اختلاف میان آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران علاوه بر اینکه همواره مورد سوال عامه مردم بوده است، در دوره های مختلف سبب شده تا هر کس به نفع خود یک منبع را مرجع رسمی اعلام آمار معرفی کند.
به گزارش ایسنا، طبق مستندات برنامه پنجم توسعه در ماده 54 این برنامه، مسوولیت تولید آمار به عهده مرکز آمار ایران است، اما در عین حال در دوره های مختلف مسوولان بانک مرکزی را نهاد مورد استناد برای تولید آمار دانسته اند.
در همین راستا چندی پیش رییس مرکز آمار ایران نیز در پاسخ به این سوال که چرا همچنان اختلاف آماری مرکز آمار ایران و بانک مرکزی در نرخ تورم وجود دارد، گفت: این فاصله آماری کاهش یافته و البته چیزی که قانون تعیین کرده مرکز آمار را مرجع رسمی اعلام نرخ تورم دانسته است.
وی تصریح کرد:یکی از علل اصلی فاصله آمار مرکز آمار و بانک مرکزی سطح نمونه گیری و پوشش آماری متفاوت در این دو نهاد است.
بر اساس این گزارش سبد کالاهای مورد ارزیابی، سال پایه پولی و مناطق شهری و روستایی در این دو نهاد آماری با یکدیگر متفاوت است و به همین دلیل نرخ تورم محاسبه شده در بانک مرکزی و مرکز آمار با یکدیگر تفاوت دارد.
عادل آذر، رییس مرکز آمار در دوره ای و پس از آوردن این نام این نهاد به عنوان مرجع رسمی اعلام آمار تورم از توقف محاسبه نرخ تورم در بانک مرکزی خبر داده بود. از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان نیز اعلام دو نرخ تورم را برای کشور نمی پذیرفتند.
اما سوالی که در این زمینه وجود دارد این است که بهتر نبود به جای معرفی یک مرکز به عنوان مرجع رسمی اعلام تورم تلاش برای یکسان سازی مولفه های تاثیرگذار در محاسبه نرخ تورم انجام میشد؟ که البته در این صورت نیازی به محاسبه این نرخ توسط دو مرکز نبود.
نکته ای که این موضوع را با مشکل مواجه می کند استناد هر کدام از مسئولان در دوره خود به آمار یکی از این دو نهاد بر اساس انتفاع شخصی است. همانطورکه شمس‌الدین حسینی، وزیر سابق اقتصاد در دوره مسوولیت خود، درباره تفاوت نرخ تورم اعلام شده ازسوی بانک مرکزی و مرکز آمار گفت: بانک مرکزی همچنان مرجع رسمی اعلام تورم است، اما با این وجود طبق برنامه پنجم توسعه، انتشار آمار باید با هماهنگی مرکز آمار ایران باشد.
حسینی تورم اعلام شده از سوی مرکز آمار را زیر سوال برد و ضمن مبهم دانستن آن گفت: مشخص نیست نرخ اعلام شده مرکز آمار از نوع «نقطه به نقطه» یا تورم میانگین منتهی به تیرماه است.
به گفته وی، سبد کالایی که مرکز آمار با استناد به آن نرخ تورم را اعلام می‌کند، متفاوت از سبد کالایی آماری بانک مرکزی است.
اظهارات حسینی در حالی بیان شد که رییس کل بانک مرکزی در سال 1390 نرخ تورم تیرماه را 16.3 درصد و مرکز آمار در گزارشی به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس زقم تورم را 19.6 درصد اعلام کرده بود.
با توجه به اینکه همواره اختلاف بین آمار این دو نهاد وجود داشته است به نظر می رسد که این اختلاف به نوعی برای مردم جا افتاده است اما در ماه های اخیر نکته جالب همگرایی نرخ تورم مرکز آمار و بانک مرکزی است.
اختلاف میان نرخ تورم مرکز آمار و بانک مرکزی در دوره ای به بیش از چهار درصد نیز رسید، اما در ماه های اخیر این اختلاف هر ماه کمتر شده است، به گونه ای که در تورم مهرماه این اختلاف به سه دهم درصد رسید. به عبارت دیگر مرکز آمار ایران تورم مهرماه را 19.1 درصد و بانک مرکزی تورم همین ماه را 19.4 درصد اعلام کرد.
هرچند که به نظر نمی رسد مولفه های تاثیرگذار در محاسبه نرخ تورم در این دو نهاد تغییر کرده باشد، اما نزدیک شدن تورم اعلام شده از سوی این دو نهاد جای امیدواری است که در آینده نزدیک تنها یک نرخ تورم در کشور اعلام شود که منطقی تر نیز به نظر می رسد.
| ماه | بانک مرکزی | مرکز آمار |
| فروردین (92) | 32.3 | 2908 |
| اردیبهشت | 34 | 31 |
| خرداد | 35.9 | 3206 |
| تیر | 37.5 | 3309 |
| مرداد | 39 | 35.1 |
| شهریور | 40.1 | 36 |
| مهر | 60.4 | 36.2 |
| آبان | 40 | 35.9 |
| آذر | 39.3 | 35.5 |
| دی | 38.4 | 35 |
| بهمن | 36.7 | 33.7 |
| اسفند | 34.7 | 32.1 |
| فروردین (93) | 32.5 | 30.2 |
| اردیبهشت | 30.3 | 28.4 |
| خرداد | 27.7 | 26.2 |
| تیر | 25.3 | 24.2 |
| مرداد | 23.2 | 22.3 |
| شهریور | 21.1 | 20.6 |
| مهر | 19.4 | 19.1 |