تهران 15 هزار کارتن خواب دارد. این آمار را شهردار تهران داده و این در حالی است که گرمخانه های پایتخت تنها گنجایش میزبانی از 3 هزار بی خانمان را دارند و یخ زدگی و مرگ در کمین 12 هزار کارتن خواب است.
به گزارش مهر، بر اساس آمارهای موجود حدود ۱۵ هزار کارتن خواب و بی خانمان در تهران وجود دارد که ۱۵ درصد آنها را زنان بی خانمان تشکیل می دهند. در بین افراد بی خانمان از همه گروه های سنی از ۱۸ سال گرفته تا بیش از ۹۰ سال مشاهده می شود اما بیشتر افراد بی خانمان در گروه سنی ۳۵ تا ۴۰ سال هستند. کارتن خواب ها تقریبا در تمام مناطق پایتخت حضور دارند اما تجمع آنها بیشتر در نقاط بی دفاع شهری مشاهده می شود و در برخی نقاط شهر مانند دروازه غار، فرحزاد، خاک سفید این افراد بیشتر حضور دارند. همچنین برخی از بوستان های شهر نیز محل تجمع افراد بی خانمان شده است.
آمارها نشان می دهد که ۸۰ درصد از کارتن خواب ها معتاد هستند و در واقع علت بی خانمان شدن این افراد همان اعتیاد بوده است. فقر، اختلافات و مشکلات خانوادگی نیز از دیگر عوامل شایع در بی خانمان شدن این افراد است.
به گفته رضا جهانگیری فر معاون توسعه و خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران در حال حاضر ۳ مرکز نگهداری از افراد بی خانمان در تهران وجود دارد که این مراکز در تمام طول سال به کارتن خواب ها خدمات رسانی می کنند، علاوه بر این مراکز اصلی و دائمی امسال در فصل پاییز و زمستان، مددسراهای اضطراری در مناطق مختلف شهر ایجاد می شود که پیش بینی شده هریک از این مددسراها ظرفیت پذیرش ۵۰ بی خانمان را داشته باشند.
غلامرضا انصاری عضو شورای شهر تهران در این رابطه می گوید: ساماندهی کارتن خواب های شهر تهران ضرورت دارد، البته شورای شهر از این فعالیت شهرداری استقبال کرده و موافق ساماندهی این افراد است اما نباید با کارتن خواب ها برخوردهای خشن صورت گیرد و در طول فعالیت گرمخانه ها می بایست برنامه های آموزشی انجام شود.
وی ادامه می دهد: ساماندهی مقطعی کارتن خواب ها توسط شهرداری به عنوان مسکن کار خوبی است اما این معضل باید به صورت ریشه ای حل شود و با یکپارچه سازی مدیریت شهری کارها را باید سامان داد. در واقع ساماندهی کارتن خواب ها وظیفه سازمان بهزیستی است که باید کار را انجام دهد اما به دلیل مشکل مدیریتی و کمبود اعتبار تاکنون اقدامات جدی انجام نشده و اگر هم انجام شده، مقطعی بوده است.
انصاری بر ضرورت انجام برنامه جامع برای ساماندهی کارتن خواب ها تأکید می کند و می گوید: در واقع باید اقدامات جامعی در رابطه با اقامت کوتاه مدت، محل خواب و خوراک این افراد تهیه و اجرا شود. البته پیش از این با معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران صحبت هایی در رابطه با کارتن خواب ها شده و ما خواستار اجرای برنامه کامل تری در این راستا هستیم.
اظهار نظر برخی از اعضای شورای شهر درباره پدیده کارتن خوابی
احمد دنیا مالی؛ رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهرانآمار کارتن خواب ها در سالهای گذشته بالغ بر 4 تا 5 هزار نفر بود که رشد فزآینده این آمار جای نگرانی دارد. اعتیاد و فرزندان کار از جمله عوامل کارتن خوابی هستند و موضوع نگران کننده دیگر این است که نسبت زنان کارتن خواب نیز در حال افزایش است. کارتن خوابی پدیده نگران کننده ای است که فرایند آن کودکان معصومی می شوند که در خرابه ها و زیر پل های شهر زاده می شوند.
