از سه کیلومتری شمال شرق فرمهین عبور می‌کنم، درست در کنار محور ارتباطی فرمهین به تفرش سه سایبان نسبتا بزرگ در میان زمینی خاکی مرا به آن سمت می‌کشاند، جلوتر به محدوده‌ای از بناهای مرمت شده می‌رسم که حضورشان از وجود شهری کهن حکایت می‌کند.
به گزارش ایسنا، این یادگار تاریخی شهری متعلق به سده شش تا 13 هجری است و براین اساس قدمتی 750 ساله دارد که در سه محدوده‌ی وسیع سر از خاک برآورده و با جاذبه‌ا‌ی غریب آدمی را به سمت خود می‌کشاند.
جلوی شوقم را نتوانستم بگیرم و به آن وارد شدم. در کوچه‌های باریکی قدم می‌گزارم و انگار در روزگار دیگری زندگی می‌کنم.
شهر تاریخی بیرون کشیده از دل خاک با لوله‌کشی‌های سفالی، تنورهای نان که هنوز عطر نان گرم در حافظه‌شان زنده است و خانه‌هایی با اتاق‌های تو در تو که هنوز صدای هیاهوی مردمان را در ذهن دارد در این نقطه از خاک آرمیده است.
علیرغم تمام جاذبه‌ها‌ی این شهر افسانه‌ای اما، نبود حتی یک تابلو که حاوی مشخصات این اثر بی‌نظیر باشد و نیز کمبود نگهبانی جهت جلوگیری از ورود بازدیدکنندگان به داخل محوطه‌های مرمت شده باز هم این واقعیت را یادآور می‌شود که آثار تاریخی‌مان در معرض تهدید و ویرانی بیشتر است.
گردشگرانی که به بهانه‌های مختلف از جمله جشن تیرگان متوجه وجود چنین مکانی می‌شوند با علاقه از آن بازدید به عمل می‌آورند و زیبایی این یادگار گذشته‌گان چنان مردم را به وجد می‌آورد که آنها هم همچون من نمی‌توانند جلوی کنجکاوی‌شان را بگیرند و به محوطه وارد می‌شوند.
بسیاری از بازدیدکنندگان به دنبال تابلویی هرچند کوچک حاوی اطلاعات این مکان هستند اما، در این ظرفیت گردشگری نه راهنمایی هست، نه تابلویی و نه ... .
آنچه تأثربرانگیزتر است زباله‌هایی است که در کوچه پس کوچه‌های باریک این اثر تاریخی به حرمت این میراث معنوی دهن‌کجی می‌کند.
مرمت آثار باستانی اگر با محافظت همراه نباشد، تلاشی بیهوده است
شراهی کاوشگر و باستان‌شناس میراث فرهنگی و مسئول کاوش این اثر تاریخی محوطه این شهر را حدود 110 هکتار عنوان کرد که تا به امروز 1500 متر آن کاوش شده و در کاوش‌های انجام شده حمام، میدان‌گاه شهر و فضاهای مسکونی نمایان شده است.
وی با اشاره به توقف موقتی کار کاوش افزود: با مذاکراتی که صورت گرفته قرار است به زودی کار کاوش در این منطقه ادامه پیدا کند.
وی در خصوص ورود مردم به این شهر تاریخی گفت: پا گذاشتن به این مکان می‌تواند موجب تخریب محدوده‌های کاوش شده شود و اثر را نابود کند.
شراهی ادامه داد: جهت جلوگیری از تخریب این اثر باید پل‌هایی طراحی شود که بازدیدکنندگان از روی آنها عبور کنند.
به اعتقاد وی کاوش آثار باستانی زمانی ارزش دارد که از آنها محافظت شود، در غیر این صورت تمام زحمت‌ها و هزینه‌ها به هدر می‌رود و آثار تاریخی مرمت شده نیز از بین می‌روند.
وضعیت ذلف‌آباد تا پایان 93 بهبود می‌یابد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: شهر تاریخی زلف‌آباد که قدمتی حدود 750 ساله دارد یک شهر زیرزمینی نیست.
سید محمد حسینی ادامه داد: ساکنان این شهر در زمان‌های گذشته جهت در امان ماندن از دست اشرار مسیرهای زیرزمینی ساخته‌اند که به نوعی پناهگاه‌شان محسوب می‌شد.
وی تصریح کرد: کاوش‌های اولیه از سال 87 شروع و گمانه‌زنی‌ها جهت تعیین محدوده شهر صورت گرفت. کاوش در سال‌های 88 و 89 ادامه پیدا کرد و در حال حاضر قسمتی از شهر هویدا شده، اما کل محدوده شهری مورد توجه ماست.
حسینی بیان کرد: اشیاء به دست آمده از این شهر اطلاعات جامع‌تری را در مورد نوع معیشت مردم، آداب و رسوم و نیز مصالحی که در معماری خانه‌ها به کار می‌بردند را نمایان کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: از اعتبارات سال 93 جهت شروع فصل سوم کاوش در این منطقه استفاده می‌کنیم.
وی با اشاره به مشکلات و کمبودهایی که در این سایت‌موزه وجود دارد از تلاش برای ساماندهی این مکان تا پایان سال خبر داد و با تأیید مشکلاتی از جمله نبود نگهبان و راهنما گفت: برنامه‌هایی در خصوص بهبود این شرایط داریم که به زودی عملی خواهد شد.
انتظار برای نمایان شدن تا به کی؟
در سال 88 میزان 700 متر و در سال 89 میزان 800 متر از این اثر کاوش شده است اما، نمایان شدن کامل این شهر تاریخی نیازمند سرعت عمل بیشتر است، چراکه در غیر این صورت سال‌ها طول می‌کشد که تمام وسعت این مکان نمایان شود.
این نکته را نباید از یاد برد که آثار تاریخی که پیشینه‌ی یک ملت را یدک می‌کشند و باید زنده بمانند.