سالانه میلیون ها پرنده به بزرگترین زیستگاه زمستان گذرانی جهان در فریدونکنار مهاجرت می کنند که بنا به آخرین اعلام موسسه جهانی حیات پرندگان در 2003 حدود 700 هزار پرنده صید می شوند که اکنون این رقم به میلیون رسیده و مرگ خاموش آنها را به دنبال دارد.
تاکنون 9 هزار و 700 گونه پرنده در جهان شناسایی شده است که سهم کشور ما با توجه به تنوع آب و هوایی به 520 گونه می رسد که تقریبا برابر کل پرندگان ساکن اروپا است، علاوه بر این ایران سالانه پذیرای تعداد زیادی پرنده از نقاط مختلف جهان است که برای زمستان گذارانی وارد تالاب ها و زیستگاه های طبیعی می شوند.
یکی از این زیستگاه های طبیعی که به اعتقاد کارشناسان زیست محیطی جهان، بزرگترین زیستگاه زمستان گذرانی پرندگان در دنیاست، منطقه فریدونکنار در استان مازندران است.
سالانه میلیون ها بال پرنده از اروپا، فنلاند و هند وارد این تالاب می شود و از آنجا به آفریقا پرواز می کنند، اما متاسفانه به صورت کاملا خاموش و بی صدا صید می شوند.
کیوان هوشمند مدیر دیده بان محیط زیست و حیات وحش روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: مهاجرت پرندگان در زمستان برای به دست آوردن غذا و جوجه آوری امری طبیعی است، بیشتر این پرندگان آبزی و کنار آبزی هستند.
وی گفت: برای این منظور سالانه میلیون ها بال پرنده وارد فریدونکنار می شود که متاسفانه به صورت کاملا بی رحمانه صید می شوند.
این فعال محیط زیست افزود: شالیزارها و آب بندهای فریدونکنار این منطقه را به بهترین مکان برای زمستان گذرانی پرندگان تبدیل کرده است که صیادان از این فرصت استفاده کرده و بی رحمانه و به روشی کاملا غیر انسانی اقدام به زنده گیری پرندگان می کنند.
وی گفت: سازمان محیط زیست با روش سنتی صید پرندگان مخالف نیست اما مساله صید بی رویه و غیر مجاز به وسیله نصب تورهای هوایی است که در یک مرحله هزاران پرنده چه حلال گوشت و چه حرام گوشت در آن گرفتار می شوند، است.
همچنین محمد علی الله قلی کارشناس حیات وحش و عضو کمپین پرواز به خبرنگار علمی ایرنا گفت: صید پرندگان در میانکاله چند سالی است که شکل جدیدی به خود گرفته است و از روش سنتی به سمت روشی کاملا بی رحمانه کشیده شده است.
وی افزود: دراین روش بی رحمانه صیادان اقدام به نصب تورهای هوایی در مسیر حرکت پرندگان می کنند که این حیوانات در آن رفتار می شوند، هفته گذشته اداره کل محیط زیست استان مازندران 30 رشته تور را جمع آوری و هزاران قطعه پرنده سربریده شده را در تالاب میانکاله کشف و ضبط کرد.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه برپایی این چادرها حدود 20 دقیقه زمان نیاز دارد گفت: در این روش صیادان برای مدتی منطقه مد نظر برای برپایی تور دانه می ریزند و منطقه را امن می کنند حتی مدتی در منطقه نگهبانی می دهند تا گلوله ای شلیک نشود و پرندگان احساس امنیت کنند.
وی ادامه داد: این کار را چند روز متوالی انجام می دهند و در این روزها با ریختن دانه، امن بودن منطقه را به پرندگان تلقین می کنند و بعد از اینکه تعداد پرندگان به حد قابل ملاحظه ای رسید شبانه اقدام به برپایی تور هوایی می کنند و پرندگان روز بعد بر حسب عادت که برای خوردن دانه وارد منطقه می شوند در تورها گرفتار می شوند.
