هفته گذشته تجمعی از سوی نیروهای موسوم به حزب‌الله در مقابل وزارت فرهنگ و
ارشاد شکل گرفت و تجمع‌کنندگان نسبت به عملکرد این وزارتخانه هشدار دادند.
چندروز بعد از این تجمع هم خبر رسید که رییس کمیسیون اصل 90 مجلس با ارسال
نامه‌ای به معاونت سینمایی وزارت ارشاد، خواستار جلوگیری از اکران
فیلم‌های «قصه‌ها» و «عصبانی نیستم» تا زمان رسیدگی به اعتراضات و شکایات
مربوطه شده است.
حسین نوش‌آبادی، معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت
فرهنگ و ارشاد، در گفت‌وگو با «شرق» درباره مسایل مطرح‌شده پیرامون اکران
این فیلم‌ها و تجمع اخیر برخی نیروهای «خودجوش» در مقابل وزارت فرهنگ و
ارشاد پاسخ داد.
اخیرا در مقابل وزارت فرهنگ و ارشاد تجمعی شکل گرفته بود و گویا
برخی نیروها قصد ارشاد وزارت ارشاد را داشتند. نظر شما درباره این اتفاق
چیست؟
بالاخره ما هرروز شاهدیم که عده‌ای در مقابل مجلس و گاهی هم برخی افراد
مقابل ریاست‌جمهوری تجمع می‌کنند و خواسته‌های خود را بیان می‌کنند و اینکه
مقابل وزارت ارشاد هم تجمعی صورت بگیرد، اتفاق عجیبی نیست.
در تجمع‌های مقابل مجلس یا نهاد ریاست‌جمهوری هم مشخص است افراد
تجمع‌کننده چه کسانی هستند و هم خواسته آنها مشخص است. تجمع مقابل وزارت
ارشاد، تجمع چه کسانی بود و خواسته آنها چه بود؟
شاید این تجمع ناشی از برخی دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی بود که این افراد
داشتند و ما هم به دغدغه‌ها و نگرانی‌های این افراد احترام می‌گذاریم. اما
اعتقاد داریم در کشوری که قانونمند است و ذیل یک قانون اساسی جامع، برای
همه بخش‌های آن هم قانونگذاری شده، اگر حرف و نقد و دغدغه‌ای هم هست باید
در چارچوب قانون بیان شود و از طریق قانونی پیگیری شود. یعنی به عقیده ما
بهتر است از تجمعاتی که می‌تواند مورد سوءاستفاده دیگران قرار گیرد یا از
سردادن شعارهایی که می‌شود از آن برداشت‌های دیگری داشت و در کل از
نگاه‌های تندی که اثر سازنده ندارد، پرهیز شود.
باب انتقاد همیشه باز است و
ما همیشه از هر انتقادی در حوزه فرهنگ و هنر استقبال می‌کنیم؛ ما با
انتقادات مخالفتی نداریم ولی انتقادات به‌جا را می‌پذیریم و به انتقاداتی
که برخاسته از نگاه‌های شخصی، جناحی و طیفی است، احترام می‌گذاریم اما خود
را ملزم به اجرایی‌کردن آنها نمی‌دانیم. ما در مسیر سیاست‌های کلی نظام و
سیاست‌های دولت حرکت می‌کنیم، نه در مسیر سیاست‌های اشخاص و گروه‌ها.
درباره مخالفت‌هایی که با اکران فیلم «عصبانی نیستم» اعلام شده، نظر وزارتخانه چیست؟
فیلم «عصبانی نیستم» که در جشنواره فجر نمایش داده شد، به‌دلیل برخی نقاط
ضعفی که در فیلمنامه آن وجود داشت و به جهت برخی اعتراضاتی که بود دوباره
مورد بازبینی و بررسی قرار گرفت و قریب به 20دقیقه از آن ابهام‌آمیز و
چالش‌برانگیز تشخیص داده و اعلام شد این قسمت‌ها می‌تواند سوءتفاهم ایجاد
کرده یا دیگران را نگران کند بنابراین حوزه سینمایی وزارت، این قسمت‌ها را
حذف کرد. اما آقای وزیر به‌عنوان رییس دستگاه فرهنگی کشور نظرشان این است
که تا وقتی که نواقص فیلم کاملا برطرف نشده، این فیلم اکران نشود.
درواقع وزارت ارشاد هم مخالفتی با حذف بخش‌هایی از این فیلم ندارد؟
ما به‌هرحال نباید به‌خاطر فیلمی که ممکن است نظرات مختلفی درباره آن
ابراز شود یا برخی‌ها به آن نگاه انتقاد‌آمیز داشته باشند، وزارت ارشاد را
هزینه کنیم. ما نباید این وزارتخانه را برای فیلمی که اینقدر جای
هزینه‌کردن ندارد، هزینه کنیم. بالاخره این‌هم یک فیلم است که تولید شده و
اگر نواقصش رفع شود، حتما اکران می‌شود.
هفته گذشته خبری آمده بود با این مضمون که قرارداد اکران هم با
گروه سینمایی آفریقا منعقد شده؛ اما شما همچنان از لزوم رفع نواقص صحبت
می‌کنید. ممکن است قراردادی که منعقد شده هم فسخ شود؟
من از جزییات این قرارداد خبر ندارم. اما در آخرین جلسه‌ای که با حضور
آقای وزیر داشتیم، شخص آقای وزیر حساسیت‌هایی را داشتند و با دقت نظری که
روی موضوعات دارند می‌گفتند که هنوز نظر من تامین نشده و فیلم باید اصلاح
شود.
