کسانی که تحولات بازار جهانی نفت و اوضاع سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را از نزدیک دنبال می‌کنند این روزها ذهنشان مشغول این موضوع است که آیا ناآرامی‌ها در عراق جایگاه و قدرت ایران در اوپک را تقویت می‌کند؟
به گزارش ایسنا، رتبه ایران در بین کشورهای تولیدکننده نفت عضو اوپک در حالی تضعیف شده و در سال میلادی گذشته به جایگاه پنجم این سازمان نزول کرده که با توجه به عزم مقام‌های نفتی کشور مبنی بر افزایش ظرفیت تولید نفت خام به 5.7 میلیون بشکه و همچنین با توجه به نا آرامی های ایجاد شده در عراق که این کشور را برای سرمایه‌گذاران بی‌ثبات و ناامن جلوه داد، به نظر می رسد وعده کسب جایگاه دومی برای ایران در اوپک اندکی تسهیل شده است.
بر اساس گزارش اوپک و بنا به آمار های اولیه رسمی منتشر شده از سوی خود اعضای اوپک، میزان تولید نفت خام ایران در ماه می با کاهش روزانه 20 هزار بشکه‌ای به سه میلیون و 230 هزار بشکه در روز رسیده است.
بنا بر این آمار، ایران پس از عربستان با تولید روزانه 9 میلیون و 705 هزار بشکه در ماه می رتبه دوم بین اعضای اوپک را به خود اختصاص داده و عراق نیز با تولید روزانه سه میلیون و 177 هزار بشکه در جایگاه سوم قرار دارد.
از سوی دیگر بنا به گزارش اوپک بر اساس منابع ثانویه میزان تولید نفت ایران تفاوت چشمگیری با آمار اولیه دارد به طوریکه در ماه می میزان تولید نفت خام به دو میلیون و 799 هزار بشکه رسیده که در مقایسه با آوریل 18 هزار بشکه افزایش یافته است. بر اساس این آمار ایران در جایگاه سوم و پس از عربستان و عراق که روزانه به ترتیب 9 میلیون و 646 و سه میلیون و 331 هزار بشکه نفت خام تولید می کنند قرار دارد. در ماه آوریل نیز ایران در رتبه چهارم و پس از عربستان، عراق و کویت قرار داشت.
اما رتبه ایران در حالی بین کشورهای عضو اوپک افزایش یافته که همواره مقامات نفتی دولت دهم، بر رتبه دوم ایران در این سازمان تاکید می کردند و همچنان آمارهای اولیه اوپک موید این مطلب است.این در حالی است که چندی پیش،بیژن نامدار زنگنه ، وزیر نفت کشورمان، با تاکید بر این‌که جایگاه ایران در اوپک در سال‌های اخیر تضعیف شده است، عنوان کرد که "با بالا‌رفتن تولید و ظرفیت تولید می‌توان جایگاه ایران را در این سازمان ارتقاء داد در واقع رقم تولید نفت و ظرفیت تولید مانند ارتشی است که می‌تواند از جایگاه ایران در این سازمان پاسداری کند."
پیش تر نیز سید محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در اظهار نظری جایگاه ایران را در بین اعضای اوپک نا مناسب دانسته و اذعان کرده بود که "اکنون در اوپک در رتبه چهارم و یا پنجم قرار داریم و کسب جایگاه دومی در اوپک با توجه به افزایش تولیدات عراق تا حدی سخت است."
البته این اظهار نظر در شرایطی مطرح شده که بروز نا آرامی‌های اخیر در عراق، تولید نفت این کشور به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک پس از عربستان را تهدید می‌کند این در حالی است که بغداد امسال شروع خوبی در زمینه تولید نفت داشت به طوری که تولید خود را به سه میلیون و 400 و صادرات خود را به دو میلیون و 800 هزار بشکه در روز رسانده و جایگاه خود به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک پس از عربستان را محکم کرده بود.
البته بعید به نظر می‌رسد که نا آرامی های ایجاد شده باعث شود که عراق همه تولید خود را از دست بدهد، علی‌الخصوص با توجه به این‌که دو سوم ظرفیت تولیدی در جنوب این کشور به دور از ناآرامی‌ها قرار دارد، اما با این وجود میزان قابل توجهی از تولید عراق از بازارهای جهانی خارج می‌شود.
از سوی دیگر، بنا به اهداف سند چشم‌انداز صنعت نفت در افق 1394، ایران باید دومین تولیدکننده نفت اوپک با ظرفیت هفت درصد از تقاضای بازار جهانی باشد و این در حالی است که تا سال 2013 ایران جایگاه سوم را از دست داده و در جایگاه پنجم و پس از عربستان،عراق، کویت و امارات متحره عربی قرار گرفته است.
بنابراین با توجه به وعده مقامات نفتی کشور مبنی بر این که تولید نفت ایران تا پایان سال جاری به میزان پیش از تحریم ها و معادل حدود چهار میلیون بشکه و تا پایان سال 96 به 5.7 میلیون بشکه می رسد، باید دید آیا صعود ایران به جایگاه دوم اوپک و بازیابی قدرت از دست رفته در این سازمان امکان پذیر خواهد بود؟