فرارو- ايزديان از بازماندگان تمدن باستانی بين النهرين و همراه با اقوام ايرانی و هندوايرانی به اين سرزمين قدم گذاشتند. دين ايزدی يا آنطور که در برخي منابع «يزيدي» ذکر شده، قديمی ترين دين در ميان اقوام کرد است.
ايزديان گاهي به اشتباه و يا به سبب تفاسير غلط و عامدانه، «شيطان پرست» و يا «پيروان يزيد بن معاويه» معرفي مي شوند اما همه پيروان اين آيين، هر دو «برچسب» را انکار کرده و حتي اتهام مربوط به پيروي از يزيد بن معاويه را ناشي از تبليغات دوران صفوي مي دانند.
ایزدیان یکتاپرستند و «ملک طاووس» نماد مقدس آنها به شمار می رود که از دیدگاه آنان، برترین ِ ملائک است. به اعتقاد آنان ملک طاووس یکی از نام های خداوند است. پیش از ظهور ادیان جهان، خورشید سمبل خدا بود و نشانه آن هم طاووس بود. این باور هنوز میان ایزدیان وجود دارد.
به گفته جمال نِبِز زبان شناس کرد، کلمه طاووس به احتمال بسیار زیاد از ریشه یونانی زئوس یا تئوس به معنای خدا گرفته شده است.
ایزدیان به قدرت اسرار آمیز الهی معتقدند و می گویند خداوند خود را به اشکال مختلف انسانی نشان می دهد که هر کدام مسئولیت بخشی از امور دنیا را برعهده می گیرند. دین ایزدیان، فعاليت تبليغاتي ندارد و در نتيجه پیروان جدیدي نمی پذیرد و همه ایزدیان باید ایزدی متولد شوند. در این دین کشتن ممنوع است. ایزدیان به طبیعیت احترام می گذارند، به آن آسیبی نمی رسانند و از آن حفاظت می کنند.
جمعیت ایزدیان حدود 500 هزار تن در عراق است و در تمام جهان نیز حدود یک میلیون ایزدی وجود دارد. پس ازجنگ و آزادی عراق، ایزدی ها به عنوان یکی از اقوام عراق پذیرفته شدند. این گروه در کردستان عراق از نظر تعداد پیروان در مقام دوم پس از اسلام قرار دارند.
قطعه «آواز احمدُ» توسط «خدر فقیر» و پسرش «تحسین» اجرا شده است.