سرمایه گذاری در فیلم و تولیدات تلویزیونی همیشه یک قمار مالی است ولی فناوری هایی که با کمک آن می توان ذهن و سلیقه مخاطبان را خواند به کمک تهیه کنندگان آمده تا از ضرر احتمالی آنها بکاهد.
اما چرا توسعه فناوری هایی که با کمک آن می توان سلیقه و واکنش بینندگان را سنجید و پیش بینی کرد تا این حد مهم شده است؟ کافی است مواردی از ضرر بزرگ برخی از محصولات سینمایی یا تلویزیونی را به خاطر بیاوریم. به عنوان مثال سال گذشته فیلم "رنجر تنها" محصول والت دیزنی بیش از ۲۰۰ میلیون دلار ضرر کرد.
وقتی که سرمایه گذاری‌های چند صد میلیون دلاری در میان است سرمایه گذاران از هر طریق می کوشند بازگشت سرمایه و سودآوری خود را تضمین کنند و اینجاست که فناوری‌های جدید می توانند به کمک بیایند.
چه نوع فناوری های جدیدی؟
برخی از تولید کنندگان محصولات سینمایی و تلویزیونی به نرم افزارهای ویژه برای سنجش احساس بیننده ها از جمله نرم افزار محصول شرکتی به نام افکتیوا امید بسته اند که در انستیتو تکنولوژی ماساچوست (ام آی تی) پایه گذاری شده است.
این ابزارهای کامپیوتری با استفاده از یک برنامه ویژه تمام حرکات و واکنش ها در چهره تماشاچیان به هنگام دیدن فیلم را ضبط کرده و از روی این واکنش ها تشخیص می دهند که چه نوع احساسی و چه حدی از توجه در بینندگان ایجاد شده است. بنابراین در آینده وقتی که یک فیلم اکران نشده به طور آزمایشی برای گروهی از تماشاچیان دستچین شده به نمایش درمی آید دوربین های ویژه ای تمام حرکات و حالت چهره تماشاچیان را زیر نظر خواهند گرفت.
این روش چه ارزشی دارد؟
باید در نظر داشت که در نمایش آزمایشی محصولات جدید برای یک گروه تماشاگر دستچین شده همیشه بعد از دیدن فیلم از این افراد سئوالات دقیقی می شود تا تولید کنندگان نظر آنها را در مورد فیلم بدانند. پس چرا علاوه بر این می خواهند حتی آنچه را که در ذهن آنها می گذرد بسنجند؟
چون پاسخ های افراد کاملا قابل اتکا نیست. این تماشاگر ها ممکن است فراموش کنند که از کدام صحنه ها لذت برده و کدام صحنه ها را دوست نداشتند و یا ممکن است نتوانند واکنش دقیق خود به صحنه های فیلم را به خوبی توضیح دهند.
شرکت های فیلمسازی هالیوود با کمک فناوری‌های جدید می توانند واکنش های تماشاچیان را در تک تک لحظه های نمایش فیلم سنجیده و متوجه شوند در کدام لحظات آنها مجذوب فیلم شده و یا در کدام لحظات حوصله آنها سر رفته است.
سنجش واکنش عاطفی تماشاچیان به وسیلکه کامپیوتر کمی عجیب نیست؟
از هم اکنون این نگرانی به طور جدی مطرح شده که ممکن است از این نرم افزارها سوءاستفاده شود. به خصوص که از قرار معلوم قدرت سنجش واکنش های عاطفی این ابزارها چنان بالاست که حتی می توانند ضربان قلب افراد را تشخیص داده و وجود نارسایی های قلبی را هم تشخیص دهند.
اما مدیران شرکت فناوری افکتیوا و یکی از پژوهشگران دانشگاه تکنولوژی ماساچوت تاکید می کنند که این نوع فن آوری را فقط زمانی در اختیار شرکت های فیلمسازی قرار می دهند که قبل از استفاده از آن موافقت همه تماشاچیان را جلب کرده باشند. به گفته مدیران شرکت افکتیوا آنها در چند مورد تقاضای فیلمسازان برای استفاده از این ابزارها بدون اطلاع تماشاچیان را رد کرده اند.
آیا فناوری‌های جدید حتی قبل از شروع تولید می تواند موفقیت این محصولات را تضمین کند؟
شاید. اگر سازندگان فیلمهای سینمایی و برنامه های تلویزیونی به حد کافی تماشاچیان مخاطب اصلی خود را بشناسدند قاعدتا باید بتوانند به مخاطبان خود محصولی ارائه دهند که آنها واقعا می خواهند. هم اکنون این حالت در مورد چند مجموعه تلویزیونی اتفاق افتاده که در میان طرفداران خود بسیار موفق و پر بیننده هستند.
