دودِ بنزین هم‌چنان بالا می‌رود!

فرارو- تصمیم وزارت نفت برای توقف تولید بنزین در پالایشگاه های کشور و واردات بنزین با واکنش مخالفان و موافقان روبرو شده است.

به گزارش فرارو، بیژن زنگنه، وزیر نفت، همزمان با روز پایانی نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت،گاز، پالایش و پتروشیمی با حضور در ویژه برنامه زنده تلویزیونی «بازدید ١٩» از توقف تولید بنزین پالایشگاه ها خبر داد.

زنگنه با اعلام اینکه پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس سال آینده وارد مدار تولید می‌شود و به راحتی روزانه 34 میلیون لیتر تولید بنزین با کیفیت عالی در کشور افزایش می‌یابد، گفت: چیزی که به تازگی کشور را دچار مشکل کرده، بنزین تولید شده در واحدهای پتروشیمی (عمدتا پتروشیمی برزویه) بوده است، اساسا محصول مصرف شده این واحد در کشور بنزین نبوده است، زیرا این محصول حاوی یک سری مواد هیدروکربوری بوده که با بنزین مخلوط و در شرایط اضطرار در کشور مصرف می‌شده است، اما برای شرایط عادی این کار برای سلامت مردم و محیط زیست درست نیست.

زنگنه گفت: بنده از زمانی که مطمئن شدم این بنزین دارای بنزن و آروماتیک بالاتر از حد مجاز و با اشکال همراه است، دستور قطع تولید آن را صادر کردم و به همان میزان واردات بنزین را شروع کردیم.

وزارت نفت در حالی تصمیم به توقف بنزین تولیدی پالایشگاه برزویه گرفته است که پیش از انتقاداتی طرح ضربتی افزایش تولید بنزین داخلی مطرح شده بود از جمله اینکه بنزین تولیدی استاندار نیست و دارای آلایندگی بالایی است.

این طرح پس از آن به مرحله اجرا گذاشته شد که قانون تحریم همه‌جانبه ایران در سال ۱۳۸۹ به تصویب کنگره آمریکا رسید. این تحریم‌ها رئیس جمهور آمریکا را قادر می‌سازد تا شرکت‌های خارجی که به ایران بنزین و دیگر فراوردهای نفتی پالایش شده را صادر می‌کنند، مجازات کند.

در سال ‍۱۳۸۹ در حالی که ایران چهارمین صادرکننده بزرگ نفت در جهان و دومین در اوپک بود، ظرفیت پالایش نفت به اندازه کافی برای پاسخ‌گویی به تقاضای خود را نداشت، و بر اساس گزارش‌ها ۴۰ درصد بنزین و ۱۱ درصد سوخت گازوییل مصرفی خود را وارد می‌کرد.

پیش از تصویب تحریم بنزین علیه ایران، مسعود میر کاظمی، وزیر وقت نفت در دولت احمدی نژاد، اجرای طرح ضربتی افزایش تولید بنزین یا همان طرح تولید بنزین از طریق واحدهای پتروشیمی را اعلام کرده بود.

وی گفته بود: ما در مرحله اول این طرح همه واحدهای پتروشیمی را درگیر نکرده‌ایم و تولید را با ۱۴ میلیون لیتر در روز شروع کرده‌ایم که با در نظر گرفتن ۴۴ میلیون لیتر تولید فعلی پالایشگاه‌ها، توان تولید بنزین داخلی به ۵۸ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر در روز می رسد که به این ترتیب جمهوری اسلامی عملاً موضوع تحریم بنزین را بی اثر می کند.

این طرح در ۳ مجتمع پتروشیمی بوعلی، بندر امام خمینی و پتروشیمی برزویه کلید خورد و دست کم تا تابستان سال ۱۳۹۲ بنزین در پتروشیمی‌ها تولید شد.

شبهات آلودگی بنزین داخلی

اما موضوعی که مدتی بعد از آغاز طرح ضربتی تولید بنزین مخالفان و موافقان زیادی را به خود جلب کرد بحث آلایندگی و سرطان‌زایی بنزین تولیدی در پتروشیمی و تلاش برای توقف تولید آن بود.

این در حالی است که آلاینده و سرطان زا بودن بنزین تولید داخل در حالی مطرح می شد که دولت گذشته و حامیانش به شدت آن را رد می کردند و هر گونه اظهار نظری را همدستی با دشمنان خارجی کشور قلمداد می کردند.

با تغییر دولت و روی کار آمدن دولت تدبیر امید، سازمان محیط زیست روی موضوع آلودگی هوا و عواملی بروز آن تمرکز جدی کرد.

تائید سرطان‌زا بودن بنزین تولید داخل

بر همین اساس چندی پس از روی کار آمدن دولت، معصومه ابتکار رییس سازمان محیط زیست رسما روی سرطان زا بودن بنزین های تولید پتروشیمی های کشور مهر تایید زد.

