فرارو- هرکسی که کنترل سد موصل را به دست داشته باشد، بخش عمده منابع آب و برق این کشور را کنترل می کند. سه دهه پیش صدام حسین این سد را به عنوان نمادی از رهبری خود و قدرت عراق ساخت.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از بی بی سی، این سد جدیدترین میدان جنگ استراتژیک در شمال عراق میان شبه نظامیان داعش که هفتم آگوست آن را تصرف کردند و کردها و نیروهای عراق با حمایت نیروی هوایی آمریکا محسوب می شود.
این سد که در مسیر رود دجله و در 50 کلیومتری شمال شهر موصل واقع شده، آب و برق منطقه گسترده ای در اطراف در شمال عراق را تامین می کند. ژنراتورهای آن می توانند 1010 مگاوات برق تولید کنند و این سازه 12 میلیارد مترمکعب آبی که برای آبیاری مناطق کشاورزی استان نینوا حیاتی است را ذخیره کرده است.
ابزار جنگ
با این حال از دهه 1980 میلادی که این سد تکمیل شد، به طور منظم نیازمند تعمیرات بوده و قسمت هایی که نشتی داشته نیز هربار سیمان کاری شده است. دولت آمریکا در همکاری با تیم های عراقی، تاکنون بیش از 30 میلیون دلار روی تعمیر و حفظ این سد سرمایه گذاری کرده است.
دیوید پترائوس، فرمانده وقت نیروهای نظامی آمریکا در عراق و رایان کروکر، سفیر وقت آمریکا در این کشور در سال 2007 به نوری المالکی هشدار دادند که این بنا به شدت خطرناک است چراکه روی خاک ناپایدار ساخته شده است. آنها طی نامه ای تاکید کردند: «شکست فاجعه آمیز این سد می تواند منجر به جاری شدن آب رودخانه دجله و راه یافتن آن تا بغداد شود.»
در پی حمله نیروهای داعش و تصرف این سد بود که باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا طی نامه ای به کنگره احتمال از دست رفتن جان بسیاری از غیرنظامیان و تهدیدی که ممکن بود متوجه سفارت آمریکا در بغداد شود را نقل کرد. وی تاکید کرد که این دلایل برای اعزام نیروی هوایی در حمایت از نیروهای کرد که به دنبال پس گرفتن سد موصل هستند، کافی هستند.
آرامش تنها در صورتی به واشنگتن و بغداد باز می گردد که بتوانند جلوی شبه نظامیان داعش که به دنبال کنترل منابع آبی بوده اند و از این سد به عنوان ابزار جنگ استفاده می کنند را بگیرند. اعزام نیروی هوایی توسط آمریکا برای حمایت از نیروهای کرد نشان داد که کاخ سفید تا چه اندازه تهدید ناشی از تسلط داعش بر این سد را جدی می داند.
سد فلوجه در شهر نینوا در غرب استان انبار در ماه فوریه به دست نیروهای داعش افتاد. با این حال این گروه تاکنون نتوانسته سد حدیثه که دومین سد بزرگ عراق محسوب می شود را از دست نیروهای ارتش خارج کند.
این سد هشت کیلومتری و تسهیلات هیدروالکتریکی آن در شمال غرب بغداد قرار دارد و 30 درصد برق عراق را تامین می کند. یکی از نخستین اهداف نیروهای ویژه آمریکا در حمله سال 2003 به عراق، تامین امینت این سد بود.
کنث جانسون ماه گذشته میلادی در گزارشی برای فارن پالسی نوشته بود: تسلط داعش بر سد موصل این نگرانی را به دنبال دارد که بتواند زمین های کشاورزی را به سیل دهد و آب آشامیدنی را قطع کند. این گروه دقیقا همین کار را در بهار سال جاری با سد کوچکتری در نزدیکی فلوجه کرد.
طی ماه می سال جاری بود که سیل حدود 40 هزار نفر میان فلوجه و ابوغریب را بی خانمان کرد. اوایل ماه جاری میلادی داعش هشت دروازه از 10 دروازه سد فلوجه را بست و همین امر باعث شد سطح آب در استان های شمالی افت کند. بسیاری از خانواده ها مجبور به ترک منازل خود شدند و روند اعزام نیرو به این منطقه متوقف شد.
گزارش ها حاکی از آن است که این شبه نظامیان در حال حاضر به دلیل ترس از اینکه سد فلوجه طغیان کند، پنج دروازه این سد را گشوده اند.
نیروهای داعش طی روزهای پس از تصرف سد موصل کارگران ترسیده را تهدید به کار می کردند. تحلیل گران نگرانند که از این سد به عنوان اهرمی برای فشار بر حیدر العبادی، نخست وزیر جدیدعراق استفاده کنند و تسلط بر مناطق اطراف را در ازای تداوم روند ارسال آب و برق خواستار شوند.
این گروه در حال حاضر منابع ملی مهم دیگری را نیز در اختیار دارد- چندین میدان نفتی و گازی در غرب عراق و سوریه.
سلمان شیخ؛ مدیر موسسه بروکینگز در قطر می گوید: «این افراط گرایان فقط دیوانه نیستند، روشی در دیوانگی آنها وجود دارد. آنها تصرف منبع طبیعی و مالی- هم نفت و هم آب- را مدیریت می کنند. و البته آنها از این منابع برای افزایش قدرت و رشد بیشتر بهره خواهند برد.»