الله قلی با تاکید بر اینکه این روش بسیار بی رحمانه و غیر قابل توجیه است گفت: حتی در برخی موارد صیادان برای به دام انداختن پرندگان اقدام به پخش صدای پرنده از دستگاه های صوتی می کنند که دراین شرایط تمام پرندگان چه حلال گوشت و چه حرام گوشت در آن گرفتار می شوند.
وی افزود: این تورها یک دستگاه کشتار جمعی اند که متاسفانه به سرعت در مناطق اطراف نیز در حال گسترش هستند.
این فعال محیط زیست ادامه داد: معمولا این کار بین بیستم ماه قمری تا پنجم ماه بعدی که به علت نبود ماه شب ها تاریک تر است انجام می شود که سودهای میلیونی زیادی را نصیب صیادان می کند.
وی گفت: تالاب میانکاله گلوگاه مسیر مهاجرت پرندگان است زیرا هم به دریا و هم به شالیزار راه دارد از این رو مامن بسیار مناسبی برای استراحت، زمستان گذرانی و زادآوری پرندگان آبزی و کنار آبزی است، از این رو صید پرندگان از گذشته های دور در این منطقه معمول بوده است اما به روشی کاملا سنتی نه به روش امروزی که در واقع قتل و عام پرندگان است.
کارشناس حیات وحش افزود: روش قدیمی به ' دوما' معروف است به این صورت که صیادان چند اردک پرورش یافته داشتند، در فصل مهاجرت صیادان در مکانی کمین می کردند و اردک ها را به نوبت پرواز می دادند این حیوانات در نقطه ای که یاد گرفته بودند فرود می آمدند و پرندگان مهاجر با دیدن این پرندگان که در نقطه یکسانی فرود می آیند به هوای اینکه در آن منطقه غذا وجود دارد فرود می آمدند که در این وقت صیادان با انداختن تور بر رویشان آنها را صید می کردند و اردک های تربیت شده که به اردک های خائن معروف بودند نیز با شنا از زیر تور رها می شدند اما اکنون این روش منسوخ شده و تورهای هوایی جای آنرا گرفته است.
وی گفت: 45 هکتار از منطقه فریدونکنار در سال 1354 به عنوان پناهگاه حیات وحش به ثبت رسید و بعد از گذشت زمان حدود 10 هکتار آن تصرف شد و اهالی به عنوان شالیزار از آن استفاده می کنند، اکنون 35 هکتار آن باقی مانده است که متاسفانه آنطور که باید سازمان حفاظت محیط زیست بر روی آن نظارت ندارد.
عضو کمپین پرواز افزود: در زمان مهاجرت، پرندگان در پنج نقطه از این تالاب فرود می آیند که کاملا در قرق صیادان محلی است و به هر قیمت ممکن از آن مناطق حفاظت می کنند تا امن بماند و پرندگان به راحتی وارد شوند.
وی تاکید کرد: هر ساله هم تجمع پرندگان در فریدونکنار بیشتر می شود زیرا به علت خشک شدن دیگر تالاب های کشور پرندگان به این سمت کشیده می شوند، 80 تالاب در کشور وجود دارد که از این تعداد 40 تالاب کاملا خشک شده و 40 تای باقیمانده بین 20 تا 80 درصد خشک شده اند با این حساب زیستگاه پرندگان زیادی از بین رفته است.
الله قلی ادامه داد: از این رو هر ساله پرندگان زیادی جذب فریدونکنار می شوند، هر تعداد گونه ای که از خانواده مرغابی ها، غازها، حواصیل ها و قوها وجود داشته باشد، در فریدونکنار یافت می شود حتی تعداد زیادی از گونه های مختلف پرندگان شکاری مانند جغدها، عقاب ها و شاهین ها که به هوای پرندگان مهاجر وارد منطقه می شوند نیز گرفتار تور صیادان می شوند.
