دریای خزر فاضلاب شهری‌های ساحلی شده است. درعین‌حال با ورود فاضلاب‌ها، خطر آلودگی آب محل شناگاه‌های خزر در استان دوچندان شده است.
طی سال‌های گذشته ميزان آلودگی در دریای مازندران روندی افزایشی داشت که علت اصلي آن ورود فاضلاب‌هاي صنعتي و خانگی از مناطق ساحلی است. آثار زيان بار زوال زيست‌محيطي درياي مازندران را نبايد ناچيز دانست. به خصوص كه سواحل مازندران می‌تواند توانایی‌های غيرنفتي مهمي هم داشته باشد. با وجود آن كه سواحل دریای مازندران تنها ۴درصد از كل خاك كشور را شامل می‌شود و هيچ‌گونه بهره‌برداري از منابع نفت و گاز واقع در اين منطقه ازجمله در آب‌هاي آن صورت نمي گيرد، اما در مقابل ۴۰درصد از فعاليت‌های كشاورزی را به خود اختصاص داده است. در سراسر منطقه ساحلي، به ويژه در سمت ايران و روسيه، تعداد زيادي از مردم از طريق ماهيگيري زندگي مي‌كنند. به علاوه سواحل این دریا سبب جذب گردشگراني از مناطق مختلف مي شود. اما با توجه به آلودگي شديد درحال گسترش، مردم كشورهای منطقه کاسپین در آينده به سختي خواهند توانست از منابع متكي به دريا كه هركدام تواني بالقوه را براي رشد و توسعه ارایه مي دهند كماكان بهره‌برداري كنند.
حالا پروین فرشچی، معاون سازمان محیط‌زیست با بیان این‌که ۱۰۰درصد فاضلاب خانه‌های ساحلی بدون تصفیه وارد دریای خزر می‌شود به خبرگزاری فارس گفت: این امر موجب آلودگی میکروبی آبزیان شده و در زنجیره غذایی تأثیر گذاشته است. او اظهار داشت: در سال گذشته هیأت وزیران وزارت نیرو را موظف به ایجاد تصفیه‌خانه در مناطق ساحلی کرد اما متاسفانه دراین‌باره هیچ اقدام عملی را از سوی این وزارتخانه شاهد نبودیم. هیأت وزیران وزارت نیرو را موظف کرده بود تا در شهرهای ساحلی که جمعیتی بیش از ۳۰هزار نفر دارند تصفیه‌خانه‌های فاضلاب ایجاد کند.
به گفته فرشچی دراین‌باره سازمان محیط‌زیست پیگیری‌هایی را صورت داده به‌طوری که رئیس سازمان محیط‌زیست نیز در این خصوص خواستار پیگیری وزارت نیرو بوده است. او از دست رفتن اکوسیستم‌ها را ازجمله تبعات ورود فاضلاب‌های خانگی به دریای خزر عنوان کرد و بیان داشت: البته در پی این مسأله آب‌های ساحلی برای شنا کردن ارزش و اهمیت خود را از دست داده‌اند ضمن آن‌که موجب شده تا جلبرگ‌ها نیز در این آب‌ها رشد قابل ملاحظه‌ای داشته باشند.
معاون سازمان محیط‌زیست یادآور شد: در صورت رشد بی‌رویه جلبرگ‌ها اکسیژن لازم برای موجودات آبزی کاهش می‌یابد و درنهایت مرگ و میر گیاهان و جانوران افزایش پیدا می‌کند. شرایط مزبور موجب می‌شود زنجیره‌های غذایی تغییر کند. او درباره این‌که آیا ورود فاضلاب‌های خانگی به آب‌های ساحلی موجب آلوده شدن ماهی‌ها نیز می‌شود، خاطرنشان کرد: بدون شک تداوم این مسأله موجب آلودگی‌های میکروبی خواهد شد و تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش آبزیان خواهد داشت.