فاطمه دانشور؛رییس کمیته اجتماعی شورای شهر
اتفاقی که در حال حاضر می افتد این است که ما تنها کارتن خواب ها را نگهداری می کنیم در حالی که بهتر این است که با بهره گیری از مددکاران متخصص اجتماعی و مداخله آنان این افراد را به صحنه اجتماع باز گردانیم.شهرداری با اینکه ساماندهی کارتن خواب جز وظایف سازمانی اش نبوده اما از سازمان های متولی بهتر عمل کرده است و این در حالی است که برای حل این معضل وزارت رفاه، سازمان تامین اجتماعی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت نیز باید جدی تر به صحنه بیاند و با شهرداری تعامل کنند.
مهدی چمران؛ رییس شورای اسلامی شهر تهران
در ساماندهی کارتن خواب ها نه تنها وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی بلکه دادستانی هم باید حضوری فعال داشته باشد چرا که نگهداری افراد تخلف است اما در نظر داشته باشید در شب های یخبندان تهران در سالهای گذشته نمی توانستیم کارتن خواب ها را رها کنیم. در میان افراد کارتن خواب، دانشجویانی بودند که در وضعیت اسفناک هم درس می خواند که در چنین شرایطی شهرداری اقدام به انتقال آنان به گرم خانه ها می کرد و متاسفانه این وظیفه به عهده شهرداری تا امروز مانده در حالی که تعداد کارتن خواب ها نیز رو به ازدیاد است چرا که مهاجرت به تهران نیز در حال افزایش است.
اما برنامه مدیریت شهری برای این بحران زمستانی چیست؟ حسین زارع صفت مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه با سرد شدن هوا برای همه مناطق 22 گانه گرم خانه اضطراری ایجاد می کنیم، می گوید: تلاش می کنیم در روزهای سرد زمستان کارتن خوابی بدون سقف نماند.
وی در خصوص برخی از یخ زدگی ها در شب های سرد زمستان نه به دلیل بی مکانی بلکه به دلیل عدم مراجعه کارتن خواب ها به گرم خانه ها، می گوید: عدم دسترسی ما به برخی از این کارتن خواب ها سبب می شود نتوانیم همه آنها را از سطح شهر جمع کنیم هرچند در چند سال گذشته براساس آمارهای پزشکی قانونی ما مرگ و میر بر اثر یخ زدگی نداشته ایم و برخی از معتادان کارتن خواب به دلیل "اوردوز" مرده اند.
مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه آمار دقیقی از معتادان "اوردوز" کرده نداریم اضافه می کند: در تمام طول سال این موضوع اتفاق می افتد اما در برخی از فصول این آمار بالا می رود.
به گفته زارع صفت، تلاش مدیریت شهری این است که به کمک حسینیه ها، مساجد، تکایا، حوزه علمیه مشارکت مردم را برای خدمات رسانی به این افراد جلب کند و از تمام ظرفیت ها برای درگیر شدن در این موضوع استفاده کند.
وی با بیان اینکه جمع آوری کارتن خواب ها در فصل زمستان یک موضوع فرابخشی و حاکمیتی است، می گوید: باید تمامی نهادهای مرتبط درگیر این موضوع شوند.
بحث ساماندهی بی خانمان ها مسئله دیروز و امروز نیست. سالهاست که این معضل در تهران وجود دارد ولی هیچ سازمانی به طور مشخص خود را متولی ساماندهی آنها نمی داند از طرفی شهرداری وعده جمع آوری می دهد و از سوی دیگر سازمان بهزیستی از نبود امکانات گلایه می کند ولی نکته قابل تامل اینجاست که چه کسی در زمستان پاسخگوی مرگ و سرمازدگی بی خانمان ها خواهد بود.