سازمان محیط زیست در اطلاعیه در این باره اعلام کرد: با مراجعه به منابع اطلاعاتی نظیر کتب مرجع مرتبط با صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، به‌راحتی قابل درک است که صنایع پتروشیمی، حلال‌های بنزن، اولئون و زایلن تولید می‌کنند. این ترکیبات بعضا خواص احتراقی (نظیر عدد اکتان) بهتری نسبت به بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها دارند اما سرطان‌زایی آنها اثبات شده است. بنابراین در هیچ نقطه‌ای از دنیا از حلال‌های تولیدی پتروشیمی به دلیل سرطان‌زایی آن به عنوان سوخت استفاده نمی‌کنند. همچنین در داخل کشور نیز هیچ‌کدام از موسسات علمی مرتبط با نفت و گاز و پتروشیمی چنین راه میانبر، رافع مسوولیت و مضر بر سلامتی جامعه به خصوص کودکان را توصیه نمی‌کنند.

در ادامه این اطلاعیه تاکید شد: در ترکیب بنزین استاندارد یورو4 که مورد نظر سازمان حفاظت محیط‌زیست بوده، میزان بنزن یک درصد و میزان ترکیبات آروماتیک 35درصد است. در حالی که در بنزین پتروشیمی، بنزن و آروماتیک‌ها بخش اصلی ترکیب بنزین را تشکیل می‌دهند و میزان آن بسیار فراتر از استانداردهای مورد نظر است. بر اساس نمونه‌های مستقیم برداشت‌شده از واحدهای توزیع بنزین شهر تهران و آنالیزهای انجام‌شده در کشور آلمان، میزان آروماتیک‌ها در بنزین پتروشیمی 6/48درصد گزارش شده است.

سازمان محیط زیست در خاتمه اطلاعیه خود تاکید کرد: در شرایط کنونی که آلودگی هوا سلامت شهروندان را به مخاطره انداخته و بخش گسترده‌ای از آن به کیفیت سوخت ارتباط دارد، لازم است به جای موضع‌گیری و دفاع غیرمنطقی از وضعیت غلط گذشته و بیان موضوعات غیرکارشناسی، با همت مضاعف در جهت ایجاد محیط‌زیست سالم تلاش کنیم. تصمیم دولت یازدهم برای حذف بنزین پتروشیمی و همکاری وزارت نفت در جهت ارتقای استانداردهای سوخت گامی مثبت و موثر برای ارتقای کیفیت هوا و کاهش بیماری‌ها و هزینه‌های تحمیل‌شده به مردم در سال‌های گذشته است که این مورد سبب جلب‌اعتماد مردم به دولت خواهد شد.

درخواست سازمان محیط زیست هم به سرعت از سوی وزارت نفت مورد اجابت قرار گرفت و این وزارتخانه دستور توقف تولید بنزین در برخی پالا یشگاه ها را داد.

جدا از آلاینده بودن بنزین تولیدی، گران بودن آن نیز یکی از عواملی تاثیر گذار در تصمیم وزارت نفت برای واردات بنزین بود. در همین حال وزیر نفت اعلام کرد که اتفاقاً واردات بنزین نسبت به تولید در واحدهای پتروشیمی برای ما ارزانتر تمام می‌شود.

صف آرایی موافقان و مخالفان

بر این اساس با وجود آنکه برخی از اقدام دولت در توقف تولید بنزین پالایشگاه ها به دلیل گران و آلاینده بودن دفاع می کنند رسانه های منتقد دولت و برخی نمایندگان آن را به نقد می کشند.

سید مهدی موسوی نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با فرارو اعلام کرد که هنوز در رابطه با ضرورت واردات بنزین توجیه نشده است. به گفته او تصمیم وزارت نفت نباید به گونه ای باشد که تولید داخلی آسیب ببیند.

این نمانیده مجلس درباره گران و آلاینده بودن بنزین های تولید می گوید: اگر بنزین تولید داخل گران و یا آلاینده است باید دولت برای رفع ایرادات راهکارهای لازم را جستجو کند نه اینکه صورت مسئله را پاک کرده و تولید داخل را فدای واردات کند.

با این حال آنچه که به نظر می رسد تصمیم دولت برای واردات بنزین وارداتی نه یک تصمیم بلند مدت بلکه کوتاه مدت است.

موئد حسینی صدر رئیس کمیته پتروشیمی می گوید: مجلس تا زمانی که در واردات بنزین مشکلی نداشته باشیم و پالایشگاه‌های در دست ساخت نظیر ستاره خلیج فارس به تولید نرسیده‌اند، واردات بنزین مصرفی کشور مقرون به صرفه است و نیازی به بنزین پتروشیمی وجود ندارد.

وی با عقلانی دانستن توقف تولید این بنزین تاکید می کند: ترکیبات بنزین پتروشیمی را می‌توان در صنایع پایین دستی به عنوان خوراک استفاده کرد و این موضوع برای کشور ارز‌آوری را به همراه خواهد داشت.

در هر تا زمان وارد مدار تولید شدن پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در سال آینده که به گفته وزیر نفت به راحتی روزانه 34 میلیون لیتر بنزین با کیفیت عالی تولید می کند و به نوعی از یک سو نیاز کشور را برآورد می کند و از سوی دیگر به گفته برخی مسوولان امکان صادرات بنزین برای ایران را هم فراهم می کند، به نظر می رسد توقف تولید بنزین در پالایشگاه ها برای حفظ جان مردم عاقلانه ترین تصمیم باشد.