فرارو- تمام صفحات اقتصادی رسانه‌های خبری امروز به همایش تبیین سیاست‌های خروج از رکود دولت اختصاص داشت. سخنان رئیس جمهور و کابینه‌اش در خصوص آینده اقتصاد کشور بارها و بارها بازنشر شد و امید خروج از رکود را منعکس کرد.
رئیس جمهوری و بخش عمده کابینه یازدهم در همایش تبیین سیاست‌های خروج غیر تورمی از رکود حاضر شدند تا بیش از تقدیم لایحه مذکور به مجلس به شرح و تحلیل این بسته سیاستی بپردازند. علاوه بر آن بخش‌های مختلف اقتصادی کشور، فعالان بخش خصوصی، استادان، صاحبنظران اقتصادی و مدیران بانکی از دیگر حاضران این گردهمایی بزرگ بودند.
این همایش با سخنرانی رئیس جمهوری آغاز شد و پس از آن وزرای نفت، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی و رئیس کل بانک مرکزی به تشریح و تبیین سیاست‌های اقتصادی دولت برای خروج از رکود در حوزه مربوط به خود پرداختند.
در مدت زمان کوتاه انتشار بسته خروج از رکود از جانب دولت، صاحبنظران و اقتصاددانان به دو دسته موافق و منتقد این دسته تبدیل شدند. با آنکه قرار بر آن است که این لایحه یکشنبه آینده در مجلس بررسی شود اظهار نظرها در مورد آن همچنان ادامه دارد. دولت نيز تلاش کرده تا در جريان همايش سياست هاي خروج از رکود، بخشي از نظرات اقتصاددانان را جمع آوري کند.
مثبت بودن توافق‌ها در روند اقتصادی کشور، ناتوانی اقتصاد در مقابل تحریم‌ها، سیاست 3 گانه دولت برای خروج از رکود، کاهش نرخ سود بانکی، افزایش وام مسکن و ... از جمله سخنان حاضران جلسه بودند که امروز مورد بررسی رسانه‌های کشور قرار گرفتند.
منتقدان نیز کاربردی نبودن بسته مذکور، نادیده گرفتن مسئله بنگاه‌های کوچک و متوسط، شفاف نبودن نحوه اجرایی سیاست‌های بیان شده، نادیده گرفتن صنایع کشاورزی و واردات را مورد توجه قرار دادند و با تاکید بر این ضعف‌ها دولت را به اصلاح بسته پیشنهادی‌اش تشویق کردند. اما میتوان گفت که تمامی صاحبنظران – چه موافق و چه منتقد- از راهی که دولت برای خروج از رکود انتخاب کرده است راضی هستند و آن را آغاز تغییرهای بزرگ و مفید می‌نامند. نظرخواهی از اقتصاددانان یکی از قدم‌های صحیحی بود که دولت با برداشتن آن نظر بسیاری از از بزرگان اقتصاد را به سوی خود جلب کرد تا از فکر و اندیشه آنان نیز بهره ببرد.
"+ و -" بسته خروج از رکود
دکتر پدرام سلطانی در سرمقاله امروز روزنامه آرمان نوشت: «بسته حمایتی دولت برای خروج اقتصاد از رکود نقاط قوت خوبی دارد و همینطور نقاط ضعفی را هم در خود دارد ولی درکل کار بسیار خوبی انجام شده از این حیث که به هر حال دولت سندی را در این رابطه تنظیم کرده و این نشان می دهد که مطالعات خوبی صورت گرفته و مبانی نظری کار به درستی تحلیل شده و در بخش های مختلف سیاست هایی در نظر گرفته شده است و این سیاست ها تا آنجا که به دولت برمی گردد می تواند مفید و منشا اثر باشد.»
نایب‌رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در ادامه به نقد بسته مذکور پرداخت و اشاره کرد: «در لایحه‌ای که دولت به مجلس تقدیم کرده است نکاتی به چشم می‌خورد که شاید با این سیاست‌ها در مغایرت باشد نخست اینکه سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی را که مطابق با برنامه پنجم باید سالی 3درصد افزایش پیدا می‌کرد و طبیعتا درحال حاضر باید 29 درصد می‌بود و هر سال هم باید 3درصد افزایش پیدا کند این سهم در این طرح 20 درصد درنظر گرفته شده است، یعنی عملا این سهم را کاهش داده‌اند که این مغایر با قانون برنامه پنجم است و به نظر می‌رسد که درآمدهای نفتی را سوق می‌دهد به سمت بودجه دولت.»