به عنوان مثال یکی از اولین تولیدات نتفلیکس شرکت آمریکایی خدمات رسانه ای آنلاین، ساخت مجدد مجموعه تلویزیونی بریتانیایی خانه پوشالی بود. نتفلیکس در رقابت بر سر تولید و پخش این محصول شبکه های تلویزیونی بزرگ و قدیمی مثل "اچ بی او" و یا "ای ام سی" را شکست داد. چون این شرکت با استفاده از داده های اطلاعاتی مشتریان خود می دانست که پخش این مجموعه تلویزیونی موفقیت تضمین شده ای خواهد داشت.
مشترکان شرکت های ارائه دهنده خدمات آنلاین مثل نتفلیکس یک گنج اطلاعاتی و نظرسنجی هستند. این مشترکان هر گاه که یک برنامه تلویزیونی یا فیلم سینمایی را سفارش می دهند، هر گاه که هنگام تماشای آن روی بخشی از فیلم مکث کرده و یا تماشای قسمتی از آن را حذف می کنند، اطلاعات مربوط به سلیقه و نحوه تماشای خود را در بایگانی اطلاعاتی این شرکت ها به جا می گذارند. تمام این اطلاعات مشتریان به شرکتی مثل نتفلیکس امکان می دهد که برای تمام ۴۴ میلیون مشترک خود یک شناسنامه اطلاعاتی کامل خلق کند.
نتفلیکس در عین حال از این اطلاعات برای بازاریابی و ارائه محصولات خود استفاده می کند. به عنوان مثال این شرکت برای تمامی مشتریان خود که فیلم های کوین اسپیسی را تماشا کرده بودند یک پیش پرده کوتاه از مجموعه تلویزیونی خانه پوشالی ارسال کرده بود که بازی این هنرپیشه آمریکایی در این مجموعه را تبلیغ می کرد.
برای گروه دیگری از مشتریان که معمولا فیلم هایی را تماشا کرده بودند که یک شخصیت زن قوی دارد پیش برده دیگری ارسال شده بود که شخصیت های زن این مجموعه تلویزیونی را تبلیغ می کرد. و برای مشتریانی که معمولا فیلم های دیوید فینچر کارگردان آمریکایی را تماشا کرده بودند، پیش پرده ای فرستاده شد که نقش او در تولید این مجموعه تلویزیونی را تبلیغ می کرد.
تمام این موارد نشان می دهند که اطلاعات مربوط به سلیقه مشتریان در آینده روی تصمیم گیری برای تولید آثار سینمایی و محصولات تلویزیونی تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
آیا این چیز خوبی است؟
این به دیدگاه کلی هر فردی بستگی دارد. اگر سایر شرکت های تولید محصولات سینمایی و تلویزیونی از روش نتفلیکس تبعیت کنند به احتمال زیاد در زمینه تولید آثار نسبتا شناخته شده با اطمینان بیشتری سرمایه گذاری خواهند کرد. ولی درست به همان اندازه از سرمایه گذاری در طرح های نوآورانه هراس خواهند داشت.
برخی دیگر ممکن است بگویند که این موضوع بیش از حد بزرگ شده است. تولید کنندگان آثار سینمایی و محصولات تلویزیونی همواره به دنبال تولید محصولاتی بوده اند که موفقیت مالی آنها تضمین شده است. در مقابل شاید سیستم جمع آوری اطلاعات مشترکان، مثل نمونه نتفلیکس، حداقل این نکته را تضمین می کند که بازسازی یا تکرار آثار موفق با کیفیت بسیار بالایی انجام شود.
فناروی های جدید می توانند به اشکال دیگری به کمک فیلمسازان بیاید و راه را برای تولید فیلم هایی هموار می کند که به شکل سنتی و قدیمی قابل ساخت نیستند. به عنوان نمونه بودجه تولید فیلم هایی نظیر "ورونیکا مارس" و " کاشکی من اینجا بودم" توسط شرکت های فیلمسازی نوپا و از طریق جمع آوری کمک مالی از علاقمندان اجرای این پروژه ها تامین شد.
آیا این پایان تولید فیلم ها و مجموعه های تلویزیونی است که سر و صدای زیادی به پا می کنند؟
به احتمال زیاد چنین نخواهد بود. شکی نیست که سازندگان فیلم "رکن پنجم" که ماجراهای مربوط به ویکی لیکس یکی از خبرسازترین حوادث سالهای اخیر را به تصویر درآورد، فکر می کردند که موفقت تجاری زیادی خواهند داشت. اما از نظر مالی ناموفق ترین فیلم سال ۲۰۱۳ بود.
شاید هیچگاه نتوان سلیقه و ذائقه تماشاگران را به خوبی تشخیص داد و پیش بینی کرد فارغ از اینکه چقدر اطلاعات در مورد آنها جمع آوری شود.