ماندن در مکه‌ی مکرمه پس از برگزاری اعمال حج، بسیار سخت می‌شود اما نه فقط به‌خاطر فروکش کردن شور و هیجان مناسک آن، بلکه آلودگی محیطی جاری در شهر از عوامل این دشواری است.
به گزارش ایسنا، از چندی قبل از عید قربان، شور و هیجان در شهر مکه و مکان‌های خاص و تاریخی آن، به اوج خود می‌رسد. زائران مشتاق، رفته رفته افزون می‌شوند تا به رقمی حدود 3 میلیون نفر می‌رسند.
شور و اشتیاق لبیک‌گویان ندای الهی از عصر روز هشتم ذی‌الحجه با عزیمت به مشاعر مقدسه اوج بیشتری می‌گیرد تا روز دهم، عید قربان و اعمال پس از آن که زائران رسما حاجی می‌شوند.
اما پس از آن‌که حجاج رمی جمرات آخر را انجام داده و به طواف سعی مشغول و از آن‌هم فارغ می‌شوند، دیگر ماندن در شهر مکه - به چند دلیل - به امری دشوار تبدیل می‌شود.
یکی این‌که حاجیان که عموم آنان از افراد میان‌سال تا کهن‌سال هستند، در جریان چند روز وقوف و راهپیمایی، از نظر جسمی دچار تحلیل قوا می‌شوند. بویژه راهپیمایی چندکیلومتری بین منا و جمرات و بالعکس، آن‌هم در ازدحام جانفرسا، به‌اضافه‌ی طواف و سعی در تراکم شدید، آن‌ها را سخت در فشار جسمانی قرار می‌دهد. از این رو بیشتر آنان در وضعیت خستگی یا کسالت جسمی در محل‌های اقامت خود زمان را سپری می‌کنند و دیگر از آن شور و حرارت جاری در معابر خبری نیست. هر حاجی هم پس از وصل معبود خود، دیگر برای ماندن انگیزه چندانی ندارد و دوست دارد زودتر به شهر و دیار خویش و پس از چند هفته دوری، نزد خانواده و خویشان برگردد.
در این میان اما شاید مهم‌ترین مساله که ماندن در مکه را بسیار دشوار می‌کند، شیوع بیماری‌های واگیردار است که کمتر زائری است که به آن مبتلا نشود. بویژه آن‌که در فضای ازدحام اعمال، این فرصت فراهم می‌شود که بیماری‌های منتقل شده از کشورهای مختلف، شیوع یافته، در ادامه، به کشورهای دیگر انتقال یابند. در این میان، زائران کشورهایی که بهداشت فردی و عمومی را کمتر رعایت می‌کنند، در بروز و شیوع این ناهنجاری نقش بیشتری دارند. بویژه هزاران نفری که به شکل غیرمجاز خود را در موسم حج به سرزمین حجاز رسانده، در مکه نیز در کنار خیابان‌ها یا فضاهای ساختمان‌های نیمه‌کاره در اطراف مسجدالحرام، بعضا در شرایط بهداشتی بسیار نامطلوب و حتا رقت‌بار اتراق می‌کنند.
این افراد بیش از سایر حاجیان، در معابر شهر زباله تولید و توزیع می‌کنند. غیبت چندروزه‌ی خدمات دولتی و شهرداری آل سعود نیز در ایام مناسک و روزهای پس از آن، در خیابان‌های مکه انبوهی از زباله ایجاد می‌کند که بوی بد آن به‌همراه ویروس‌ها و باکتری‌های سرگردان که قطعا در این فصا تشدید می‌شود، عبور و مرور بدون ماسک را عملا بسیار دشوار می‌سازد.
این شرایط معمولا تا چند روز پس از عید قربان ادامه می‌یابد.
این‌گونه است که ماندن در مکه‌ی مکرمه پس از برگزاری اعمال حج، بسیار سخت می‌شود.
وضعیت خدمات نازل البته تنها مختص مکه‌ی مکرمه نیست و شرایط مدینه‌ی منوره هم این پرسش را به‌وجود می‌آورد که چرا آل سعود با وجود درآمد بسیار از پرده‌داری خانه‌ی خدا، برای زائران اماکن متبرکه وضعیت مطلوب‌تری فراهم نمی‌کنند؟!