نکته دوم وضع عوارض بر صادرات است که در شرایط رکودی اصولا هیچ گونه سیاستی که صادرات را تحت مخاطره قرار دهد نباید اعمال شود و آقای رئیس جمهور هم صراحتا از صادرات حمایت کرده اما وضع عوارض بر صادرات در این لایحه با این نگاه که صادرات بر مواد خام و ارزش افزوده تعلق می‌گیرد پایین است، وجود دارد.»
مثبت اما ناقص
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در حاشیه همایش دیروز عنوان کرد که بسته خروج غیر تورمی از رکود تحلیل بسیار منسجمی از مشکلات اقتصادی کشور است.
شافعی اضافه کرد: «البته پیشنهاداتی را به دولت منعکس کردیم زیرا در این بسته برای بنگاه‌های کوچک و متوسط، راهکارهای عملی مشخص داده نشده است که پیشنهاد کردیم راهکار عملی برای سوق دادن منابع بانکی به بنگاه‌های کوچک و متوسط پیش بینی شود.»
شافعی عنوان کرده است که بسته خروج از رکود، رو به جلوست اما برخی از اهداف آن ممکن است در دو سال محقق نشود مانند آنچه درباره فضای کسب و کار و بنگاه داری بانک‌ها گفته شده است.
برای بهبود اقتصاد است که نقد میکنم
حسین راغفر گفت است که تنها دغدغه ایران و حل مشکلات آن وی را بر آن می‌دارد تا به انتقاد سیاست‌های دولت بپردازد تا از این طریق موانع کار از میان برداشته شده و نتیجه مطلوب‌تری به دست آید.
وی در گفتگو با خبرآنلاین با بیان آنکه طرح مذکور طرحی کوتاه مدت نبوده و اجرای آن به زمان بیشتر از 2 سال نیاز دارد. به طرح پرسش‌هایی نقدگونه پرداخته و از مسئولان پرسیده است: «چگونه قرار است به بنگاه‌های اقتصادی کمک شود تا از این مشکلات کنونی رها بشوند و با ظرفیت واقعی خودشان کار کنند و در این فرآیند کدام یک از صنایع در کشور در این طرح در الویت قرار دارد و قرار است که از دولت حمایت دریافت کند؟ دولت مکلف است که چکار کند؟ چه اشتغال زایی ایجاد کند و با چه ظرفیتی به تولید کمک می‌کنند. من فکر می کنم این برنامه به الویت بندی‌های به این شکل توجه نکرده است. یا اینکه در این طرح مشخص نشده که شاخص بهروری و استاندار کلی چیست؟»
شفاف نبودن تصمیمان دولت در خصوص صنایع کوچک، صنایع پتروشیمی و کشاورزی از جمله مواردی مورد نقد راغفر در بسته خروج از رکود دولت هستند. به گفته وی دولت باید راهکاری مشخص و شفاف برای این مشکلات ارائه دهد.
شرایط « رکود تورمی» فرصتی برای آزمون و خطا نمی‌گذارد
دکتر ابراهیم رزاقی با انتقاد از این بسته و موارد اجرایی آن گفت: «دولت متناسب با سیاست‌های دولت‌های گذشته گام بر می‌دارد و این بسته نیز در راستای همان تجربیات قبلی سیاست‌های لیبرالی گذشته می‌باشد. شرایط خاص رکود تورمی در کشور فرصتی را برای آزمون و خطا باقی نگذاشته است و انجام هر طرحی برای عبور از این شرایط خطیر اقتصادی باید به صورت جامع و کمترین هزینه‌ی اقتصادی باشد.»
وی بسته پیشنهادی دولت را غیر کاربردی خوانده و گفته است در این طرح‌ها صحبتی از کارامدی نظام بانکی و یا سرپاشدن صنایع دیده نمی‌شود. همچنین در خصوص روند مالیات گیری نیز هیچ تفاوتی با گذشته قائل نشده‌اند و یا حتی گاها مورد بیتوجهی نیز قرار گرفته است.