بیماری‌های پوستی به علت آلودگی‌های زیاد یک صیاد با اشاره به روند آلودگی آب دریای مازندران گفت: آلودگی آب دریا موجب بروز بیماری‌های پوستی در صیادان می‌شود و سلامت آنها را به خطر می‌اندازد.
«ع. م» افزود: طی سال‌های گذشته در هر مرحله از صید مقدار قابل توجهی انواع آلاینده‌ها مانند بقایای محصولات کشاورزی و باغی در تورهایمان مشاهده می‌شد که این نشانگر ورود آلاینده و زباله‌ها به دریا است.
به گفته صیادان آب دریای مازندران به میزان بسیار بالایی آلوده شده است. به‌حدی که ماهی‌های کفال که یکی از منابع اصلی صید در فصل پاییز است و بیش از ۹۰درصد صید را در این فصل تشکیل می‌دهد مریض می‌شوند و صیادان در سال‌های گذشته شاهد مرگ دسته‌جمعی تعداد زیادی از این نوع ماهی‌های استخوانی در دریا هستند.
سالانه ۵ میلیون تن مواد آلاینده از استان‌های شمال ایران وارد دریای مازندران می‌شود و اکنون زنگ خطرناشی از مرگ تدریجی بزرگترین دریاچه جهان به صدا درآمده است و تداوم روند آلودگی این دریا را به زباله‌دان در آینده تبدیل می‌کند. به هر روی برای رهایی از بند چالش‌ها و مشکلات به یک برنامه مدون اصولی و تدبیری کلان‌نگر نیاز است. ۱۱۴ گونه، ۶۳ زیر گونه و ۱۴ نژاد از کمیاب‌ترین ماهیان جهانی در دریای مازندران زیست و زادآوری می‌کنند و این بیانگر اهمیت اکوسیستم دریای مازندران در اقتصاد و محیط‌زیست است.
سیر نزولی صید از دریای مازندران
فصل صید ماهیان استخوانی دریای مازندران ۲۳ فروردین به پایان رسید. از ۲۰ مهر سال ۹۲ تا ۲۳ فروردین که صید قانونی از دریای مازندران به پایان رسید بیش از ۴۲۰۰ صیاد در قالب ۵۴ شرکت تعاونی پره از نوار ساحلی رامسر تا ۲۵ کیلومتری داخل جزیره میانکاله مشغول صید ماهیان استخوانی دریای مازندران بودند. البته فعالیت صیادی در این گستره به همین تعداد محدود نمی‌شود. صیادان غیرمجاز زیادی نیز در سراسر استان وجود دارند که هم در فصل صیادی و هم در زمان تخم‌ریزی ماهیان و ممنوعیت صید اقدام به صید ماهیان دریای مازندران می‌کنند؛ اقدامی که به اعتقاد صیادان و برخی کارشناسان سبب شده است میزان صید از دریای مازندران نسبت به سال‌های گذشته کاهش یابد.
بسیاری از صیادان نیز در پایان فصل صید بر این عقیده بودند که میزان صید امسال از‌سال گذشته کمتر بود و این موضوع سبب افزایش مشکلات اقتصادی این قشر شده است. مدیرکل شیلات استان مازندران در آغاز فصل صید گفته بود که امسال پیش‌بینی می‌شود که حدود ۱۱هزار تن ماهی استخوانی از دریای مازندران صید شود. البته این ۱۱هزار تن با احتساب مجموع صید‌ها از دریای مازندران است. اما براساس حرف‌های صیادان این‌گونه به نظر می‌رسد که میزان صید امسال نسبت به سال گذشته کاهش داشته باشد.
این‌گونه به نظر می‌رسد که افزایش آلودگی‌های دریای خزر، افزایش صید‌های غیرمجاز و تخریب بستر آبزیان در استان با توجه به برداشت‌های بی‌ر ویه از بستر رودخانه‌ها و سواحل استان در کنار افزایش آلودگی‌ها سبب شده است که حتی اگر میزان ذخایر آبزیان دریای مازندران کاهش نیافته باشد، حجم صید ماهیان استخوانی روندی نزولی به خود بگیرد.
منبع: شهروند