کنترل قفل ماشین را چندبار می‌زند، اما کار نمی‌کند. به تصور اینکه باتری
آن تمام شده در تاریکی شب به کمک نور گوشی موبایل به صفحه کنترل نگاه
می‌کند که یک‌باره سیمی که از در موتور بیرون آمده، نظرش را جلب می‌کند.
صدای مردی می‌گوید: «خانم کامپیوتر ماشین شما را هم دزیده‌اند؟» صدا ادامه
می‌دهد: «کامپیوتر ماشین مرا هم همین الان دزدیدند. داشتم کمی آن طرف‌تر با
دوستانم فوتبال بازی می‌کردم که این اتفاق افتاد. اینقدر سریع و بی‌صدا
بود که نه من و نه دوستانم هیچ‌یک متوجه نشدیم.»
کمتر از نیم‌ساعت بعد پلیس می‌آید. گزارش سرقت هر دوخودرو گزارش می‌شود.
جرثقیل‌های امدادخودرو هم بسته به نزدیک‌بودن یا دوربودن مسیر، تعرفه‌ای
بین 50تا 70هزارتومان دارند. اما برخی جرثقیل‌ها که طرف قرارداد با نیروی
انتظامی هستند، تعرفه‌شان بین صدتا120هزارتومان است.
اما مشکل این است که
بعد از اینکه خودرو به جای امنی منتقل شد، چطور می‌شود آن را درست کرد.
مسوول یکی از نمایندگیهای شرکت خودروسازی می‌گوید: «قطعاتی مثل کامپیوتر
ماشین، مشابه داخلی ندارد. از سوی دیگر به دلیل تحریم‌ها، ورود آن به کشور
با مشکلاتی همراه است. افزایش سرقت و به‌دنبال آن افزایش تقاضای مشتریان
نیز از عمده دلایل کمبود و گرانی این کالاست. تازه اگر خوش‌شانس باشید و آن
را پیدا کنید.»
از حدود 15نمایندگی ایران‌خودرو، هیچ‌یک کامپیوتر موردنظر
را ندارند. به گفته مسوول یکی از این نمایندگی‌ها، طی هفته گذشته
صدکامپیوتر پژو206 تنها در این نمایندگی به فروش رفته و حالا، منتظر رسیدن
اجناس جدید هستند. یکی از مکانیک‌ها می‌گوید همه خودروهای پژو206 آنژکتوری
دارای کامپیوترند و با اینکه قطعات چینی هم در بازار است، اما تعمیرگاه
آنها، کامپیوترهای فرانسوی و آلمانی می‌فروشند.
با این حال، صاحب یک
نمایندگی دیگر می‌گوید: «آنچه تحت عنوان بوش آلمان فروخته می‌شود، در
مجارستان و تحت لیسانس آلمان به تولید می‌رسد.»
کامپیوتر فابریک پژو206 را شرکت ایساکو به قیمت دومیلیون‌و240هزارتومان به
مشتری تحویل می‌دهد و قیمت آن در نمایندگیهای ایران‌خودرو از حدود
یک‌میلیون‌و900هزارتومان تا دومیلیون‌و600هزار است. البته به غیر از
کامپیوتر پژوهای دوگانه‌سوز 206 که قیمت آن در حدود
سه‌میلیون‌و800هزارتومان است.
یکی از نمایندگی‌ها درباره اختلاف قیمت می‌گوید: «برخی کامپیوترهای
دست‌دوم را خریداری می‌کنند و پس از بی‌کدکردن، آنها را با قیمت پایین‌تری
روی خودروها نصب می‌کنند.» خودروهای پژو206 دارای چهارکامپیوتر هستند؛ یکی
در زیر پای راننده که BSI نام دارد.
دومی داخل موتور و پشت باتری، سومی
همان کامپیوترهایی که مورد سرقت واقع می‌شود و در کنار موتور است و با نام
ESU شناخته می‌شود و چهارمین‌کامپیوتر هم خود سوییچ خودروست.