یعنی به‌غیر از این 20دقیقه‌ای که می‌گویید از فیلم حذف شده، باز هم آقای وزیر معتقد است که باید بخش‌های دیگری از فیلم حذف شود؟
در بعضی از موارد خود آقای وزیر شخصا ورود می‌کند. آخرین جلسه‌ای که در
شورای معاونان داشتیم، آقای جنتی گفتند که من هنوز نظرم تامین نشده و نقاطی
که باید اصلاح شود را اصلاح کنید تا فیلم بدون نقطه منفی شود و بعد من
اجازه نمایش آن را می‌دهم.
درباره نامه‌ای که از طرف رییس کمیسیون اصل90 مجلس برای معاونت
سینمایی وزارت ارشاد ارسال شده و در آن آمده که فیلم شاکی دارد و تا رفع
شکایت امکان اکران آن وجود ندارد، توضیح می‌دهید؟
این فیلم هنوز اکران نشده که بخواهند جلو اکران آن را بگیرند. ممکن است در
نوبت اکران قرار گرفته باشد که در این صورت هم تا زمانی که نوبت اکرانش
برسد می‌شود بخش‌های دارای اشکال را مجددا بازبینی و اصلاح کرد.
شما می‌دانید «شکایتی» که در نامه کمیسیون اصل 90 به آن اشاره
شده از طرف چه فرد یا افرادی بوده؟ یعنی کمیسیون فرهنگی شکایت کرده یا
شکایت از طرف فرد یا نهاد دیگری بوده است؟
درواقع از فیلمی که هنوز اکران نشده که نمی‌شود شکایت کرد. وقتی می‌شود از
یک فیلم شکایت کرد که آن را نمایش دهند و نسبت به بخشی از آن دغدغه وجود
داشته باشد. بعد از اینکه یک اثر هنری در جامعه منتشر شود و مردم آن را
ببینند ممکن است بخشی از جامعه نسبت به آن انتقاد یا شکایت داشته باشند.
اما الان شکایت از فیلمی که اکران نشده موضوعیت حقوقی ندارد.
اصولا شکایت به کمیسیون اصل 90 وقتی صورت می‌گیرد که کسی بخواهد
از طرز کار مجلس یا قوه‌مجریه یا قوه‌قضاییه شکایت کند. یعنی در اینجا از
سازنده فیلم شکایت نشده و ممکن است مثلا از وزارت ارشاد یا معاونت سینمایی
شکایت شده باشد. شما به‌عنوان معاون حقوقی و امور مجلس وزارتخانه، از موضوع
این شکایت‌ها اطلاع دارید؟
نوشتن شکایت یا دادخواست‌دادن کار سختی نیست و هرکسی می‌تواند درباره هر
موضوعی شکایت بنویسد. اما وقتی این شکایت موضوعیت حقوقی ندارد، قابل طرح هم
نیست. اینکه شما می‌فرمایید مربوط به مخالفت‌هایی است که شده، اما هنوز از
کمیسیون اصل 90 نامه‌ای به دست ما نرسیده. اگر چنین نامه‌ای به دست ما
برسد با توجه به محتوای آن پاسخ خواهیم داد. بالاخره وزارت
فرهنگ‌وارشاداسلامی که برای پاسخگویی مشکلی ندارد.
وزارتخانه قطعا نسبت به
فعالیت‌های خود و اقداماتی که در حوزه کاری این وزارتخانه صورت می‌گیرد
پاسخگو خواهد بود و اگر هم در حیطه وظایف ما تخلفی صورت گرفته باشد برطرف
می‌کنیم. بالاخره در کشوری با این وسعت و حجم محصولات فرهنگی و هنری ممکن
است در یک نقطه‌ای، ایرادی وجود داشته باشد که ما آن را رفع می‌کنیم. اما
باید در نظر داشته باشید که اگر برای یک یا دو فیلم حاشیه‌ای ایجاد می‌شود و
انتقادی نسبت به آنها وجود دارد، در کنارش صدها فیلم فاخر و ارزشمند و
موثر هم همواره درحال تولید است که متناسب با آرمان‌ها و پیام‌های انقلاب
اسلامی است. ما نمی‌توانیم این همه کار ارزشمند و وسیع وزارت ارشاد را
به‌دلیل انتقاد از یک یا دو فیلم زیر سوال ببریم.
وقتی فیلم‌های تاثیر‌گذار
و ارزشمندی مانند «چ» و «رستاخیز» در جشنواره توسط وزارت فرهنگ و ارشاد
به‌عنوان آثار برگزیده انتخاب و معرفی می‌شوند و جایزه می‌گیرند نشان
می‌دهد که وزارت فرهنگ و ارشاد از بین صدها فیلم، این فیلم‌ها را انتخاب
می‌کند. ما انتظار داریم که منتقدان ما روی این مسایل ارزشگذاری کنند و این
عملکرد وزارت را هم ببینند. درباره این فیلم‌هایی که انتقاد وجود دارد خود
ما هم انتقاد داریم و نظر داریم و شخص آقای وزیر هم نظر دارد و قطعا تا
زمانی که این ایرادات برطرف نشود، این فیلم اکران نخواهد شد، حتی اگر نوبت
اکران گرفته باشد. اما از منتقدانی که گاهی به بهانه یک فیلم یا مواردی
اینچنینی همه فعالیت‌های وسیع وزارتخانه را زیر سوال می‌برند، می‌خواهیم که
منصفانه برخورد کنند.