‌کنندگی و نویسندگی این فیلم به اسکار آمده و 9 بار کاندیدا شدن «مرد پرنده ای» در میان جوایز متعدد نشان می دهد که خوب عمل کرده است.
اسم آلخاندرو گونزالز اینیاریتو در سینما چندان ناشناخته نیست. او «عشق سگی» را در سال 2000 ساخت. فیلمی که از آن به عنوان نمونه مکزیکی «داستان عامه پسند / Pulp Fiction» تارنتینو یاد می شود. پس از آن اینیاریتو با فیلم های «21 گرم» و «بابِل» سه گانه مرگش را کامل کرد.
حال آخرین ساخته او به نام «مرد پرنده‌ای» یک کمدی –درام است که درگیری یک ستاره پیشین سینما را با شهرت و موفقیت نشان می دهد.
هنگامی که فیلم آغاز می شود و شما شخصیت اول فیلم یعنی «ریگان تامسون» «مایکل کیتون» (Michael Keaton) آن را بازی می کند را میان زمین و هوا معلق می بینید تصور می کنید که قرار است فیلمی در ژانر تخیلی – قهرمانانه همچون «مرد عنکبوتی» را تماشا کنید. اما این طور نیست.
«مرد پرنده ای» فیلمی سراسر حقیقت است. آن معلق بودن ابتدایی بازیگر اصلی داستان هم می تواند خلاصه ای از کل مفهوم اصلی فیلم باشد. او فردی معلق است. میان دنیایی که حال در آن قرار گرفته و دنیای که می خواست داشته باشد. یعنی ستاره ای محبوب که با توانایی های ماوارئی اش می تواند هرچه که بخواهد را به دست بیاورد. اما حال به خاطر یک اشتباه آن دنیا را از دست داده و حس پشیمانی از دست رفتن دنیای ایده آلش باعث شده که در جدالی با خود قرار بگیرد.
ریگان قصد دارد تا با روی صحنه بردن نمایش خودش، شهرت گذشته را به دست آورد. او هر چه داشته را بر سر نمایشی اقتباسی از داستان کوتاه «ریموند کارور» گذاشته است. نمایشی به نام «وقتی از عشق می گوییم از چه می گوییم» که خودش نوشته، کارگردانی کرده و در آن بازی می کند.
ریگان توماس پیش از این مرد پرنده ای بوده است. او می توانست پرواز کند. با فوتی دشمنان را از سر راه بردارد و یا اشاره ای کوچک اشیا را جا به جا کند. اما الان دیگر انرژی ای ندارد که بخواهد در آسمان هنری اش به پرواز درآید چه برسد به اینکه یک سوپرقهرمان باشد. به همین دلیل که نتوانسته دیگر همچون گذشته به شهرت برسد در سایه بال های مرد پرنده ای باقی مانده و از دنیای سینما کناره گرفته و به تئاتر آمده است.
نکات زیادی در جای جای فیلم وجود دارد. شاید اولین چیزی که نگاه بیننده را به خود جذب می کند فیلم برداری آنست که سعی دارد تا این فیلم را در سه برداشت بگیرد. یعنی فیلمی تقریبا آن کات و با تدوینی زیبا که شاید تنها سه بار متوقف شده باشد. آن هم به واسطه تغییر لوکیشن و یا زمان.
آنچه که بیش از همه مورد توجه منتقدان قرار گرفته همین نحوه فیلم برداری است. که به موجب آن بخش عمده ای از فیلم به صورت یک برداشت گرفته شده است. بیشتر بازی های این برداشت واحد هم شامل بازی مایکل کیتون است. همین بازی های بدون وقفه او توانسته بسیاری از جوایز را به نامش بزند. مانند جایزه منتقدان، گلدن گلوب و حال نامزدی جایزه اسکار.
اینیاریتو سعی کرده تا با همان لحن طنزی که در فیلم وجود دارد بسیاری از اتفاقات درون این صنعت را نقد کند. مثلا صحنه ای که ریگان مجبور می شود که با لباس زیر از میان جمعیت بگذرد یکی از آن نکته هاست. اینکه فیلم منتشر شده از این صحنه در شبکه های اجتماعی در طول یک ساعت آنچنان بازدید می شود که یک تئاتر در کل مدت نمایشش اینچنین نیست، نقدی به توجه مردم به این حواشی تا خود هنراست.
اما یک قسمت این طعنه ها بیش از همه صدای منتقدان را درآورد. همان صحنه ای که به طور مستقیم خود آنان را نشانه می گیرد. صحنه برخورد ریگان با «تاباتا» منتقد سرشناس تئاتر. کسی که می تواند با قلم خود یک نمایش را موفق و یا نابود کند.
«آنتونی لین» ANTHONY LANE در روزنامه نیویورکر نوشته است: «فیلم مرد پرنده ای بی ایراد نیست. یک نفر می توانست به اینیاریتو بگوید که منتقدان، هرچند سخت گیر باشند، آنچنان که تاباتا در فیلم هست، زود قضاوت نمی کنند. اگر هر کسی همچون تاباتا در فیلم بگوید: «من نمایش تو را نابود می کنم» قبل از اینکه آن اثر را دیده باشد، خیلی در این شغل ماندگار نخواهد بود.»
منتقدان زیادی هم به این فیلم نمره منفی داده اند. در مجله ونتی فیر (Vanity Fair) ریچارد لاوسن فیلم را «سفید مایل به خاکستری» و «تنها فریبی ساده» نامیده است.
با این حال فیلم در سایت راتن تومیتوز ( Rotten Tomatoes) بر اساس 251 نقد رتبه 92 را به دست آورده است. میانگین رتبه هایی که به این فیلم داده شده 8.5 از 10 است. در مقابل سایت متاکریتیک (Metacritic) به «مرد پرنده ای» رتبه 88 از 100 را داده است. بر اساس 48 نقد لقب «تحسین جهانی» را گرفته است.
در حال حاظر مرد پرنده ای با نامزدی در 9 حوزه اسکار در رتبه ای برابر با هتل بزرگ بوداپست قرار گرفته است.
بهترین تدوین صوتی، بهترین میکس صدا و بهترین فیلمبرداری از جمله شاخه هایی هستند که مرد پرنده ای را نامزد دریافت جایزه اسکار کرده است
آلخاندرو گونزالس اینیاریتو هم به عنوان نویسنده، کارگردان و تهیه کننده فیلم در سه زمینه بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم کاندید است.
در این میان نباید از نقش های تاثیر گذار بازیگران هم غافل بود. اما استون (Emma Stone) بهترین بازیگر زن نقش مکمل و ادوارد نورتن (Edward Norton) نامزد بهترین بازیگر مرد نقش مکمل شده اند. مایکل کیتون (Michael Keaton) هم شانس زیادی برای دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد نقش اصلی دارد.
فیلم «مرد پرنده ای» یک روایت تلخ است. روایتی از زندگی بازیگران افول کرده و به تصویر کشیدن زندگی پس از شهرتشان. نگاه کارگردان در این فیلم به فیلم های بزرگ هالیوودی نگاهی انتقادی است. جریانی که زندگی عادی این ستارگان را از آنان می گیرد و اگر حداقل در شهرت باقی نماند در زیر سایه نقش های پیشنشان باقی خواهند ماند و هویتشان دستخوش تغییر خواهد شد.