وقتی فردی
استارت می‌زند، خودرو چهارکد را با هم تطبیق می‌دهد، اگر کامپیوتر‌ها
«دی‌کد» یا بدون کد شوند با هرسوییچی روشن می‌شود که این امر ضریب ایمنی
خودرو را کاهش می‌دهد.
در بازار دست‌دوم کامپیوتر پژو206، قیمت‌ها از دومیلیون‌و200هزارتومان تا
یک‌میلیون‌و800هزارتومان متغیر است. البته نوع چینی آن کمی ارزان‌تر است.
گفته می‌شود این نوع قطعات متعلق به خودروهای سرقتی است. یکی می‌گوید:
«اینها اصل اروپاست.» دیگری می‌گوید: «چینی است، اما از نوع مرغوب آن.»
نداشتن گارانتی از دیگر مشکلات این قطعات است.
سرانجام یک نمایندگی در گوشه‌ای از شهر، به شرط اصل‌بودن، کامپیوتر را
20درصد ارزان‌تر از قیمت ایساکو می‌فروشد به‌شرط آنکه خود نمایندگی قطعه را
نصب کند. مدیر نمایندگی دلیل این کار را جذب مشتری عنوان می‌کند و
می‌گوید: «ایساکو کامپیوتر را مجزا به مشتری می‌دهد؛ در حالی که ما قطعه را
تحویل مشتری نمی‌دهیم بلکه خودمان آن را روی خودرو نصب می‌کنیم. در حقیقت،
سود قیمت قطعه با اجرت نصب جبران می‌شود.»
این نمایندگی، قیمت قطعه
کامپیوتر را حدود یک‌میلیون‌و900هزارتومان حساب می‌کند و در نهایت، با
هزینه‌های مربوط به نصب کامپیوتر و محافظ و رفت‌وآمد نصاب، کل هزینه‌ها
دومیلیون‌و400هزارتومان می‌شود و البته باید هزینه‌های حمل جرثقیل را هم به
آن افزود.
مراجعه به شرکت‌های بیمه برای گرفتن خسارت، دردسر دیگری است؛ یکی از
شرکت‌های کارگزاری بیمه می‌گوید: «طی یک‌سال اخیر، به ما دستور داده شده با
توجه به سرقت زیاد کامپیوتر خودروهای پژو206 سرقت کامپیوتر و ایربگ را از
تعهدات بیمه بدنه خارج کنیم.»
البته این شرکت تایید می‌کند هنگام بیمه‌کردن
خودرو، این نکته را به مشتریان یادآوری نمی‌کنند: «اگر بپرسد به او
می‌گوییم کامپیوتر و ایربگ شامل بیمه بدنه نمی‌شود.» این کارگزار بیمه با
اشاره به اینکه بیمه تنها سرقت ضبط، باند، رینگ، لاستیک و سرقت کلی ماشین
را آن هم تا سقف خاصی متعهد می‌شود، از شکایت فراوان مشتریانی خبر می‌دهد
که به خیال پوشش بیمه‌ای قطعات فابریک خودرو، با این شرکت قرارداد
می‌بندند.
اما از آن‌سو، یکی از ماموران اداره آگاهی در این زمینه می‌گوید: «ضبط،
باند، رینگ و لاستیک جزو وسایل جانبی خودرو تلقی می‌شود و شرکت‌های بیمه
اجازه ندارند تحت پوشش بیمه بدنه، تنها وسایل جانبی- و نه سرقت قطعات
فابریک- را پوشش دهند.»
یکی از مراجعان به شرکت بیمه‌ای می‌گوید: «20روز پیش بیمه بدنه خودروام را
در این شرکت تمدید کردم و طی این مدت، متوجه شدم بیمه‌نامه جدید تنها شامل
سرقت رینگ و لاستیک، ضبط و باند می‌شود و حالا که پس از 20روز می‌خواهم
بیمه‌نامه‌ام را ابطال کنم، می‌گویند 40درصد از رقم بیمه را کسر می‌کنند؛
در حالی که طی تحقیقی که از بیمه‌مرکزی کرده‌ام، طبق قانون باید تنها
30درصد رقم را بپردازم.»