وی گفت: عملکرد نادرست صیادان ، فریدونکنار را به سیاه چال بی رحمی برای پرندگان تبدیل کرده است که نه تنها پرندگان بلکه گونه های دیگر حیوانات مانند انواع سمورها و دیگر گوشتخواران که به هوای پرندگان وارد منطقه می شوند را نیز در خود فرو می برد.
این فعال محیط زیست افزود: سازمان محیط زیست و دوستداران محیط زیست با صید سنتی پرندگان مخالفتی ندارند اما مساله روش بی رحمانه تورهای هوایی است که در واقع نسل کشی به راه انداخته است.
وی تاکید کرد: پرندگانی در فریدونکنار دیده می شوند که درهیچ جای دنیا وجود ندارند آنگاه صیادان به راحتی و بدون توجه به پتانسیل بالای گردشگری در این منطقه اقدام به صید بی رحمانه و غیر قانونی می کنند.
وی گفت: فریدونکنار مامن تنها درنای سیبری است که تا هفت سال گذشته 13 درنا بودند که اکنون فقط جنس نر آن باقیمانده و هر سال به تنهایی وارد این منطقه می شود، این درنا تنهاترین پرنده آزاد بر روی زمین است.
چندی پیش سید مجید خرازیان مقدم مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره پرندگان وضعیت پرندگان میانکاله گفته بود: هدف سازمان حفاظت محیط زیست متوقف و منسوخ کردن روش های ناپایداری است که نسل پرندگان مهاجر را تهدید و با خطر انقراض مواجه می کند که از این میان دام های هوایی هدف اولیه این سازمان است.
وی افزود: شواهد و آمار نشان می دهد سالانه صدها هزار پرنده در تالاب فریدونکنار در استان مازندران قربانی زیاده خواهی و استفاده از روش های سود جویانه می شوند که تداوم آن نه تنها باعث سیر نزولی جمعیت پرندگان بلکه موجب ترویج این روش در بخش های دیگر استان گلستان و همچنین سایر مناطق کشور می شود.
وی با بیان اینکه اراده سازمان محیط زیست بر قانونمند کردن نظام صید سنتی و نظارت موثر بر فرآیند بهره برداری از پرندگان است گفت: این سازمان تعامل با جوامع محلی را سر لوحه کار قرار داده و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران نیز با سعه صدر و پرهیز از خشونت وظایف قانونی خود را پیگیری می کند.
وی با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست براساس وظایف قانونی خود بر اجرای قانون و حفاظت از طبیعت اهتمام دارد، گفت: این سازمان معتقد است صید سنتی یک ارزش است که بر مبنای دانش سنتی پایه گذاری شده و از چارچوب های بهره برداری خردمندانه پیروی می کند.
وی ادامه داد: به رغم اراده سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر قانونمند کردن نظام صید سنتی و نظارت موثر بر فرآیند بهره برداری از پرندگان، این سازمان تعامل با جوامع محلی را سرلوحه کار قرار داده و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران با سعه صدر و پرهیز از خشونت وظایف قانونی خود را پیگیری می کند.
خرازی مقدم در ادامه به بخشی از اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران از پاییز و زمستان 92 اشاره کرد و گفت: برنامه میان مدت ( 6 ساله) ساماندهی صید و زنده گیری پرندگان در استان مازندران با تاکید بر دامگاههای منطقه فریدونکنار تهیه شد.
وی افزود: تشکیل کمیته ساماندهی صید و زنده گیری پرندگان در استان مازندران، جمع آوری دام های هوایی در سطح استان توسط یگان حفاظت سازمان محیط زیست با همکاری نیروهای انتظامی، ساماندهی کمی و کیفی صید و روش های آن در دامگاهها، ساماندهی بازار عرضه پرندگان صید شده و ممانعت از جابجایی و قاچاق پرندگان، آموزش و اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی و ملی، جلب مشارکت دامگاه داران از طریق تعاونی های صیادی و ایجاد معیشت جایگزین همانند توسعه گردشگری و تفرجگاه در منطقه فریدونکنار و اقدامات مشابه نیز پیش بینی شده است.