علی رحمتی 60ساله هم می‌گوید: «خودرو خود را نزد شرکت بیمه دیگری بیمه
کردم که ادعا می‌کرد سرقت در جای قطعات و سرقت کلی را تا سقف 90درصد پوشش
می‌دهد. چندی بعد خودرو پژوی صفری خریدم که سارقان کل ماشین را دزدیدند و
بعد از پیداشدن ماشین، از 10میلیون‌تومانی که به‌دلیل خسارت‌دیدن ماشین
هزینه کردم، بیمه تنها یک‌میلیون‌و800هزارتومان آن را پرداخت کرد.»
در نمایندگی یکی دیگر از شرکت‌های بیمه که یک شرکت خصوصی است، ظاهرا اوضاع
بهتر است. سقف تعهدات تا 80درصد است و نه‌تنها شامل سرقت قطعات شامل
کامپیوتر، ایربگ و تمامی قطعات فابریک می‌شود که هزینه‌های مربوط به جرثقیل
حمل خودرو را نیز پوشش می‌دهد. اما کارمندان از آمار بالای سرقت قطعات
خودرو از جمله کامپیوتر پژو206 گله دارند. به گفته یکی از کارکنان این شرکت
بیمه، تنها در این شعبه، روزانه هزینه حدود هشت‌کامپیوتر پژو 206 به
مشتریان پرداخت می‌شود.
خانم فراهانی یک خودرو مزدا3 دارد که تا به حال دوبار سرقت و پس از چندی
در بیابان‌های اطراف تهران پیدا شده است. آقای سالاری 57ساله نیز یک
خودروپژو پرشیا دارد که به‌تازگی آن را خریده است. او می‌گوید: «چندی پیش،
این خودرو را در یکی از خیابان‌های اصلی تهران جلو آتش‌نشانی که دارای
دوربین‌های مداربسته نیز هست، پارک کردم که سارقان در روز روشن کل خودرو را
سرقت کردند و پس از چندی ماشین به شکل اوراق پیدا شد.»
به‌گفته یک مامور
نیروی انتظامی، بیشتر سرقت‌های کلی خودروها برای انجام اعمال مجرمانه از
قبیل سرقت و حمل موادمخدر است. خودرو معمولا کمتر از یک‌ماه پیدا می‌شود و
با توجه به اینکه سارقان پس از اتمام کارشان آن را در نقطه دورافتاده‌ای
رها می‌کنند تا زمان کشف و شناسایی، خودرو حدودا دوهفته‌ای در اختیار
سارقان است.
کارشناسان یکی از دلایل افزایش سرقت کامپیوتر خودروهای پژو206 را کوتاهی
خودروسازان در طراحی خودرو در رعایت استانداردهای ایمنی عنوان می‌کنند. به
اعتقاد آنها، خودروسازان به جای اینکه سیم در موتور را از زیر چراغ رد کنند
و تمهیداتی بیندیشند تا در موتور به سهولت از بیرون باز نشود، آن سیم را
از مسیر دیگری عبور می‌دهند.
اما در نهایت، باید با همین خودروهای موجود در
کشور، زندگی را گذراند؛ به غیر از پارک‌کردن خودرو در مکان‌های امن مانند
پارکینگ، بیمه بدنه خودرو آن هم نزد شرکت‌های بیمه‌ای که سقف تعهداتشان به
طور دقیقی مشخص باشد، از راهکارهایی است که مردم برای به حداقل رساندن
میزان خسارت به کار می‌برند. قراردادن یک محافظ به همراه یک قفل روی
کامپیوتر خودرو هم ضریب ایمنی آن را افزایش می‌دهد.